Trong bối cảnh trí tuệ nhân tạo (AI) ngày càng trở thành một phần quan trọng trong đời sống số, các công ty AI như Perplexity đang đứng giữa tâm điểm pháp lý.
Từ những vụ kiện liên quan đến xâm phạm thương hiệu, vi phạm bản quyền nội dung báo chí, đến các cáo buộc thu thập dữ liệu trái phép và lấn sân vào mua sắm trực tuyến, startup này liên tục đối mặt với sự phản đối từ nhiều tập đoàn và nhà xuất bản lớn.
Các tranh chấp pháp lý này không chỉ làm dấy lên câu hỏi về quyền sở hữu trí tuệ, bảo mật dữ liệu và đạo đức AI, mà còn phản ánh áp lực ngày càng tăng đối với các công ty công nghệ trong việc cân bằng đổi mới và tuân thủ luật pháp.
“ĐỤNG” THƯƠNG HIỆU
Ngày 31/1/2025, một công ty phần mềm nhỏ có trụ sở tại Plano, bang Texas, đã khởi kiện startup trí tuệ nhân tạo Perplexity AI tại tòa án liên bang California, với cáo buộc công ty này xâm phạm quyền thương hiệu khi sử dụng tên gọi “Perplexity.”
Theo đơn kiện được nộp, nguyên đơn cho rằng tên của Perplexity AI có thể gây nhầm lẫn cho người tiêu dùng vì quá giống với Perplexity Solved Solutions (PSS), công ty đã hoạt động 5 năm trước khi Perplexity AI ra đời. PSS yêu cầu tòa án ra lệnh cấm Perplexity AI tiếp tục sử dụng từ “Perplexity” trong tên thương hiệu, sản phẩm hoặc hoạt động quảng bá.
Đơn kiện cũng nêu rằng sau khi đạt mức định giá hàng tỷ USD, Perplexity AI dường như coi nhẹ quyền lợi của các doanh nghiệp nhỏ hơn và hành xử như thể có thể phớt lờ những quy định về sở hữu trí tuệ.
Theo tài liệu pháp lý, PSS được thành lập vào năm 2017 và chuyên phát triển phần mềm giúp đơn giản hóa các quy trình kinh doanh phức tạp thông qua phân tích dữ liệu, trí tuệ nhân tạo (AI), tối ưu hóa giao tiếp và hợp tác trong doanh nghiệp. Năm 2022, công ty này đã được Văn phòng Sáng chế và Nhãn hiệu Hoa Kỳ cấp nhãn hiệu độc quyền cho tên “Perplexity” trong lĩnh vực dịch vụ phần mềm.
Trong khi đó, Perplexity AI, công ty đứng sau công cụ tìm kiếm ứng dụng AI, được thành lập vào năm 2022. Theo đơn kiện, PSS từng từ chối đề nghị mua lại thương hiệu “Perplexity” từ phía Perplexity AI vào năm 2023.
PSS cho biết họ đã gửi thư yêu cầu chấm dứt vi phạm đến Perplexity AI vào tháng 10/2024 nhưng startup này không thực hiện bất kỳ thay đổi nào. PSS khẳng định việc Perplexity AI tiếp tục sử dụng tên gọi “Perplexity” đã gây nhầm lẫn cho người tiêu dùng, đe dọa đến danh tiếng và uy tín thương hiệu mà họ đã xây dựng suốt nhiều năm.
CHỌC GIẬN CÁC NHÀ XUẤT BẢN
Ngày 21/10/2024, Tập đoàn truyền thông của Rupert Murdoch gồm Dow Jones và New York Post đã đệ đơn kiện Perplexity AI, cáo buộc startup trí tuệ nhân tạo này sao chép trái phép một khối lượng lớn nội dung có bản quyền từ các ấn phẩm của họ.
Theo đơn kiện được nộp tại Tòa án Quận miền Nam New York, vụ kiện này được khởi xướng bởi các nhà xuất bản tin tức nhằm phản đối hành vi trắng trợn của Perplexity khi vừa cạnh tranh thu hút độc giả, vừa “ăn theo” những nội dung giá trị mà các nhà báo đã tạo ra.
Các nhà báo thuộc tập đoàn News Corp phải làm việc dưới áp lực lớn và trong điều kiện khó lường để sản xuất tin tức chất lượng cao, đáp ứng nhu cầu thông tin nhanh, chính xác. Doanh thu từ quảng cáo và thuê bao là nguồn sống giúp họ duy trì hoạt động báo chí.
Họ cáo buộc Perplexity đã sử dụng trái phép các bài báo, phân tích và bình luận của họ để tạo nên cơ sở dữ liệu phục vụ hệ thống AI, vốn hoạt động như một “cỗ máy trả lời tự động” cho người dùng.
Perplexity bị cho là đã sao chép khối lượng lớn nội dung vào cơ sở dữ liệu của mình, dùng kỹ thuật retrieval-augmented generation (RAG) để tạo ra phản hồi. Ở nhiều trường hợp, câu trả lời mà AI cung cấp sao chép nguyên văn nội dung gốc, khiến hành vi này bị coi là vi phạm bản quyền nghiêm trọng.
“Perplexity đang lạm dụng tài sản trí tuệ, gây tổn hại cho các nhà báo, nhà văn, nhà xuất bản và News Corp”, CEO Robert Thomson của News Corp tuyên bố.
Trước đó, vào tháng 7/2024, Dow Jones và New York Post đã gửi thư thông báo cho Perplexity về việc sử dụng trái phép nội dung có bản quyền, đồng thời đề nghị đàm phán một thỏa thuận cấp phép nội dung, nhưng công ty không phản hồi.
Các nhà xuất bản yêu cầu tòa án buộc Perplexity ngừng sử dụng nội dung của họ để trả lời truy vấn và xóa bỏ toàn bộ cơ sở dữ liệu chứa tài liệu có bản quyền.
Với vụ kiện này, News Corp đã gia nhập hàng loạt nhà xuất bản lớn đang kiện các công ty AI vì hành vi sử dụng nội dung mà không được phép, bao gồm cả việc dùng dữ liệu để huấn luyện thuật toán và tạo tóm tắt thông tin theo thời gian thực.
Đầu tháng 7/2024, New York Times cũng gửi thư yêu cầu chấm dứt vi phạm tới Perplexity, yêu cầu công ty ngừng sử dụng nội dung của tờ báo cho mục đích AI sinh nội dung.
Perplexity trước đó còn bị Forbes và Wired cáo buộc đạo nội dung, mặc dù công ty đã khởi động chương trình chia sẻ doanh thu để phần nào giải quyết lo ngại của các nhà xuất bản.
Một số đơn vị đã ký thỏa thuận cấp phép với các công ty AI sẵn sàng trả tiền cho nội dung nhưng hai bên vẫn bất đồng sâu sắc về giá trị thực của tài nguyên này. Trong khi đó, nhiều nhà phát triển AI khẳng định việc họ truy cập vào nội dung công khai là không vi phạm pháp luật.
Tháng 8/2025, hai tờ báo hàng đầu Nhật Bản, Nikkei và Asahi Shimbun, đã khởi kiện công ty trí tuệ nhân tạo Perplexity AI, cáo buộc startup này sử dụng trái phép nội dung báo chí của họ.
Theo tuyên bố chung được công bố, hai cơ quan truyền thông yêu cầu tòa án ra lệnh cấm hành vi vi phạm và buộc Perplexity bồi thường 2,2 tỷ yên (tương đương khoảng 15 triệu USD) cho mỗi bên.
Theo Bloomberg, vụ kiện được đệ trình tại Tòa án quận Tokyo. Giới truyền thông ở cả Nhật Bản và Mỹ đều cho rằng các công cụ AI tạo sinh đang sao chép và tái sử dụng nội dung báo chí mà không có giấy phép, qua đó lấy mất độc giả và doanh thu quảng cáo, làm suy yếu mô hình kinh doanh vốn đã mong manh của ngành báo chí.
Trong thông cáo, Nikkei và Asahi cho rằng hành động của Perplexity tương đương với việc “ăn bám” quy mô lớn và kéo dài trên công sức của các nhà báo. Họ cũng cảnh báo rằng nếu tình trạng này không được kiểm soát, nó có thể đe dọa tính chính xác của báo chí và làm lung lay nền tảng của nền dân chủ.
Đơn kiện nêu rõ rằng Perplexity, có trụ sở tại San Francisco, đã sao chép và lưu trữ nội dung từ Nikkei và Asahi ít nhất từ tháng 6/2024. Hai tờ báo cũng khẳng định công cụ tìm kiếm của công ty đã phớt lờ các mã kỹ thuật được thiết lập để ngăn truy cập vào những nội dung bị giới hạn. Không chỉ vậy, Perplexity còn bị cáo buộc tạo ra các bản tóm tắt sai lệch và gắn nhầm nguồn cho hai tờ báo, gây tổn hại đến uy tín của họ.
Ngày 10/9, Tập đoàn Britannica, đơn vị xuất bản Bách khoa toàn thư Britannica cùng nhiều sản phẩm giáo dục và thông tin khác dưới các thương hiệu Britannica, Merriam-Webster và Britannica Education đã thông báo rằng họ khởi kiện công ty trí tuệ nhân tạo Perplexity với cáo buộc vi phạm bản quyền và nhãn hiệu thương mại.
Theo đơn kiện, Britannica cho rằng Perplexity đã cố ý và có hệ thống sử dụng trái phép các nội dung đáng tin cậy và đã được kiểm chứng bởi con người của Britannica. Đồng thời khai thác thương hiệu lịch sử của công ty, nhiều khi sao chép nguyên văn, mà không có sự đồng ý hoặc trích dẫn nguồn.
Giám đốc điều hành của Britannica, ông Jorge Cauz, cho biết Perplexity tuy tự xưng là công cụ tìm câu trả lời đầu tiên trên thế giới, nhưng thực tế các câu trả lời mà công ty này cung cấp cho người dùng thường dựa trên nội dung của Britannica.
Ông nhấn mạnh việc Britannica sẽ thực hiện mọi biện pháp cần thiết để bảo vệ dữ liệu và tài sản trí tuệ nhằm tiếp tục cung cấp các giải pháp giáo dục và thông tin kỹ thuật số sáng tạo, giúp nâng cao kết quả học tập của học sinh, hỗ trợ giáo viên trong giảng dạy và truyền cảm hứng học tập cho mọi lứa tuổi.
Vụ kiện mới nhất liên quan đến thu thập dữ liệu trái phép là của Reddit. Ngày 23/10, nền tảng mạng xã hội Reddit đã đệ đơn kiện công ty khởi nghiệp trí tuệ nhân tạo Perplexity tại tòa án liên bang New York với cáo buộc công ty này cùng ba doanh nghiệp khác thu thập trái phép dữ liệu của Reddit để huấn luyện công cụ tìm kiếm dựa trên AI của Perplexity.
Trong đơn kiện, Reddit cho biết các công ty thu thập dữ liệu đã vượt qua các biện pháp bảo vệ nhằm chiếm đoạt thông tin mà Perplexity được cho là rất cần để vận hành hệ thống answer engine (công cụ trả lời) của mình.
Vụ việc này được xem là một trong nhiều vụ kiện mà các chủ sở hữu nội dung đang tiến hành nhằm chống lại những công ty công nghệ bị cáo buộc sử dụng trái phép tài liệu có bản quyền để huấn luyện trí tuệ nhân tạo. Trước đó, vào tháng 6, Reddit cũng đã khởi kiện công ty AI Anthropic và vụ kiện đó vẫn đang được tiếp tục.
Trong một tuyên bố, Perplexity cho rằng họ luôn duy trì cách tiếp cận có nguyên tắc và có trách nhiệm khi cung cấp các câu trả lời dựa trên dữ kiện thông qua AI chính xác, đồng thời không chấp nhận bất kỳ mối đe dọa nào đối với sự cởi mở và lợi ích công cộng.
Ben Lee, Giám đốc pháp lý của Reddit, nhận định các công ty AI đang lao vào một cuộc chạy đua để giành lấy nội dung do con người tạo ra, chính áp lực đó đã thúc đẩy sự hình thành của một nền kinh tế “rửa dữ liệu” ở quy mô công nghiệp.
Reddit, nền tảng quy tụ hàng nghìn cộng đồng “subreddit” theo từng sở thích, khẳng định mình là một trong những nguồn được trích dẫn nhiều nhất trong các câu trả lời do AI tạo ra. Công ty cũng cho biết đã cấp phép nội dung cho Google, OpenAI và một số tổ chức khác để phục vụ quá trình huấn luyện mô hình AI.
Theo đơn kiện, Oxylabs (Lithuania), AWMProxy (Nga) và SerpApi (Texas, Mỹ) bị cáo buộc thu thập dữ liệu từ hàng tỷ kết quả tìm kiếm trên Reddit mà không được phép. Trong khi Perplexity, công ty không có giấy phép sử dụng nội dung Reddit, đã hợp tác với ít nhất một trong số các bên này để lấy dữ liệu.
Phát ngôn viên của SerpApi cho biết, công ty không đồng tình với các cáo buộc của Reddit và sẽ kiên quyết tự bảo vệ mình trước tòa. Trong khi đó, Oxylabs cho rằng họ bị sốc và thất vọng vì Reddit chưa từng liên hệ trực tiếp trước khi khởi kiện, cùng với đó là khẳng định sẽ bảo vệ quyền lợi của mình trước các cáo buộc. AWMProxy hiện chưa đưa ra bình luận.
Được biết, Reddit đã gửi thư yêu cầu Perplexity ngừng hành vi vi phạm từ năm ngoái, nhưng sau đó công ty này lại tăng số lượng trích dẫn nội dung từ Reddit lên gấp 40 lần.
Trong đơn kiện, Reddit yêu cầu tòa án buộc Perplexity bồi thường thiệt hại (mức cụ thể chưa được xác định) và ra lệnh cấm công ty tiếp tục sử dụng dữ liệu từ nền tảng của mình.
TỰ ĐỘNG “LẤN SÂN” MUA SẮM TRỰC TUYẾN
Ngày 4/11/2025, Amazon đã đệ đơn kiện Perplexity AI liên quan đến tính năng mua sắm tự động trên trình duyệt Comet. Theo Amazon, Perplexity đã truy cập trái phép vào tài khoản khách hàng và che giấu các hoạt động của AI dưới dạng hành vi duyệt web của con người.
Các luật sư của Amazon nhấn mạnh rằng hành vi sai trái của Perplexity cần phải chấm dứt, đồng thời khẳng định rằng việc xâm nhập bằng mã lập trình thay vì khóa cửa không biến hành vi này trở nên hợp pháp.
Trước đó, Perplexity đã phủ nhận các cáo buộc của Amazon, cho rằng gã khổng lồ thương mại đang lợi dụng vị thế thị trường để kìm hãm cạnh tranh. Theo startup công nghệ này, những hành vi như vậy có thể coi là bắt nạt, khi các tập đoàn lớn dùng đe dọa pháp lý để ngăn đổi mới và gây khó khăn cho người dùng.
Vụ kiện cũng đặt ra những câu hỏi về quy định đối với các tác nhân AI, những trợ lý số tự chủ tương tác trực tiếp với các trang web, cũng như về mức độ an toàn dữ liệu khi các hệ thống này thực hiện các hoạt động tự động.
Amazon cáo buộc Perplexity đã truy cập trái phép các tài khoản riêng tư thông qua trình duyệt Comet và tác nhân AI liên quan, che giấu các hoạt động tự động như duyệt web của con người.
Công ty cảnh báo hệ thống này có thể đe dọa bảo mật dữ liệu khách hàng và cho rằng Perplexity đã phớt lờ nhiều lần yêu cầu ngừng hành vi. Đơn kiện nêu rõ, thay vì minh bạch, Perplexity đã cấu hình phần mềm CometAI để không hiển thị các hoạt động của AI trong Amazon Store.
Amazon cũng cho rằng tác nhân Comet AI của Perplexity làm giảm trải nghiệm mua sắm và cản trở khả năng của hãng trong việc đảm bảo khách hàng nhận được trải nghiệm cá nhân hóa suốt nhiều năm. Công ty khẳng định, các ứng dụng bên thứ ba cần hoạt động minh bạch và tôn trọng quyền quyết định tham gia của doanh nghiệp.
Trước đó, Perplexity cho biết họ đã nhận được cảnh báo pháp lý từ Amazon yêu cầu chặn Comet AI khỏi việc mua sắm trên nền tảng và xem đây là mối đe dọa đối với quyền lựa chọn của người dùng và tương lai của trợ lý AI.
Startup này là một trong nhiều công ty AI đang nỗ lực biến trình duyệt web trở nên tự chủ hơn, thực hiện các tác vụ hàng ngày từ soạn email đến mua sắm trực tuyến. Amazon cũng phát triển các công cụ tương tự như Buy For Me cho phép mua sắm nhiều thương hiệu trong ứng dụng và Rufus (trợ lý AI gợi ý sản phẩm và quản lý giỏ hàng).
Perplexity khẳng định thông tin đăng nhập của người dùng vẫn được lưu trữ cục bộ, không được lưu trên máy chủ của họ. Họ cũng nhấn mạnh việc mua sắm dễ dàng hơn giúp tăng giao dịch và nâng cao sự hài lòng của khách hàng nhưng Amazon chỉ quan tâm đến quảng cáo, đồng thời nhấn mạnh quyền của người dùng trong việc chọn trợ lý AI của riêng mình.
