Mới đây, ông Michael Kokalari, Giám đốc phòng Phân tích kinh tế vĩ mô và Nghiên cứu thị trường của VinaCapital vừa có bài viết phân tích về tăng trưởng kinh tế Việt Nam và những tác động đến từ nền kinh tế Mỹ.
Trong bài viết, ông Michael Kokalari cho rằng Việt Nam là một trong ba quốc gia trên thế giới có mối liên kết chặt chẽ nhất với Mỹ về mặt kinh tế và mức tiêu dùng mạnh mẽ tại Mỹ đang thúc đẩy sự phục hồi của xuất khẩu, sản xuất và tăng trưởng GDP của Việt Nam.
Kết quả của cuộc bầu cử Mỹ thường có tác động lớn đến thương mại quốc tế và với mối quan hệ chặt chẽ giữa Mỹ và Việt Nam, những thay đổi trong chính sách của tổng thống tiếp theo có thể ảnh hưởng đến dòng thương mại giữa hai nước.
Tuy nhiên theo báo cáo phân tích của VinaCapital, tác động của bầu cử Mỹ đến thương mại Việt - Mỹ sẽ không quá lớn bất kể đảng nào giành chiến thắng vào tháng 11 tới đây. Vì chính sách của Đảng Dân chủ và Đảng Cộng hòa có nhiều điểm tương đồng hơn là khác biệt.
NHU CẦU SẢN PHẨM MADE IN VIETNAM SẼ CHỮNG LẠI
Nhu cầu mạnh mẽ đối với các sản phẩm Made in Vietnam từ người tiêu dùng Mỹ đã thúc đẩy sự phục hồi xuất khẩu của Việt Nam sang Mỹ từ mức giảm 21% so với cùng kỳ năm ngoái trong 7 tháng đầu năm 2023 lên mức tăng 24% trong 7 tháng đầu năm 2024, thúc đẩy hoạt động sản xuất tăng từ mức tăng trưởng 3,6% trong năm 2023 lên mức dự kiến 10% trong năm 2024.
Cũng theo chuyên gia của VinaCapital, sản xuất chiếm 1/4 nền kinh tế của Việt Nam, vì vậy sự phục hồi trong sản xuất có khả năng nâng tăng trưởng GDP của Việt Nam từ 5,1% trong năm 2023 lên 6,5% trong năm 2024 (GDP tăng 6,4% trong 6 tháng đầu năm 2024).
Trong khi đó, tốc độ tăng trưởng doanh số bán lẻ thực được coi là chỉ báo cho tiêu dùng trong nước đã giảm một nửa từ 10% trong 7 tháng năm 2023 xuống còn 5% trong năm 2024.
Theo ông Michael Kokalari, nền kinh tế Mỹ sẽ có hình chữ K trong năm nay và sẽ hỗ trợ cho kinh tế Việt Nam. Fed đã tăng lãi suất tại Mỹ để hạ nhiệt lạm phát, nhưng thay vì hạ nhiệt nền kinh tế Mỹ, lãi suất cao hơn đã thúc đẩy chi tiêu gia tăng từ những người tiêu dùng giàu có tại Mỹ, được đại diện bởi phần trên của "chữ K" trong nền kinh tế hình chữ K. Những người tiêu dùng này hiện đang nhận được thu nhập đầu tư cao hơn từ khoản tiết kiệm của họ và đang chi tiêu số "thu nhập bất ngờ" này bao gồm cả các sản phẩm Made in Vietnam.
Tuy nhiên, tiêu dùng của người thu nhập thấp, đại diện cho phần dưới của “chữ K” gần đây đã bắt đầu giảm do lương của những người lao động này, sống theo kiểu phụ thuộc vào tiền lương hàng tháng, không theo kịp lạm phát, và do người tiêu dùng Mỹ nghèo hơn đang cạn kiệt tiền, theo báo cáo từ Dollar Generak, một nhà bán lẻ hàng đầu nhắm vào đối tượng người tiêu dùng thu nhập thấp tại Mỹ.
Do đó, nhu cầu người tiêu dùng tại Mỹ đối với các sản phẩm Made in Vietnam sẽ chững lại nhưng không giảm mạnh vào đầu năm 2025, sự phục hồi trong lĩnh vực bất động sản của Việt Nam và đầu tư cơ sở hạ tầng sẽ giúp thúc đẩy tăng trưởng GDP. Ngoài ra, Chính phủ Việt Nam gần đây đã nâng mục tiêu tăng trưởng GDP năm 2024 từ 6,5% lên 7%, cho thấy quyết tâm của các nhà hoạch định chính sách trong việc duy trì tăng trưởng kinh tế mạnh mẽ của Việt Nam.
KẾT QUẢ BẦU CỬ KHÔNG ẢNH HƯỞNG TỚI VIỆT NAM
Đi sâu phân tích, ông Michael Kokalari cho rằng thực tế các chính trị gia thuộc cả hai phía của chính trường Mỹ đều muốn đưa các công đoạn sản xuất trở lại Mỹ, vốn đã thất bại sau khi Trung Quốc gia nhập WTO.
Đảng Cộng hòa ủng hộ việc áp đặt thuế quan để giảm tính cạnh tranh của hàng nhập khẩu đặc biệt từ Trung Quốc, còn Đảng Dân chủ có xu hướng ủng hộ cách tiếp cận chính sách công nghiệp bao gồm trợ cấp phát triển các ngành công nghiệp trong nước, mặc dù gần đây Đảng Dân chủ bắt đầu ủng hộ các chính sách bảo hộ.
Cả hai cách tiếp cận đều có vấn đề. Ví dụ, đạo luật “CHIPS” của Tổng thống Biden năm 2022 là một sáng kiến chính sách công nghiệp lớn nhằm thúc đẩy sản xuất công nghệ tại Mỹ và đã khiến số tiền đầu tư vào xây dựng nhà máy mới tại Mỹ tăng gấp 4 lần. Tuy nhiên, chi phí sản xuất sản phẩm tại Mỹ rất cao và số lượng công nhân sản xuất có tay nghề cao tại Mỹ rất thấp, vì vậy việc đưa sản xuất trở lại Mỹ khó có thể là mối đe dọa nghiêm trọng với các loại sản phẩm sản xuất tại Việt Nam.
Ông Trump được cho là muốn tăng thuế đối với hàng nhập khẩu từ Trung Quốc vào Mỹ lên 60%, và áp đặt thuế 10-20% đối với hàng nhập khẩu từ các quốc gia khác.
Tuy nhiên, ông Trump và người đồng tranh cử JD Vance cũng cho rằng đồng USD của Mỹ đang bị định giá quá cao, điều này là trở ngại cho việc “hồi hương” các công đoạn sản xuất. Việc áp đặt thuế quan sẽ làm tăng giá trị đồng USD, vì vậy chính quyền Trump sẽ phải lựa chọn giữa việc áp đặt thuế và thực hiện các biện pháp nhằm làm giảm giá trị đồng USD.
Nếu ông Trump đắc cử, VinaCapital kỳ vọng ông sẽ tập trung vào việc làm giảm giá trị đồng USD thay vì tăng thuế quan đáng kể, mặc dù ông đã nhiều lần cam kết sẽ làm ngược lại. Việc tăng thuế sẽ làm tăng lạm phát tại Mỹ, và đồng USD yếu hơn cũng sẽ giúp Chính phủ Mỹ giải quyết nhiều vấn đề khác, bao gồm khoản nợ khổng lồ của nước này.
Về tác động của tất cả điều này đối với Việt Nam, VinaCapital nhận định, đồng USD yếu hơn sẽ thúc đẩy xuất khẩu của Việt Nam sang các quốc gia ngoài Mỹ. Ngoài ra, việc áp đặt thuế 10%-20% đối với hàng nhập khẩu từ các quốc gia khác ngoài Trung Quốc sẽ không làm giảm tính cạnh tranh của Việt Nam so với các đối thủ cạnh tranh. Nếu Mỹ áp đặt thuế 60% đối với Trung Quốc, Việt Nam và Mexico sẽ một lần nữa hưởng lợi lớn nhất về xuất khẩu, theo báo cáo của Standard Chartered và các tổ chức khác.
Do vậy, chuyên gia của VinaCapital cho rằng, kết quả của cuộc bầu cử Tổng thống Mỹ sẽ không ảnh hưởng nhiều đến Việt Nam. Bộ trưởng Tài chính Janet Yellen và Cố vấn An ninh Quốc gia Jake Sullivan đều gần đây công khai ủng hộ một số chính sách kinh tế dân túy quan trọng của ông Trump, bao gồm thuế quan đối với Trung Quốc. VinaCapital kỳ vọng, các chính sách này sẽ không thay đổi bất kể kết quả của cuộc bầu cử Tổng thống Mỹ vào tháng 11.