Nhum là động vật thuộc loài nhuyễn thể, có họ với trai, sò và sống thành “thảm” ở các ghềnh đá ven biển và hải đảo như: Bình Định, Quảng Ngãi, Ninh Thuận, Phú Quốc (Kiên Giang)… Nhum được biết đến với hai loại: trắng và đen. Thường loại nhum trắng dùng nấu cháo ngon, còn nhum đen dùng để ăn sống…
Mùa bắt nhum kéo dài từ tháng 2 đến tháng 8 âm lịch, cao điểm là khoảng thời gian sinh sản của nhum, tức từ tháng 3 đến tháng 6. Mỗi buổi sáng, ngư dân lại mang dụng cụ ra biển, lặn xuống bắt nhum bám vào ghềnh đá ven bờ. Khi phát hiện, họ dùng móc sắt giật mạnh để nhum rơi khỏi đá và nhặt lấy rồi bỏ vào rổ. Nhum biển sau khi được “dọn” hết gai chỉ còn lại quả cầu tròn, sần sùi bằng quả chanh. Dùng dao chẻ đôi, bỏ hết bộ lòng chiếm gần hết bên trong sẽ thấy lớp thịt màu vàng đục bám dọc bên thành. Đó là phần quý của con nhum biển.
Nhum biển còn được tôn vinh là “nhân sâm biển”.
1. Cháo nhum
Đặt chân đến vùng biển miền Trung và có cơ hội ném thử món cháo nhum, hương vị của nó chắc chắn sẽ làm mềm lòng bất kỳ du khách nào. Cháo nhum là một món ăn ngon miệng, dễ nấu và bổ dưỡng. Song, chỉ có những con nhum còn tươi mới đem lại cho bạn một nồi cháo thơm ngon và đậm đà. Bát cháo thơm ngon với nhiều màu sắc, màu trắng của hạt gạo, màu vàng của cầu gai, màu xanh của hành lá, tất cả hòa quyện vào nhau tạo nên một hương vị đậm đà kích thích vị giác của thực khách.
Cháo Nhum là một món ăn ngon miệng, dễ nấu và bổ dưỡng
2. Sushi Nhum
Nghe tên gọi thôi thì bạn cũng biết shushi nhum có xuất xứ từ Nhật Bản đúng không nào? Chỉ cần một ít cơm cuộn rong biển hoặc cơm không, rồi đặt phần thịt nhum lên trên đã có một món shushi nhum ngon tuyệt cú mèo rồi. Còn nếu bạn muốn ngon miệng có thể dùng thêm tí chanh, để át mùi và làm món ăn thêm ngon và hấp dẫn.
Sushi Nhum món lạ mà ngon hấp dẫn du khách
3. Sashimi Nhum
Với những tín đồ của các món sashimi thì ăn thịt nhum thật sự là một trải nghiệm đáng giá. Nhiều du khách mê mẩn nhất là được cầm trên tay những con nhum biển mới vớt lên. Một chút ngỡ ngàng xen lẫn hồi hộp khi lọc vỏ lấy thịt nhum còn tươi nõn. Cứ thế chấm ngay với mù tạt thêm chút chanh. Hoặc là kèm theo ớt nhuyễn, đậu phộng rang, cải xanh để trọn vẹn cái sự cay, chua, nồng, béo theo nhau mà ngào ngạt trên đầu lưỡi. Vị hăng nồng của cải, vị cay của mù tạt sẽ át đi vị tanh đặc trưng của cầu gai, chỉ còn lại vị béo ngọt thơm ngon.
Cái lạ của nhum biển ăn sống chính là vị thịt. Không quá dai, cũng không quá ngậy. Chỉ là vừa đủ để cảm thấy ngon ngây ngất trên thuyền giữa khơi xa.
4. Bánh Nhum
Món bánh Nhum chế biến khá công phu vì người nấu phải thao tác làm sao cho vỏ bên ngoài trông đẹp mắt. Việc làm từng chiếc bánh dựa vào phần “thịt vàng” bên trong làm tâm điểm cũng không phải chuyện đơn giản. Vị bánh ngọt mặn là tùy theo sở thích nhưng bí quyết thành công vẫn là các món phụ vẫn không át được “hương vị chính” là nhum.
Bánh Nhum là 1 trong những món đặc sản của Đảo Ngọc Phú Quốc.
5. Pate Nhum
Một món ăn đẳng cấp và cực kỳ xịn sò đó là pa-tê nhum mềm mịn, béo ngậy. Phần thịt nhum ít ỏi của mỗi con nhum được gom lại và chế biến theo công thức riêng của mỗi đầu bếp. Thịt nhum được xử lý kĩ để khử bớt mùi tanh nhẹ nhưng vẫn giữ lại hương vị biển đặc trưng hấp dẫn. Đặc biệt món pa-tê nhum sẽ ngon hơn khi ăn lạnh cùng với bánh mì, cơm nóng hoặc cơm cháy.
Nhum không phải mùa nào cũng có. Vậy nên để có thể ăn nhum quanh năm và đa dạng thêm các món ăn được chế biến từ nhum thì người ta mang trứng của nó đi làm pate.
6. Nhum nướng mỡ hành
Một món cực kỳ phổ biến tại nhiều quán hải sản đó là món nhum nướng. Nhum thường được nướng với mỡ hành hoặc nướng trứng cút, trứng gà. Nhum sau khi làm sạch chỉ còn phần thịt nhum bên trong. Đầu bếp sẽ cho lên bếp nướng với mỡ hành. Khi nhum gần chín, đầu bếp sẽ rưới lớp mỡ hành đã được đảo sơ từ trước. Lúc ăn, chỉ cần rắc chút hành phi giòn tan là xong. Khi nướng nhum với trứng thì trứng sẽ được cho vào con nhum ngay khi cho lên bếp nướng và không cho thêm bất cứ gia vị nào. Khi trứng chín cho thêm chút hành phi thơm hoặc lạc rang là món nhum nướng trứng béo ngậy, ngon ngọt đã sẵn sàng.
Một con Nhum nướng là tổng hòa của vị thơm của Nhum, béo ngậy của mỡ hành.
7. Mắm Nhum
Thời xưa, mắm nhum nằm trong danh sách những sản vật tiến vua. Có giai thoại kể rằng, vua Minh Mạng nhà Nguyễn từng ra chỉ dụ cho quan cai trị vùng đất Quảng Ngãi hàng năm phải tiến cống 12 kg mắm nhum và bắt buộc phải tiến cống bằng vật phẩm, không được thay thế bằng tiền. Cũng có chuyện khác lưu truyền, Vua Bảo Đại mỗi lần kinh lý qua Sa Huỳnh thường cho đoàn xa giá dừng lại để quan địa phương dâng tiến vài cân mắm rồi mới tiếp tục lên đường. Giờ tuy không còn phải tiến vua như thuở trước, nhưng những ngư dân vùng biển vẫn ngụp lặn trong làn nước lạnh buốt để làm thỏa lòng những vị “thượng đế” sành ăn.
Mắm nhum còn có tên là mắm tiến vua hay mắm quý tộc
8. Nhum Singapore
Đây là một món ăn cầu kỳ và khá đắt tiền, khi nó là sự kết hợp giữa trứng cá hồi, Nhum và tôm. Hầu hết các nguyên liệu được bảo đảm tươi và ít xử lý nhất, sau đó món ăn được bảo quản bằng đá lạnh phía dưới. Một số món rau vị the mát sẽ được thái nhỏ trộn lẫn với phần thịt tôm bên dưới.
Đây là món ăn khá đắt so với các món được chế biến từ Nhum