Thanh tra Chính phủ kiến nghị Thủ tướng giao Kiểm toán Nhà nước thực hiện kiểm toán toàn diện Dự án Đạm Ninh Bình và giao Bộ Công an tiến hành điều tra, xử lý các sai phạm theo quy định của pháp luật.
Ngày 24/4/2018, Thanh tra Chính phủ đã có văn bản gửi Phó Thủ tướng Thường trực Trương Hoà Bình về việc khắc phục những tồn tại, hạn chế và xử lý vi phạm xảy ra tại Nhà máy sản xuất Đạm Ninh Bình và Công ty TNHH MTV Đạm Ninh Bình.
Theo đó, Thanh tra Chính phủ kiến nghị Thủ tướng giao Kiểm toán Nhà nước thực hiện kiểm toán toàn diện Dự án Đạm Ninh Bình và giao Bộ Công an tiến hành điều tra, xử lý các sai phạm theo quy định của pháp luật, báo cáo Thủ tướng Chính phủ.
Cũng theo Thanh tra Chính phủ, Cục Cảnh sát Điều tra tội phạm về kinh tế và tham nhũng – Bộ Công an đang tiến hành xác minh, thu thập tài liệu liên quan và có văn bản gửi Tập đoàn Hóa chất Việt Nam yêu cầu cung cấp toàn bộ tài liệu, chứng từ liên quan đến Dự án Nhà máy sản xuất Đạm Ninh Bình.
Liên quan tới vụ việc mới đây Thanh tra Chính phủ yêu cầu điều tra mở rộng dự án Đạm Ninh Bình, trong đó Thanh tra Chính phủ cũng kiến nghị giao Kiểm toán Nhà nước thực hiện kiểm toán toàn diện Dự án và giao Bộ Công an tiến hành điều tra, xử lý các sai phạm theo quy định của pháp luật, báo cáo Thủ tướng Chính phủ. Theo nguồn tin từ Kiểm toán Nhà nước cho biết, hiện không có đủ căn cứ, cơ sở để thực hiện việc kiểm toán báo cáo quyết toán dự án hoàn thành mà chỉ có thể kiểm toán tuân thủ đối với Dự án.
Được biết, sau một thời gian dài "đắp chiếu" đến ngày 22/1/2018, Nhà máy Đạm Ninh Bình hoạt động trở lại. Trước đó, sau 3 năm đi vào hoạt động, được hưởng nhiều chính sách ưu đãi nhưng lỗ luỹ kế của Công ty TNHH MTV Đạm Ninh Bình tới hết tháng 6/2016 là 2.692 tỷ đồng.
Để tháo gỡ khó khăn, lãnh đạo Đạm Ninh Bình đề nghị Bộ Công Thương hỗ trợ để ngân hàng cho vay 350 tỷ đồng để làm vốn lưu động, phục vụ sản xuất, kinh doanh. Đồng thời đề nghị ngân hàng cho vay hơn 200 tỷ đồng trong 3 năm để thực hiện kế hoạch đại tu năm 2018. Việc vay vốn phải được thực hiện càng sớm càng tốt do vật tư dự phòng đặt hàng sẽ cần từ 6-8 tháng chế tạo trước khi chuyển cho bên mua. Ngoài ra, lãnh đạo nhà máy đạm Ninh Bình cũng muốn được ngân hàng ưu tiên thu gốc trước, lãi thu sau và cho vay với lãi suất hỗ trợ doanh nghiệp ưu đãi nhất.
Tuy nhiên, theo PGS.TS Phạm Tất Thắng, Nghiên cứu viên cao cấp của Bộ Công Thương, cũng như nhiều dự án của các DNNN khác, Đạm Ninh Bình bao giờ cũng chứng minh thua lỗ không phải lỗi tại họ. Họ vẽ ra viễn cảnh Nhà nước chỉ cứu một lần nữa thôi rồi nhà máy sẽ thoát khỏi khó khăn.
Vẫn theo ông Thắng, công nghệ Đạm Ninh Bình áp dụng là không phù hợp, không có sức cạnh tranh. Nhiều chuyên gia đã chỉ ra rằng, Đạm Ninh Bình sử dụng công nghệ quá cũ (khí hóa than), công nghệ Trung Quốc lạc hậu khiến giá thành cao, chất lượng sản phẩm thấp, không cạnh tranh được với sản phẩm cùng loại trong nước, đặc biệt là phân bón Trung Quốc.
Dự án Nhà máy Đạm Ninh Bình được chấp thuận đầu tư với số vốn 667 triệu USD (12.000 tỷ đồng), công suất 560.000 tấn urê/năm, cung cấp cho các tỉnh đồng bằng sông Hồng và các tỉnh phía Bắc, nhằm thay thế phân đạm nhập khẩu, tạo sự ổn định về giá và góp phần đảm bảo an ninh lương thực cho toàn miền Bắc.
Đạm Ninh Bình được khẳng định là dự án lớn nhất, sử dụng công nghệ hiện đại nhất châu Âu của Tập đoàn Hoá chất Việt Nam. Nhưng vốn chủ sở hữu của Vinachem khi đó chỉ có 100 triệu USD và được phía Eximbank Trung Quốc đề nghị cho vay 250 triệu USD với lãi suất 4% một năm, với điều kiện ký kết hợp đồng với tổng thầu Trung Quốc.