Thanh tra Chính phủ đánh giá, Thủ Thiêm được quy hoạch là khu đô thị hiện đại, bền vững, có quy mô, tiêu chuẩn tầm cỡ khu vực. Tuy nhiên, quá trình thực hiện đầu tư xây dựng, UBND TP HCM và các sở ngành để xảy ra những thiếu sót, vi phạm, ảnh hưởng đến quyền lợi của một số hộ dân trong địa bàn, phát sinh khiếu nại đông người, gay gắt và kéo dài.
Thanh tra Chính phủ nêu nõ, Quyết định số 367 của Thủ tướng năm 1996 phê duyệt quy hoạch 1/5.000 khu đô thị mới Thủ Thiêm là đúng thẩm quyền và đã có hiệu lực.
Tuy nhiên UBND TP HCM, Bộ Xây dựng và Văn phòng Chính phủ đã có một số khuyết điểm trong việc trình, thẩm định và tham mưu về một số nội dung chưa phù hợp so với quyết định như: chênh lệnh khoảng 10 ha so với diện tích được Bộ Xây dựng thẩm định; thiếu một số hồ sơ quan trọng kèm theo của cả Khu đô thị mới Thủ Thiêm và khu tái định cư 160 ha (không có bản đồ quy hoạch 1/5.000, chưa có ý kiến thẩm định của Bộ Xây dựng đối với 160 ha đất tái định cư).
"Đây là nguyên nhân cơ bản dẫn đến khiếu nại của người dân bị ảnh hưởng do công tác giải phóng mặt bằng", kết luận của Thanh tra Chính phủ nêu rõ.
Ngoài ra, việc UBND TP HCM phê duyệt quy hoạch 1/2.000 tại quyết định số 13585 năm 1998, trong đó có điều chỉnh diện tích và ranh giới là không đúng thẩm quyền, phê duyệt vị trí giới hạn quy hoạch không thống nhất về tên gọi so với bản đồ và thực địa. "Trách nhiệm này trực tiếp thuộc về kiến trúc sư trưởng thành phố, các sở, ngành liên quan và UBND thành phố", Thanh tra Chính phủ nêu rõ.
Kết luận cũng nêu, ngày 27/5/2005 UBND TP. HCM đề nghị ủy quyền và được Thủ tướng giao phê duyệt điều chỉnh quy hoạch 1/5.000 và 1/2.000 là đúng thẩm quyền và phù hợp thực tế. Quá trình thực hiện thành phố đã điều chỉnh tăng, giảm diện tích, nhưng không cáo cáo Thủ tướng chấp thuận, thậm chí các văn bản phê duyệt chưa thống nhất, thiếu cụ thể. Từ đó dẫn đến người dân không rõ, phát sinh khiếu nại kéo dài, khó giải quyết. Trách nhiệm này thuộc về UBND thành phố và các sở, ban ngành, Bộ Xây dựng.
Từ nội dung này, Thanh tra Chính phủ khẳng định: "Việc khiếu nại của người dân về ranh quy hoạch đối với 4,3 ha thuộc khu phố 1, phường Bình An, quận 2 nằm ngoài ranh quy hoạch Khu đô thị mới Thủ Thiêm là có cơ sở, cần sớm được xem xét thận trọng và có giải pháp giải quyết phù hợp với thực tế".
Về việc thu hồi đất, kết luận Thanh tra nêu rõ, ngày 4/1/2002, UBND thành phố có văn bản số 70/UB-TH đề nghị Thủ tướng ban hành quyết định thu hồi toàn bộ diện tích đất quy hoạch Khu đô thị mới Thủ Thiêm theo Quyết định số 367 là 930 ha, trong đó khu đô thị mới 770 ha đất và khu tái định cư 160 ha, nhưng không xác định ranh giới, vị trí khu tái định cư.
Ngày 22/2/2002, căn cứ văn bản nêu trên của UBND thành phố, Thủ tướng có ý kiến chỉ đạo tại văn bản số 190 cho phép UBND thành phố căn cứ Quyết định số 367 thu hồi 930 ha đất gồm: 770 ha đất để xây dựng khu đô thị mới và 160 ha khu tái định cư nằm ở vị trí thuộc 5 phường An Khánh, An Lợi Đông, Bình An, Bình Khánh và Thủ Thiêm.
Căn cứ Quyết định số 367 và văn bản số 190 của Thủ tướng, UBND thành phố đã có Quyết định số 1997 ngày 10/5/2002 về việc thu hồi và giao đất xây dựng Khu đô thị mới Thủ Thiêm, trong đó thu hồi 621,4 ha đất nằm trong quy hoạch tại các phường An Khánh, An Lợi Đông, Bình An, Bình Khánh và Thủ Thiêm thuộc quận 2 và giao cho Ban quản lý Khu đô thị mới Thủ Thiêm tổ chức bồi thường và quản lý đầu tư xây dựng.
Tuy nhiên qua kiểm tra cho thấy, UBND thành phố căn cứ vào Quyết định số 367 và Văn bản số 190 được Thủ tướng phê duyệt thu hồi 4,3 ha đất thuộc khu phố 1, phường Bình An để thực hiện một số dự án trong Khu đô thị mới Thủ Thiêm là chưa đủ cơ sở pháp lý, dẫn đến thiếu căn cứ thực hiện, không xác định đúng, đủ diện tích đất phục vụ tái định cư theo quy hoạch, cần rà soát và có giải pháp giải quyết phù hợp.
Trên cơ sở kết quả kiểm tra nêu trên, Tổng Thanh tra Chính phủ kiến nghị Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo thực hiện một số nội dung chủ yếu sau: Đối với UBND TP.HCM: Xác định rõ, cụ thể về trách nhiệm liên quan đến những khuyết điểm, vi phạm như kết luận đã nêu, trên cơ sở đó thực hiện: (1) kiểm điểm, chỉ đạo kiểm điểm, xử lý trách nhiệm đối với các tổ chức, cá nhân có liên quan đến việc phê duyệt quy hoạch, điều chỉnh quy hoạch; thu hồi đất, đền bù, tái định cư; việc lưu trữ hồ sơ, tài liệu, bản đồ… để xử lý nghiêm theo quy định pháp luật;
Công khai, nhận trách nhiệm về những khuyết điểm, vi phạm, dẫn đến khiếu nại kéo dài trong thời gian vừa qua. Căn cứ vào Kết luận kiểm tra của Thanh tra Chính phủ, UBND Thành phố rà soát, hoàn thiện để tiếp tục thực hiện quy hoạch Khu đô thị mới Thủ Thiêm, trong đó có khoảng 4,3 ha thuộc Khu phố 1, phường Bình An, Quận 2 theo đúng quy định của pháp luật.
Rà soát từng trường hợp cụ thể người dân đang khiếu nại, đặc biệt là các hộ dân nằm trong khu vực khoảng 4,3 ha ngoài ranh quy hoạch thuộc Khu phố 1, phường Bình An, quận 2 để bồi thường, hỗ trợ và tái định cư phù hợp cho người dân, sớm chấm dứt khiếu nại.
Phối hợp với Thanh tra Chính phủ và các bộ, ngành liên quan (Tài chính, Xây dựng, Tài nguyên và Môi trường) để kiểm tra, rà soát, kiến nghị với Thủ tướng Chính phủ biện pháp xử lý phù hợp, đúng quy định của pháp luật đối với tổ chức, cá nhân có liên quan đến các khuyết điểm, vi phạm trong việc quy hoạch, giao đất, thực hiện đầu tư tại các dự án thuộc các Khu tái định cư theo quy hoạch đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt.
Đối với Bộ Xây dựng: Kiểm tra, Rà soát, hướng dẫn UBND Thành phố hoàn thiện các đồ án quy hoạch, điều chỉnh quy hoạch đối với các dự án liên quan đến Khu đô thị mới Thủ Thiêm theo đúng quy định của pháp luật. Xem xét, xử lý trách nhiệm đối với những tổ chức, cá nhân có liên quan đến các khuyết điểm, vi phạm trong việc thực hiện thẩm định, lưu trữ hồ sơ, bản vẽ và chức năng quản lý nhà nước về quy hoạch xây dựng như kết luận đã nêu.
Đối với Văn phòng Chính phủ: Xem xét để xử lý trách nhiệm đối với những tổ chức, cá nhân có liên quan đến các thiếu sót, khuyết điểm trong việc lưu trữ hồ sơ, bản vẽ quy hoạch.
Đối với Thanh tra Chính phủ: Trên cơ sở Kết luận kiểm tra đã nêu, Thanh tra Chính phủ chủ trì, phối hợp với UBND Thành phố, các bộ, ngành liên quan (Tài chính, Xây dựng, Tài nguyên và Môi trường) để kiểm tra, rà soát, kiến nghị với Thủ tướng Chính phủ biện pháp xử lý phù hợp, đúng quy định của pháp luật đối với tổ chức, cá nhân có liên quan đến các khuyết điểm, vi phạm trong việc quy hoạch, giao đất, thực hiện đầu tư tại các dự án thuộc các Khu tái định cư theo quy hoạch được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt và tiếp tục thực hiện ý kiến chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ.
>> Hàng loạt công trình giao thông quan trọng tại Thủ Thiêm sắp được "trở mình"