Chính phủ đã có biện pháp triển khai quyết liệt để đưa xăng sinh học E5 vào thực tiễn bằng cách ngừng kinh doanh xăng RON 92 từ ngày 31/12/2017. Đây là yếu tố quyết định để người dân tiến tới sử dụng xăng E5.
"Tại buổi làm việc giữa Thứ trưởng Bộ Công Thương Hoàng Quốc Vượng với các doanh nghiệp (DN) đầu mối kinh doanh xăng, dầu về lộ trình triển khai xăng E5, ông Phạm Đức Thắng, Phó Tổng giám đốc Tập đoàn Xăng dầu Việt Nam (Petrolimex) chia sẻ, quá trình triển khai kinh doanh mặt hàng xăng E5 chưa đạt được như kỳ vọng của doanh nghiệp.
Nguyên nhân chính được DN nhận định, là do cơ chế chính sách chưa quyết liệt, sản xuất gặp khó khăn. Để có thể triển khai theo đúng lộ trình vào đầu năm 2018, đối với DN, cần có cơ chế, chính sách khuyến khích hơn nữa.
“Đối với đầu mối kinh doanh, cần đặt vấn đề giá lên hàng đầu, bởi DN kinh doanh chỉ nghĩ đến yếu tố hiệu quả. Đối với người tiêu dùng, mức chênh lệch giữa E5 và các loại xăng khác cần tạo ra sự hấp dẫn, để người tiêu dùng lựa chọn”, ông Thắng nhận định.
Theo đại diện Petrolimex, để thực hiện Thông báo số 255 của Phó Thủ tướng Chính phủ Trịnh Đình Dũng, Petrolimex đang triển khai tích cực việc nâng cấp các trạm phối trộn để đạt công suất, khoảng 3 - 3,5 triệu m3/năm.
Tuy nhiên, để đảm bảo có thể thay thế hoàn toàn xăng RON 92, công suất sản xuất nhiên liệu sinh học dùng để phối trộn phải được nâng lên khoảng 7,5 triệu m3/năm. Cùng với đó, hiện nay nhiên liệu etatanol E100 dùng phối trộn mới chỉ sản xuất được 200.000 m3/ năm. “Cần ổn định nguồn nguyên liệu, điều chỉnh thuế nhập khẩu E100 để các doanh nghiệp trong nước không độc quyền; bảo đảm khi trong nước có vấn đề sẽ nhập khẩu để kinh doanh ổn định”, ông Thắng đề xuất.
Đại diện đầu mối kinh doanh xăng dầu, Công ty CPTM Đầu tư Dầu khí Nam Sông Hậu chia sẻ, để mặt hàng xăng E5 có thể tiêu thụ tốt tại Cần Thơ, UBND tỉnh Cần Thơ bắt buộc người dân phải sử dụng xăng E5. Tuy nhiên, để bán được hàng cho một số công ty con, DN phải cắt lỗ 1.000 đồng/lít mới bán được. Còn đối với các đại lý, tuy rằng DN bán đúng giá quy định nhưng phải cắt ngoài từ 100-150 đồng/lít.
Từ thực tế trên, đại diện Công ty CPTM Đầu tư Dầu khí Nam Sông Hậu đề xuất việc xem xét chính sách nhập khẩu nguyên liệu. Tăng thuế môi trường cho xăng E5. Nâng cao hiệu quả về mặt tuyên truyền để người tiêu dùng đồng thuận và thấy được hiệu quả của việc sử dụng xăng E5. Bên cạnh đó, giá xăng E5 phải khuyến khích người tiêu dùng sử dụng.
Trên cơ sở tiếp thu ý kiến của các DN, Thứ trưởng Hoàng Quốc Vượng một lần nữa nhấn mạnh sự cần thiết phải chuyển đổi sang kinh doanh mặt hàng xăng E5. “Ngày 1/1/2018 là mốc không thể xê dịch đối với việc sản xuất kinh doanh xăng E5. Cơ quan quản lý và các doanh nghiệp phải quyết tâm, không có đường lùi, cần đưa ra giải pháp thực hiện nghiêm túc theo lộ trình”.
Theo ông Vượng, nếu đưa xăng E5 vào sản xuất sẽ tạo cơ hội cho 4 nhà máy nhiên liệu sinh học của Việt Nam quay lại sản xuất. Hơn nữa, sản xuất ra E5 dùng nhiên liệu chủ yếu là sắn, trong khi Việt Nam có 500.000 ha đất cằn cỗi đang trồng sắn. Điều này sẽ tạo điều kiện cho bà con nông dân ở đất hoang hóa có công ăn việc làm.
Để thực hiện được kế hoạch thay thế xăng truyền thống bằng xăng E5, Thứ trưởng Hoàng Quốc Vượng đề nghị, thứ nhất: 5 đầu mối kinh doanh xăng dầu lớn trong nước cần nhanh chóng đầu tư, nâng cấp cơ sở hạ tầng để đến năm 2018 có đủ năng lực phối trộn xăng E5 đáp ứng nhu cầu thị trường. Với kế hoạch dự kiến đầu tư nâng mà các doanh nghiệp đưa ra, ông Vượng bày tỏ tin tưởng, hoàn toàn đáp ứng đủ xăng E5 cho thị trường.
Thứ hai, một số đầu mối kinh doanh xăng dầu không nhất thiết phải có trạm trộn, có thể lấy xăng E5 từ các đầu mối lớn. Đây là bài toán kinh tế, cần cân nhắc giữa tự đầu tư hay mua lại. Đến cuối năm 2017 năng lực phải đảm bảo trên địa bàn cả nước.
Thứ ba, với các đầu mối nhà nước nắm cổ phần chi phối, Thứ trưởng yêu cầu, không cần đợi đến thời điểm ngày 1/1/2018 mới chuyển đổi mà cây xăng nào có thể chuyển đổi thì sẽ tiến hành chuyển luôn để làm sao từ nay cuối 2017 nâng số lượng cây xăng bán E5 nhiều hơn.
Xăng sinh học E5 - mặt hàng chiến lược được đưa ra thị trường năm 2014 cùng với thời điểm Nghị định 83 có hiệu lực với mong muốn sẽ “phổ cập” mặt hàng này trên phạm vi toàn quốc, theo lộ trình tại Nghị định 53/NĐ-CP của Chính phủ. Tuy nhiên, đến nay, mặt hàng này vẫn đang “giẫm chân tại chỗ”.
Nguyên nhân căn bản vẫn là giá xăng E5 cao, chênh lệch không đáng kể so với các mặt hàng xăng truyền thống nên không đủ sức cạnh tranh, càng không thể thay đổi thói quen tiêu dùng.