Sinh năm 1958, NSND Nguyễn Hải - Đại tá Công an nhân dân Việt Nam từng là Phó Trưởng Đoàn Kịch nói thuộc Nhà hát Kịch Công an nhân dân. Hơn ba thập kỷ gắn bó với phim ảnh, ông được khán giả nhớ tới qua những vai phản diện “đáng ghét mà đáng nhớ”, từ kẻ lưu manh đến tội phạm xảo quyệt, tạo nên dấu ấn khó phai trong lòng công chúng.
Đóng khung với vai “phản diện”
Ông tốt nghiệp trường Đại học Mỏ Địa chất, sau đó trở thành kỹ sư khai thác ở Quảng Ninh trong khoảng 6 - 8 tháng. Đam mê nghệ thuật đã thôi thúc NSND Nguyễn Hải chuyển hướng thi vào ĐH Sân khấu Điện ảnh và công tác tại Đoàn kịch nói Công an nhân dân.
Thuở đầu sự nghiệp, Nguyễn Hải thường được giao những vai chính diện, song chưa tạo được dấu ấn rõ nét. Bước ngoặt đến khi đạo diễn NSND Lê Hùng giao cho ông vai phản diện Bùi Nhiêu trong vở Quả báo. Với lối diễn chân thực, sắc sảo và gương mặt “chưa cần diễn đã toát lên chất đểu”, Nguyễn Hải nhanh chóng khẳng định tên tuổi qua hàng loạt vai phản diện khó quên.
Trên màn ảnh, ông ghi dấu với nhiều nhân vật nổi tiếng như Trịnh Khả trong Chuyện làng Nhô, Lý Hân trong Con nhện xanh, tướng cướp Hoàng Đạo trong Cái chết của con thiên nga, tổng giám đốc Lê Thanh trong Chạy án hay lão Cấn trong Quỳnh búp bê…
Có một sự nghiệp phản diện "đồ sộ" nên nam NSND cũng không tránh khỏi những phản ứng và thái độ tiêu cực của công chúng, thậm chí là cả gia đình. Sau khi ông hoàn thành vai diễn Trịnh Khả trong "Chuyện làng Nhô", bố của Nguyễn Hải ở quê thậm chí còn tức giận, không cho con trai về nhà vì bị hàng xóm gièm pha, lên án.
Do diễn xuất quá đạt trong những vai phản diện, các con của NSND Nguyễn Hải còn tỏ ra sợ hãi, không dám lại gần bố. Con gái ông khi còn nhỏ thường phải trốn sau ghế sofa khi nhìn thấy bố, không dám trò chuyện. Nam diễn viên cũng rất áy náy khi biết các con bị bạn bè xa lánh và chọc ghẹo vì nghĩ rằng ông là tội phạm thật sự. Về sau, ông dành nhiều thời gian hơn cho gia đình, trò chuyện nhiều hơn với con cái để các con hiểu rõ công việc của mình.
Với những đóng góp cho nghệ thuật, nghệ sĩ Nguyễn Hải từng giữ vị trí Phó Trưởng Đoàn Kịch nói Công an nhân dân và mang quân hàm Đại tá. Năm 2019, ông được vinh dự phong tặng danh hiệu Nghệ sĩ Nhân dân. Cũng trong năm đó, ông nghỉ hưu nhưng vẫn tích cực tham gia không ít hoạt động nghệ thuật, đóng phim truyền hình và phim chiếu rạp.
Bên cạnh diễn xuất, nam diễn viên gạo cội còn hoạt động với tư cách luật sư, chuyên tư vấn pháp luật miễn phí cho người dân. Nam nghệ sĩ chia sẻ ông đã học luật trước khi vào làm việc ở Đoàn kịch nói Công an Nhân dân, rồi qua Học viện Tư pháp học tiếp để hoàn thành chứng chỉ.
Ông cũng mở một trung tâm giáo dục, thỉnh thoảng giảng dạy tại các câu lạc bộ điện ảnh và một số trung tâm trải nghiệm làm phim. Vì vậy, Nguyễn Hải chia sẻ rằng hiện tại ông còn bận rộn hơn cả khi còn công tác.
Hạnh phúc viên mãn
NSND Nguyễn Hải luôn tự hào vì có một gia đình "tam đại đồng đường" hạnh phúc. Cả nhà ông bao gồm vợ, 2 người con một trai, một gái cùng dâu, rể và các cháu đều chung sống trong một căn nhà rộng 41m2 ở Kim Ngưu, Hà Nội. Con trai lớn của nam nghệ sĩ từng đi du học ở Anh, còn con gái út mới lập gia đình.
Nhắc đến người bạn đời, NSND Nguyễn Hải không giấu nổi niềm trân trọng, nam nghệ sĩ từng chia sẻ: "Vợ là bạn học cùng lớp nhưng cô ấy hi sinh cho tôi làm nghề. Vợ luôn đồng hành, thậm chí góp ý kiến vì về mặt chuyên môn cô ấy giỏi hơn. Tôi ít khi gọi là vợ mà gọi là bạn, bạn đời, bạn đồng môn đã đem lại cho tôi điểm tựa, nuôi dạy con ăn học nên người, lo toan nội ngoại trăm bề".
Ở tuổi 67, nghệ sĩ Nguyễn Hải đã lên chức ông nội, ông ngoại. Khi không bận rộn với công việc, ông thường giúp con trông cháu, thậm chí không ngại tự tay pha sữa, ru cháu ngủ để con cái có thời gian ra ngoài xem phim. Ông cũng tâm sự rằng khi dành thời gian cho các cháu, ông tự thấy mình trẻ hơn.
Khi được hỏi vì sao sở hữu nhiều nhà đất, bất động sản nhưng cả gia đình vẫn sống trong căn nhà chỉ vỏn vẹn 41m2, NSND Nguyễn Hải giải thích: "Nhà nhỏ không sợ, chỉ sợ cái bụng nhỏ hẹp, không quan tâm đến nhau. Tôi đã từng cho các con đi ở riêng nhưng các con luôn nói "bố mẹ đi đâu, con ở đó".
Nói thật, đất đai, nhà cửa của tôi không thiếu nhưng các con muốn ở cùng bố mẹ. Nhà tôi tuy nhỏ mà ấm cúng".
Trước tin đồn “NSND Nguyễn Hải là đại gia”, ông thẳng thắn chia sẻ mình chỉ là người nghệ sĩ sống được bằng nghề, nhờ chăm chỉ nên cũng có chút “của ăn, của để”, chứ không hề giàu có như nhiều người nghĩ.
Hiện ông là Phó Viện trưởng Viện nghiên cứu phát triển nghệ thuật ứng dụng thuộc Hiệp hội làng nghề Việt Nam. Theo nam nghệ sĩ, tầm tuổi này, ông không tham vọng hào quang để đi xin vai diễn, thay vào đó tập trung vào công việc đang làm ở Viện nghiên cứu phát triển nghệ thuật ứng dụng.