Tập đoàn Hoàn Cầu và những dự án đang “nóng trở lại”

Vi phạm tiến độ nhiều năm, chủ đầu tư bị yêu cầu… cam kết tiến độ

Nhắc lại rằng, chừng 15 năm trước, dự án đã từng bị “sờ gáy” với hàng loạt vấn đề nổi cộm. Cụ thể, năm 2005, Thủ tướng Chính phủ đã yêu cầu UBND tỉnh Khánh Hòa và UBND TP.HCM rà soát lại toàn bộ dự án đã giao cho Công ty TNHH thương mại và xây dựng Hoàn Cầu (gọi tắt là Công ty Hoàn Cầu) Nha Trang và Công ty Hoàn Cầu TP.HCM. Kết quả thanh tra của Thanh tra Chính phủ khi ấy cho thấy, ghi nhận cả sai phạm của Công ty Hoàn Cầu lẫn trách nhiệm quản lý của chính quyền địa phương các cấp liên quan.

Trong phạm vi bài viết này, chỉ nhắc lại về một số dự án tại tỉnh Khánh Hòa mà DN Hoàn Cầu được giao đầu tư, phát triển từ thời gian những năm 2000 tới nay.

Pháp nhân Công ty TNHH thương mại và xây dựng Hoàn Cầu (Công ty Hoàn Cầu) Nha Trang vốn đã rất quen thuộc – với vai trò lĩnh xướng của bà Trần Thị Hường, ông Nguyễn Chấn từ những năm 90 thế kỷ trước. Thay đổi cơ cấu cổ đông, quy mô, cập nhật tới giữa 2019, Công ty Hoàn Cầu đã vươn tầm tới tập đoàn cả nghìn tỷ. Theo đó, người đại diện (và nắm tới 99% vốn điều lệ DN) là ông Phan Đình Tân – đang giữ cương vị Phó Chủ tịch HĐQT Nam Á Bank.

Sở hữu hệ sinh thái gần 40 DN, Hoàn Cầu nắm giữ 10 dự án tầm cỡ tại Khánh Hòa; trong đó 7 dự án, doanh nghiệp được UBND tỉnh Khánh Hoà giao cho từ những năm 2001-2004. Riêng Diamond Bay (xã Phước Đồng), hiện đang lọt tầm ngắm của Thanh tra Chính phủ. Còn lại, những trường hợp khác cũng gặp phản ánh gay gắt từ người dân sở tại những năm qua – đặc biệt thời điểm các phiên họp HĐND tỉnh, thành phố diễn ra.

Đơn cử, cuối tháng 12.2019, báo cáo trả lời của UBND tỉnh đối với cử tri (gửi tới kỳ họp thứ 9, HĐND tỉnh khóa VI) cho thấy bức xúc của người dân đối với các dự án của Công ty Hoàn Cầu. Cụ thể, người dân đề nghị UBND tỉnh rà soát, có biện pháp dứt khoát để công bố cho biết các dự án của Công ty Hoàn Cầu trên địa bàn có tiếp tục triển khai nữa hay không? Không thể để tình trạng này kéo dài hơn 10 năm.

Văn bản của UBND tỉnh cho biết: Công ty Hoàn Cầu Nha Trang được UBND tỉnh thỏa thuận và giao làm chủ đầu tư 2 dự án: Dự án xây dựng kỹ thuật hạ tầng khu dân cư Ninh Thủy (82,47 ha) vào năm 2002 và dự án xây dựng khu dân cư Ninh Long (432,5 ha) năm 2003. “Sau một thời gian dài, nhà đầu tư không thực hiện. Năm 2018, UBND tỉnh đã chỉ đạo các cơ quan liên quan xử lý vi phạm chậm tiến độ, yêu cầu Công ty tự nguyện ký quỹ thực hiện dự án và có văn bản cam kết về tiến độ thực hiện dự án” – Tỉnh nêu rõ.

Chi tiết cập nhật hơn, đối với dự án Ninh Thủy, dự án đã thực hiện ký quỹ vào tháng 5.2019, đã hoàn thành lập Đồ án quy hoạch chi tiết xây dựng 1/500. Sở  Xây dựng đang thẩm định, CĐT đang thực hiện GPMB (đạt khoảng 77%). Đáng chú ý, về tiến độ thực hiện, UBND tỉnh đã cho phép Công ty hoàn thành đưa dự án vào hoạt động vào tháng 5.2020.

Tương tự, dự án Ninh Long đã thực hiện ký quỹ vào tháng 5.2019, đã hoàn thành lập Đồ án QHCT 1/500 (giai đoạn 1 là 62,3 ha). Đồng thời, tỉnh đã cho phép chủ đầu tư hoàn thành dự án giai đoạn 1 vào tháng 12.2020. Còn giai đoạn 2 (khu vực 334 ha) chỉ xem xét khi nhà đầu tư thực hiện xong giai đoạn 1 đúng tiến độ.

Như vậy, dẫu UBND tỉnh khẳng định các dự án này “đang được nhà đầu tư triển khai thực hiện” nhưng chưa có gì chắc chắn Công ty Hoàn Cầu sẽ đảm bảo thực hiện dự án đúng tiến độ - nhất là khi một trong số những dự án trọng điểm của DN này đang chuẩn bị đón bão thanh tra.

Đáng chú ý, trước đó 1 năm (thời điểm tháng 11.2018), dự án Ninh Thủy đã nóng nghị trường.

Qua 2 lần sửa luật, vẫn chưa xong giải phóng mặt bằng

Người dân đề nghị UBND tỉnh cần làm việc với chủ đầu tư và tổ chức đối thoại với dân, nếu chủ đầu tư không đủr năng lực thực hiện phải trả đất lại cho người dân canh tác vì việc dự án kéo dài quá lâu ảnh hưởng rất lớn đến đời sống người dân.

Được biết, ngày 7/11/2002, UBND tỉnh ban hành Quyết định 3813/QĐ-UBND về việc thu hồi đất của các tổ chức, hộ gia đình, cá nhân sử dụng nằm trong quy hoạch dự án và được điều chỉnh tại Quyết định 1008/QĐ-UBND ngày 28/4/2004 với diện tích 82.471 ha. Ngày 08/1/2015, UBND tỉnh ban hành Quyết định 22/QĐ-UBND; theo đó, có nội dung điều chỉnh giảm diện tích đất dự án từ 82,471 ha xuống còn 77,1 ha do cắt 5,37ha để xây dựng khu tái định cư.

Về GPMB, tỉnh cho biết, từ năm 2003 - 2006, UBND tỉnh đã phê duyệt phương án bồi thường, hỗ trợ và tái định cư 6 đợt. Tổng số trường hợp phê duyệt là 182; diện tích thu hồi là 77,808 ha; tổng số tiền phê duyệt là 5.371.371.179 đồng.

Hiện có 133/182 trường hợp đã nhận tiền bồi thường và bàn giao mặt bằng. Diện tích đất đã thu hồi 60,291 ha/77,808 ha. Các trường hợp đã nhận tiền được UBND tỉnh phê duyệt theo Luật Đất đai năm 2003, các hộ này đã được chủ đầu tư chi trả tiền bồi thường và đã bàn giao mặt bằng. Hiện tại chủ đầu tư vẫn chưa thực hiện chi trả tiền cho các hộ còn lại.

Theo UBND tỉnh, việc tiến độ thực hiện công tác GPMB chậm do chủ đầu tư thiếu phối hợp với chính quyền địa phương giải quyết dứt điểm công tác bồi thường, hỗ trợ và tái định cư tại thời điểm ban hành quyết định thu hồi đất. Do đó có sự so sánh giữa hộ nhận tiền trước và nhận tiền sau (tại thời điểm hiện tại).

UBND tỉnh đã chỉ đạo Ban Quản lý KKT Vân Phong phối hợp Thanh tra Sở KH&ĐT xem xét xử lý vi phạm chậm tiến độ. Tháng 05/2018, Thanh Tra Sở KH&ĐT đã xử phạt vi phạm hành chính đối với dự án do vi phạm tiến độ là 35 triệu đồng và yêu cầu Nhà đầu tư đã lập lại tiến độ của dự án và cam kết thực hiện theo tiến độ đăng ký. Đến nay, Công ty TNHH Hoàn Cầu Ninh Hòa đã được UBND tỉnh đồng ý cho tiếp tục thực hiện dự án và được BQL Khu kinh tế Vân Phong cấp GCNĐT số 6841253710 cấp lần đầu ngày 15/5/2018.

Hiện nay, Chủ đầu tư đang tập trung hoàn tất GPMB của dự án. Do còn một số vướng mắc về GPMB nên UBND tỉnh đã giao UBND thị xã Ninh Hòa tập trung hỗ trợ nhà đầu tư hoàn tất để đẩy nhanh tiến độ dự án như cam kết.

Tỉnh cũng thông tin khi đó, do dự án được triển khai thực hiện theo Luật Đất đai năm 1993 và qua 15 năm thực hiện dự án, Luật Đất đai đã qua hai lần thay đổi từ Luật Đất đai năm 1993 thành Luật Đất đai năm 2003 và năm 2013. Do đó các chính sách về bồi thường, hỗ trợ và tái định cư cũng thay đổi nên ảnh hưởng đến công tác bồi thường GPMB của dự án Khu dân cư Ninh Thủy.

Để giải quyết các vướng mắc, Công ty TNHH Hoàn Cầu Ninh Hòa đã có văn bản 11/HCNH-DA ngày 30/5/2018 về việc xin ý kiến chỉ đạo thực hiện các trường hợp vướng mắc công tác bồi thường, GPMB của dự án Khu dân cư Ninh Thủy. Trên cơ sở kiến nghị của Công ty TNHH Hoàn Cầu Ninh Hòa, UBND tỉnh đã chỉ đạo UBND thị xã Ninh Hòa tại Công văn 5751/UBND-XDNĐ ngày 11/6/2018 về việc giải quyết vướng mắc, đẩy nhanh tiến độ bồi thường giải tỏa thực hiện dự án Khu dân cư Ninh Thủy và Khu dân cư Ninh Long.

Mặt khác, trên cơ sở Báo cáo 279/BC-UBND ngày 31/8/2018 của UBND thị xã về việc giải trình một số nội dung theo yêu cầu của Sở TN&MT tại Công văn 3169/STNMT-GĐBTTĐC ngày 24/7/2018; UBND tỉnh đã có Công văn số 10675/UBND-XDNĐ ngày 19/10/2018 giao UBND thị xã tiếp tục làm việc cùng Công ty TNHH Hoàn Cầu Ninh Hòa và các cơ quan, đơn vị liên quan để kiểm tra, rà soát, giải quyết các trường hợp còn vướng mắc theo quy định.

Vấn đề kiến nghị về giá bồi thường, ngày 19/10/2018, UBND tỉnh đã có Công văn 10675/UBND-XDNĐ yêu cầu UBND thị xã Ninh Hòa nghiên cứu quy định pháp luật để giải quyết dứt điểm công tác bồi thường, hỗ trợ và tái định cư đối với các trường hợp còn lại thuộc dự án Khu dân cư Ninh Thủy (vì dự án này đã thực hiện và chi trả tiền bồi thường, hổ trợ cho các đối tượng bị thu hồi đất theo Luật Đất đai 2003).