Gần đây, do chiến sự xảy ra giữa Nga và Ucraina, chính phủ của Thủ tướng Canada Justin Trudeau đã tuyên bố nhận người tỵ nạn Ucraina không hạn định về số lượng. Đã có không ít người Việt Nam mang quốc tịch Ucraina đang mong muốn tìm đường đến với xứ lá phong theo diện tỵ nạn và điều này sẽ khiến nhiều người trong số họ sẽ đối mặt với những rủi ro về pháp lý và một tương lai bất ổn. Thương Gia đã có cuộc trao đổi với Chuyên gia tư vấn định cư Hồ Anh Hoa (R710115) – Giám đốc điều hành công ty Tư vấn định cư Kownia Inc. tại Canada xung quanh vấn đề này.
Thưa bà! Gần đây, sau tuyên bố của Thủ tướng Justin Trudeau về nhận người tỵ nạn từ Ucraina, có một dòng người đang tìm đường chạy sang Canada, trong đó có người Việt Nam. Bà có thể cho biết hiện thực đó đang diễn ra như thế nào?
Canada là đất nước có cộng đồng người Ukrainians lớn thứ 3 trên thế giới. Cuộc chiến tại Ukraina tác động rất lớn đến cộng đồng này khi nhiều người có thân bị mắt kẹt trong cuộc chiến và có mong muốn được đến Canada. Thực tế thì cộng đồng người Ukraina gốc Việt cũng nằm trong nhóm trên. Hiểu được mong muốn đó, Canada đã đưa ra một loạt các chính sách nằm hỗ trợ cho người dân đến từ Ukraina tỵ nạn tại Ukraine.
Từ khi chính sách này được ban hành, số đơn đăng ký nhập cảnh vào Canada đã tăng vọt. Các công ty di trú + bộ phận xét duyệt đơn của chính phủ CND đã rất bận rộn bởi số lượng đơn này. Trong khi đó, do hậu quả của dịch Covid-19, số lượng hồ sơ tồn đọng tại Cục di trú Canada vào tháng 01/2022 đã tới gần 1,8 triệu hồ sơ. Chính phủ đã cố gắng tuyển và đào tạo thêm người xét duyệt hồ sơ, nhờ vậy trong 3 tháng đầu năm 2022, Canada đã đón 108,000 thường trú dân.
Tuy nhiên, do lượng hồ sơ đặc biệt là hồ sơ tỵ nạn đến từ hai nước Afganistan và Ukraina, báo cáo gần nhất vào cuối 3/2022 là lượng hồ sơ hiện tại đang cần xử lý của Canada là 1,84 triệu hồ sơ.
Hồ sơ tỵ nạn đặc biệt là hồ sơ đến từ hai nước trên đang được ưu tiên giải quyết. Với các hồ sơ mà người tỵ nạn ở ngoài Canada, việc xử lý hồ sơ là không dễ dàng và khó ước định thời gian chính xác. còn nếu ở trong Canada, hồ sơ được ước định có thể xử lý trong vòng 22 tháng.
Cụ thể về chính sách của Chính phủ Canada đối với người tỵ nạn từ Ucraina như thế nào, thưa bà?
Đối với người đã có quốc tịch Ukraina: Vào 17/03/2022, Canada mở chương trình Canada – Ukraine Authorization for Emergency Travel (CUAET) cho những người Ukraina lánh nạn. Cụ thể, người có quốc tịch Ukraina và người thân được phép ở lại Canada tới 3 năm, hồ sơ xin visa du lịch sẽ được xét ưu tiên, đương đơn chỉ cần apply online và cung cấp sinh trắc học tại địa điểm gần nhất hoặc thuận tiện nhất có thể. Bên cạnh đó ngay khi đặt trên đến Canada bằng visa du lịch, đương đơn cùng người thân (trên 18 tuổi) sẽ nhận được giấy phép lao động mở (Open work permit) được cấp ngay tại sân bay. Giấy phép này cho phép đương đơn và người thân có thể đi làm bất cứ công việc hợp pháp nào tại Canada, trẻ em cũng sẽ được phép đi học và được hưởng các quyền lợi về y tế, bảo hiểm như người Canada.
Nếu đương đơn và người thân muốn học đại học, cao đẳng hoặc các chương trình sau đại học, họ có thể xin giấy phép đi học study permit. Một số trường tại Canada cho phép du học sinh tỵ nạn người Ukraina hưởng học phí ưu đãi như người Canada.
Bên cạnh đó Canada miễn toàn bộ các phí Di trú của chính phủ cho đương đơn và người thân. Các văn phòng Di trú cũng có nhiều văn phòng miễn phí dịch vụ cho các hồ sơ đến từ Ukraina (bao gồm cả Công ty tư vấn di trú Kownia) .
Thông tin tư vấn cụ thể xin vui lòng liên hệ công ty tư vấn di trú Kownia qua email: flora.ho@kowniaimmigration.ca
Cũng phải nói rõ là các chính sách trên chỉ dành cho người có quốc tịch Ukraina và người thân. Đối với người chưa có quốc tịch Ukraina, Canada sẽ xem xét hồ sơ như các đối tượng bình thường khác.
Một số người Việt Nam từ Ucraina đã chạy sang các nước thuộc khối EU, nay đang tìm đường đến Canada. Theo bà, họ đang đối mặt với những vấn đề về pháp lý như thế nào?
Những người Việt Nam đến từ Ukraina nếu đã có quốc tịch hoàn toàn có thể chọn đến Canada theo diện du lịch và xin giấy phép lao động như kể trên. Khi vào đến Canada, họ có thể xin việc và đi làm (hiện tại theo thống kê của Bộ Lao động, Canada đang cần gần 900,000 nhân công). Với lợi thế có giấy phép lao động, họ có thể xin việc làm và xin định cư dưới các chương trình hiện hành của tỉnh bang và liên bang tại Canada.
Bên cạnh đó, nhiều người đang khuyến khích những người Ukraina hoặc người Ukraina gốc Việt tranh thủ dựa vào cuộc chiến để xin hồ sơ tỵ nạn để định cư tại Canada. Thực tế các vấn đề liên quan đến tỵ nạn là vô cùng phức tạp. Cụ thể là theo Điều 96 Luật Nhập cư và Bảo vệ Người Tỵ nạn, người tỵ nạn có hơn một quốc tịch phải phải thoả mãn điều kiện là họ không được bảo vệ bởi bất kỳ quốc gia nào mà họ mang quốc tịch.
Dựa trên các khía cạnh trên thì những người Ukraina gốc Việt nếu vẫn giữ quốc tịch Việt Nam thì được Chính phủ Việt Nam bảo vệ. Vậy nên họ sẽ khó có khả năng để thoả mãn điều kiện là người tỵ nạn theo pháp luật của Canada. Chính bởi vậy những người Việt Nam tại Ukraina nếu muốn định cư tại Canada, hãy liên hệ đến các văn phòng tư vấn di trú để gặp các chuyên gia tư vấn di trú Canada và các luật sư có giấy phép hành nghề và có kinh nghiệm. Đừng nên nghe thông tin trên mạng hoặc nghe lời hứa của những tổ chức cá nhân không có chứng chỉ hành nghề. Điều này sẽ giúp họ tránh được việc mất tiền và thời gian vô ích, vì thực tế có nhiều con đường chính thống khác để nhập cư vào Canada ngoài việc xin làm người tỵ nạn.
Hiện nay có không ít người Việt Nam tìm đường sang Canada du học, làm việc và cả định cư. Rất nhiều người bối rối trước những lời mời gọi của các công ty tư vấn du học – định cư. Là một chuyên gia tư vấn di trú được cấp phép tại Canada (RCIC), bà có lời khuyên gì dành cho họ?
Là một chuyên gia tư vấn di trú tại Canada, tôi thấu hiểu hơn ai hết mong muốn và nguyện vọng của người Việt Nam muốn đến Canada để học tập và sinh sống. Hiện tại ở Việt Nam có quá nhiều các công ty tư vấn du học – định cư nhưng tôi không biết bao nhiêu trong số đó sẽ thực sự trung thực với khách hàng. Vậy nên lời khuyên của tôi là các bạn hãy tìm đến các công ty được đảm bảo bởi các chuyên gia tư vấn di trú, các luật sư di trú tại Canada.
Một số công ty thường để hình ảnh một số luật sư và chuyên gia tư vấn di trú trên website nhưng khi ký hợp đồng thì người ký lại là những người không có chứng chỉ hành nghề.
Dấu hiệu của các công ty tư vấn không có chứng chỉ hành nghề và lừa dối khách hàng bao gồm:
- Hứa chắc chắn sẽ làm hồ sơ thành công cho khách hàng. Đây là hành vi trái đạo đức hành nghề của luật sư và chuyên gia tư vấn có giấy phép hành nghề. Trên thực tế, quyết định cuối cùng đối với hồ sơ của khách hàng luôn là của Cơ quan di trú Canada, không phải do luật sư hay chuyên gia tư vấn di trú quyết định nên pháp luật Canada cấm luật sư và chuyên gia tư vấn hứa về tỉ lệ phần trăm thành công với khách hàng.
- Tiền khách hàng sẽ chuyển vào tài khoản của công ty trung gian. Đối với luật sư, tiền dịch vụ của khách hàng khi ký hợp đồng phải chuyển vào tài khoản tín thác của khách hàng. Không công ty trung gian nào được phép thu tiền của khách hàng.
- Khách hàng sẽ phải nộp toàn bộ hoặc một phần rất lớn tiền dịch vụ ngay khi ký hợp đồng. Luật sư và chuyên gia tư vấn có giấy phép không được phép thu toàn bộ phí dịch vụ của khách hàng khi mới ký hợp đồng. Nếu có thu trước phí dịch vụ, phí đó phải được chuyển vào tài khoản tín thác được đăng ký theo quy định của pháp luật. Khách hàng phải được biết trước điều này.
- Hợp đồng không có điều khoản hướng dẫn khách hàng khiếu nại luật sư hoặc chuyên gia tư vấn đến đâu. Đối với luật sư và chuyên gia tư vấn có giấy phép hành nghề. Hợp đồng phải có điều khoản chỉ dẫn khách hàng nếu có khiếu nại hành vi của luật sư hay chuyên gia tư vấn thì phải liên lạc với cơ quan nào. Các công ty tư vấn không giấy phép hoặc các luật sư, chuyên gia tư vấn vi phạm đạo đức nghề nghiệp thường hay bỏ các điều khoản này khỏi hợp đồng để dễ bề lừa dối khách hàng.
Hiện tại chuyên gia tư vấn di trú được cấp phép tại Canada không nhiều, các bạn có thể tra số hiệu của chuyên gia tư vấn di trú tại đây.
Trên đây là website của Liên đoàn chuyên gia tư vấn di trú Canada, thông tin của các chuyên gia đều sẽ được công khai tại đó.
Đối với luật sư, thông tin cụ thể được công khai trên website của Đoàn luật sư tỉnh bang họ hành nghề.
Trân trọng cám ơn bà!