Trong kỷ nguyên số, nhiều người có tầm ảnh hưởng trên mạng xã hội với lượng người theo dõi khổng lồ và khả năng tạo dựng niềm tin ảo đã lợi dụng lòng tin, dễ dàng che mắt người tiêu dùng bằng những lời quảng cáo hoa mỹ, bất chấp việc sản phẩm của họ không chỉ vô giá trị mà còn tiềm ẩn nguy cơ gây hại.
THẢM HỌA HÀNG GIẢ TỪ NHỮNG NGÔI SAO MẠNG XÃ HỘI
Thời gian gần đây, nhiều cá nhân đã nhanh chóng gặt hái thành công và xây dựng được tầm ảnh hưởng đáng kể trong lĩnh vực sáng tạo nội dung và bán hàng trực tuyến. Họ tạo dựng được một lượng lớn người hâm mộ và sự tin tưởng từ công chúng thông qua việc chia sẻ cuộc sống, kiến thức hoặc những trải nghiệm cá nhân, hoặc thông qua những nội dung giải trí sáng tạo…
Sau đó, những người có tầm ảnh hưởng lại chuyển hướng sang kinh doanh, bán hàng thu lợi. Ban đầu, hoạt động của họ có thể chỉ dừng lại ở việc quảng bá sản phẩm cho các thương hiệu khác, nhưng dần dà, với sự tự tin vào khả năng "biến mọi thứ thành vàng" của mình, không ít người đã lấn sân sang con đường sản xuất và kinh doanh hàng giả, hàng kém chất lượng, bất chấp những hệ lụy khôn lường đối với người tiêu dùng và uy tín cá nhân.
Điển hình là trường hợp của tiktoker Hải Sen và vụ sản xuất siro ăn ngon giả. Ngày 17/6/2025, Công an tỉnh Ninh Bình khởi tố bị can, tạm giam Trần Đại Phúc, Giám đốc Công ty TNHH Hải Bé và Lê Văn Hải (thành viên góp vốn của công ty) về tội Buôn bán hàng giả là thực phẩm, theo điều 193, Bộ luật Hình sự.
Theo cơ quan điều tra, từ năm 2024 đến nay, qua các kênh mạng xã hội Tiktok shop, Facebook, Shopee "Gia đình Hải Sen", "Hải Sen"... Công ty Hải Bé mà Hải là thành viên sáng lập đã bán hơn 800.000 sản phẩm ra thị trường. Riêng mặt hàng "Siro ăn ngon Hải Bé" đã bán hơn 100.000 hộp. Với giá niêm yết là 160 nghìn đồng/hộp, cùng với các chương trình khuyến mãi, giảm giá, sản phẩm siro ăn ngon Hải Bé có doanh thu từ 14-16 tỷ đồng.
Qua giám định các chỉ tiêu chất lượng của mặt hàng "Siro ăn ngon Hải Bé" in trên bao bì, công an xác định các thành phần Vitamin A, Calci, Vitamin C (chất chính tạo nên công dụng của sản phẩm) chỉ đạt dưới 70% so với công bố. Theo quy định hiện hành, thực phẩm này được xác định là hàng giả.
Trước đó, kênh của Hải Sen tràn ngập những nội dung về cách chăm sóc trẻ, bí quyết dinh dưỡng, từ đó khéo léo lồng ghép quảng bá sản phẩm siro ăn ngon. Với lời lẽ thuyết phục, hình ảnh minh họa hấp dẫn và những lời chứng thực giả mạo, sản phẩm siro ăn ngon của Hải Sen nhanh chóng được người tiêu dùng đón nhận.
Hàng nghìn chai siro không rõ nguồn gốc, chất lượng kém đã được tuồn ra thị trường, mang lại lợi nhuận khổng lồ cho Hải Sen, nhưng lại tiềm ẩn nguy cơ ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe non nớt của trẻ nhỏ. Người tiêu dùng, với niềm tin mù quáng vào "chuyên gia", đã không ngần ngại chi tiền, vô tình trở thành nạn nhân của hành vi lừa đảo này.
Tương tự, trước đó những cái tên đình đám như Hoa hậu Nguyễn Thúc Thùy Tiên, tiktoker Quang Linh Vlog, Hằng Du Mục cũng vướng vòng lao lý khi liên quan đến sản phẩm kẹo bổ sung rau củ giả. Những người này đều sở hữu lượng fan hâm mộ đông đảo và được yêu mến bởi hình ảnh tích cực, thân thiện. Khi họ cùng nhau quảng bá và ra mắt sản phẩm kẹo rau được cho là "hàng chất lượng cao" giúp bổ sung rau củ, tốt cho sức khỏe, người tiêu dùng không chút nghi ngờ.
Niềm tin được bồi đắp từ hình ảnh cá nhân tích cực và sự nổi tiếng đã khiến họ dễ dàng tin vào chất lượng sản phẩm. Kẹo rau được quảng cáo rầm rộ, đánh trúng tâm lý mong muốn tìm kiếm giải pháp dinh dưỡng tiện lợi của nhiều người. Doanh số bán hàng tăng vọt, mang về lợi nhuận lên đến 18 tỷ đồng.
Tuy nhiên, khi cơ quan chức năng vào cuộc, sự thật về chất lượng sản phẩm đã bị phanh phui, cho thấy đây là những sản phẩm không đạt chuẩn, thậm chí có thể gây hại. Sự việc này không chỉ làm sụp đổ niềm tin của công chúng vào những người có tầm ảnh hưởng mà còn gióng lên hồi chuông cảnh báo về trách nhiệm của họ trong việc kiểm soát chất lượng sản phẩm trước khi đưa ra thị trường.
VẠCH TRẦN SỰ CHẮP VÁ, LỪA ĐẢO CỦA KẺ LỢI DỤNG LÒNG TIN
Những vụ việc trên là lời nhắc nhở đanh thép về việc người tiêu dùng cần hết sức tỉnh táo trước những lời quảng cáo hào nhoáng, ngay cả khi chúng đến từ những người có sức ảnh hưởng. Thành công trong một lĩnh vực không đồng nghĩa với chuyên môn trong mọi lĩnh vực, và không phải ai có tầm ảnh hưởng cũng đặt lợi ích của người tiêu dùng lên hàng đầu.
Theo chia sẻ của một chuyên viên đang công tác tại một đơn vị chuyên cung cấp dịch vụ tư vấn hồ sơ cho doanh nghiệp thực hiện hoạt động công bố sản phẩm theo quy định của Bộ Y tế, hiện này hoạt động sản xuất thực phẩm chức năng, thực phẩm bổ sung còn nhiều “góc khuất”.
Thực tế, không thiếu trường hợp như vụ tiktoker Hải Sen, dù không có chuyên môn trong lĩnh vực y dược, nhưng vẫn cố tình liên kết với nhà máy gia công sản phẩm theo công thức có sẵn rồi tự mình hoàn thiện hồ sơ công bố. Hầu hết các đối tượng này đang lợi dụng “lỗ hổng” trong quy định kiểm soát thực phẩm chức năng và thực phẩm bổ sung. Chính vì vậy, thường những sản phẩm của các doanh nghiệp này thường không đạt tiêu chuẩn theo quy định của Bộ Y tế và người chịu thiệt cuối cùng chính là người tiêu dùng.
Trao đổi với Thương gia, Thạc sĩ. Bác sĩ Nguyễn Thái Bảo, Giám đốc Trung tâm Y Học Cổ Truyền Vinmec - Sao Phương Đông chia sẻ, việc sử dụng truyền thông hay quảng cáo để giới thiệu sản phẩm bản thân nó không phải là điều xấu. Vấn đề thực sự nằm ở chỗ những người không có chuyên môn lại bị lợi dụng hoặc tự ý sản xuất sản phẩm. Khi người chịu trách nhiệm xây dựng công thức sản phẩm không đủ năng lực, chuyên môn, hệ quả tất yếu là sản phẩm sẽ kém chất lượng. Để che đậy điều này, họ buộc phải dùng đến các chiêu trò như chốt đơn ồ ạt, sử dụng những thủ thuật để tăng hiệu quả bán hàng.
Theo bác sĩ Thái Bảo, để một loại sản phẩm chăm sóc sức khỏe được đưa ra thị trường, dù là Đông y hay Tây y, nó đều phải trải qua những quy trình nghiên cứu, kiểm định vô cùng khắt khe, kéo dài nhiều năm và tuân thủ các chuẩn mực khoa học quốc tế. Điều này nhằm đảm bảo tối đa tính an toàn và hiệu quả cho người bệnh.
Toàn bộ quá trình này đòi hỏi sự đầu tư khổng lồ về thời gian, công sức và tài chính, với sự tham gia của đội ngũ chuyên gia hàng đầu trong lĩnh vực y dược. Mục tiêu duy nhất là mang lại sản phẩm an toàn và hiệu quả tối ưu cho sức khỏe con người.
Hoàn toàn ngược lại, những sản phẩm được quảng bá bởi những người không có chuyên môn y tế thường là thực phẩm chức năng bị thổi phồng hoặc hàng giả, hàng kém chất lượng. Họ không có khả năng xây dựng công thức khoa học, không trải qua bất kỳ giai đoạn nghiên cứu hay thử nghiệm lâm sàng nào.
"Những sản phẩm thực phẩm bổ sung, thực phẩm chức năng mà chúng ta thường thấy, họ có thể mượn một phần công dụng của y học cổ truyền, rồi lại “chắp vá” thêm các khái niệm hiện đại một cách sai lệch, tạo ra một sản phẩm không theo tiêu chuẩn nào cả – nó không phải thuốc Đông y chính thống, cũng chẳng phải thuốc Tây y đúng nghĩa", bác sĩ nhấn mạnh.
Nhiều đối tượng đã đánh vào tâm lý “muốn vừa lành tính, vừa tự nhiên lại hiệu quả cao” của người tiêu dùng. Thực tế, để đạt được kết quả tốt một cách tự nhiên, chúng ta cần sự nỗ lực và kiên trì, chứ không thể chỉ mong đợi vào một sản phẩm 'thần kỳ' mà không bỏ ra công sức.