Cuộc đua xây dựng trung tâm dữ liệu đang trở thành một trong những lĩnh vực nóng bỏng nhất tại châu Á khi ngày càng nhiều tập đoàn lớn và các tỷ phú khu vực đổ hàng tỷ USD vào đầu tư nhằm giành vị thế trong kỷ nguyên trí tuệ nhân tạo.
CUỘC ĐUA TỶ ĐÔ TRONG KỶ NGUYÊN AI
Bị cuốn hút bởi tiềm năng tăng trưởng khổng lồ và nhu cầu xử lý dữ liệu ngày càng bùng nổ, các tập đoàn hàng đầu đã nhanh chóng lao vào cuộc đua mở rộng hạ tầng số với quy mô chưa từng có.
Tại Ấn Độ, tập đoàn Adani Enterprises của tỷ phú Gautam Adani đã bắt tay với Google (thuộc tập đoàn Alphabet) trong dự án đầu tư lên đến 15 tỷ USD trong vòng 5 năm nhằm xây dựng khuôn viên trung tâm dữ liệu được cho là lớn nhất cả nước tại bang Andhra Pradesh, miền đông nam Ấn Độ.
Không chịu kém cạnh, Mukesh Ambani, người giàu nhất Ấn Độ và cũng là chủ tịch của tập đoàn Reliance Industries, đang phát triển một trung tâm dữ liệu AI có công suất 1GW tại bang Gujarat, hợp tác cùng Google và Meta, công ty mẹ của Facebook.
Ông Ambani từng nhấn mạnh rằng Reliance đang chuyển đổi toàn bộ hệ sinh thái kinh doanh của mình theo hướng AI native, tức là tích hợp trí tuệ nhân tạo vào mọi lĩnh vực hoạt động để sẵn sàng cho giai đoạn tăng trưởng vượt bậc trong tương lai.
Không chỉ riêng Ấn Độ, làn sóng đầu tư vào hạ tầng dữ liệu còn lan rộng ra khắp châu Á, kéo theo hàng loạt liên minh công nghệ tầm cỡ giữa các tập đoàn hàng đầu thế giới.
Tại Hàn Quốc, tập đoàn SK Group của tỷ phú Chey Tae-won đã hợp tác với Amazon Web Services trong một dự án trị giá 5 tỷ USD để xây dựng trung tâm dữ liệu quy mô lớn ở thành phố Ulsan, nơi vốn được xem là trung tâm của ngành công nghiệp ô tô Hàn Quốc.
Cũng tại quốc gia này, ông Kim Beom-su, người sáng lập ứng dụng nhắn tin Kakao và là đối tác của OpenAI đang đầu tư 438 triệu USD để xây dựng một cơ sở trung tâm dữ liệu mới ở phía đông bắc Seoul, góp phần củng cố năng lực hạ tầng công nghệ quốc gia.
Bên cạnh đó, gã khổng lồ công nghệ Samsung Electronics cũng đang đẩy mạnh nghiên cứu và phát triển các dòng chip nhớ chuyên dụng cho trí tuệ nhân tạo, đồng thời tham gia vào việc xây dựng những trung tâm dữ liệu hiện đại ngay trong nước.
Tại Đài Loan, tỷ phú Terry Gou, nhà sáng lập tập đoàn Foxconn, đã liên minh với Nvidia để đầu tư 1,4 tỷ USD vào việc phát triển một trung tâm dữ liệu AI công suất 100MW.
Đây được xem là một bước đi chiến lược nhằm mở rộng vị thế của Foxconn trong chuỗi giá trị công nghệ toàn cầu, không chỉ dừng lại ở lĩnh vực sản xuất linh kiện mà còn tiến sâu vào lĩnh vực hạ tầng tính toán và lưu trữ dữ liệu.
Những dự án quy mô hàng tỷ USD này không chỉ thể hiện khát vọng của các tập đoàn trong việc chiếm lĩnh thị trường AI toàn cầu mà còn cho thấy châu Á đang từng bước chuyển mình trở thành trung tâm hạ tầng số mới của thế giới, nơi mà năng lượng, công nghệ và dữ liệu hội tụ để định hình tương lai của nền kinh tế kỹ thuật số.
Các trung tâm kỹ thuật số mới đang dần hình thành tại Đông Nam Á, trong đó Indonesia, Malaysia và Thái Lan nổi lên như những điểm đến chiến lược cho làn sóng đầu tư vào hạ tầng dữ liệu của các tập đoàn công nghệ toàn cầu.
Khi những cái tên khổng lồ như Amazon, Google và Microsoft đồng loạt mở rộng sự hiện diện của mình khắp khu vực, các quốc gia này nhanh chóng trở thành mắt xích quan trọng trong mạng lưới trung tâm dữ liệu toàn cầu, nơi lưu trữ, xử lý và truyền tải khối lượng thông tin khổng lồ phục vụ cho kỷ nguyên trí tuệ nhân tạo.
Tại Thái Lan, các tỷ phú và tập đoàn lớn trong nước đang đẩy nhanh tốc độ đầu tư để nắm bắt xu hướng này. Tập đoàn Central Pattana thuộc quyền sở hữu của gia tộc Chirathivat, vốn nổi tiếng với chuỗi trung tâm thương mại Central đã hợp tác với Evolution Data Centers, công ty được hậu thuẫn bởi quỹ đầu tư Warburg Pincus, để phát triển hệ thống hạ tầng dữ liệu tiên tiến.
Cùng lúc đó, Gulf Development, tập đoàn năng lượng và viễn thông của tỷ phú Sarath Ratanavadi cũng đã ký kết thỏa thuận hợp tác với Google nhằm xây dựng các cơ sở đám mây ứng dụng trí tuệ nhân tạo trên khắp Thái Lan.
Một bước đi đáng chú ý khác là việc B.Grimm Power, tập đoàn năng lượng của tỷ phú Harald Link bắt tay với công ty Digital Edge (Singapore) và quỹ đầu tư Stonepeak Partners (Mỹ) trong dự án trị giá 1 tỷ USD nhằm phát triển mạng lưới trung tâm dữ liệu AI trên toàn quốc, mở đầu bằng cơ sở 100MW tại hành lang kinh tế phía Đông, khu vực đang phát triển mạnh về công nghiệp và công nghệ cao.
Sự bùng nổ đầu tư này đã nhanh chóng phản ánh lên thị trường chứng khoán, khiến giá cổ phiếu của các doanh nghiệp trung tâm dữ liệu trong khu vực tăng vọt.
Điển hình là vào tháng 8 vừa qua, DCI Indonesia đã vươn lên trở thành doanh nghiệp niêm yết có giá trị lớn thứ hai tại quốc gia này với vốn hóa thị trường vượt 37 tỷ USD.
Kể từ khi IPO vào năm 2021, công ty này đã đưa ba nhà sáng lập là Otto Toto Sugiri, Marina Budiman và Han Arming Hanafia trở thành các tỷ phú mới của Indonesia.
Sugiri cho biết, với công suất hiện tại đạt 119MW tại khu vực Jakarta mở rộng, DCI đang lên kế hoạch tăng hơn mười lần công suất lên 1,9GW, bao gồm việc xây dựng một trung tâm dữ liệu hyperscale mới trên đảo Bintan, chỉ cách Singapore khoảng một giờ đi phà.
Ông cũng cảnh báo rằng ngành công nghiệp này hiện đang phải đối mặt với nguy cơ thiếu hụt nguồn cung nghiêm trọng do tốc độ tăng trưởng nhu cầu vượt xa năng lực hạ tầng hiện tại.
Thành công của DCI đã nhanh chóng thu hút hàng loạt tập đoàn lớn khác của Indonesia bước vào sân chơi này. Tập đoàn Sinar Mas Group của tỷ phú Franky Widjaja đã hợp tác với K2 Strategic (doanh nghiệp của gia tộc Kuok) để phát triển các trung tâm dữ liệu mới quanh khu vực Jakarta, gần với những cơ sở hiện có của Amazon Web Services và Microsoft.
Trong khi đó, Triputra Group của tỷ phú Theodore Rachmat liên kết với ST Telemedia Global Data Centres (Singapore) đã khởi công trung tâm dữ liệu đầu tiên gần thủ đô và đang chuẩn bị mở rộng thêm nhiều cơ sở khác trên khắp đất nước.
Làn sóng đầu tư mạnh mẽ này không chỉ cho thấy sức hấp dẫn của thị trường Đông Nam Á trong lĩnh vực hạ tầng số, mà còn khẳng định rằng khu vực này đang nhanh chóng trở thành “trái tim kỹ thuật số” mới của châu Á, nơi hội tụ của vốn đầu tư, công nghệ tiên tiến và khát vọng chuyển đổi số toàn diện.
TĂNG TRƯỞNG THẦN TỐC CHẠM THÁCH THỨC “KHOẢNG CÁCH XANH”
Bức tranh phát triển hạ tầng dữ liệu ở châu Á – Thái Bình Dương tuy rực rỡ, nhưng ẩn sau đó là một thách thức ngày càng lớn của khoảng cách xanh, sự chênh lệch giữa tốc độ mở rộng trung tâm dữ liệu và khả năng cung ứng năng lượng bền vững.
Theo các dự báo mới nhất, mức tiêu thụ điện của toàn ngành trung tâm dữ liệu trong khu vực sẽ tăng tới 144%, đạt khoảng 780 terawatt/giờ vào năm 2030, nhưng chỉ khoảng một phần ba trong số đó có thể được đáp ứng bằng nguồn năng lượng tái tạo.
Điều này đồng nghĩa với việc các quốc gia trong khu vực phải đối mặt với bài toán khó về đảm bảo an ninh năng lượng, giảm phát thải và duy trì tốc độ tăng trưởng số cùng lúc.
Không dừng lại trong phạm vi quốc gia, nhiều tập đoàn và tỷ phú công nghệ châu Á đã mở rộng hoạt động ra toàn cầu, tìm kiếm cơ hội và nguồn năng lượng mới cho các dự án của mình.
Tại Trung Quốc, quốc gia hiện sở hữu công suất trung tâm dữ liệu lớn nhất khu vực, những gã khổng lồ công nghệ như Jack Ma (Alibaba) và Pony Ma (Tencent) đang đẩy mạnh đầu tư ra nước ngoài.
Alibaba đã chi khoảng 53 tỷ USD để mở rộng hạ tầng điện toán đám mây của mình tại châu Á, châu Âu và Nam Mỹ. Trong khi đó Tencent hiện vận hành 55 trung tâm dữ liệu tại 21 thị trường và đang tiếp tục xây dựng thêm các cơ sở mới ở Nhật Bản và Indonesia.
Ở Nhật Bản, tỷ phú Masayoshi Son, người sáng lập SoftBank, cũng đang cho thấy tham vọng của mình khi chuyển đổi nhà máy LCD cũ của Sharp tại Osaka thành một trung tâm dữ liệu công suất 400MW trị giá 6 tỷ USD.
Đồng thời, ông còn tham gia vào dự án Stargate của OpenAI tại Mỹ, một trong những kế hoạch trung tâm dữ liệu lớn nhất thế giới, có tổng vốn đầu tư lên tới 500 tỷ USD.
Bên cạnh việc mở rộng công suất, ngành công nghiệp này cũng chứng kiến một làn sóng mua bán, sáp nhập (M&A) mạnh mẽ nhằm củng cố vị thế và quy mô hoạt động. Một trong những thương vụ tiêu biểu là thỏa thuận trị giá 16 tỷ USD do liên danh dẫn đầu bởi Blackstone thực hiện để mua lại AirTrunk, công ty trung tâm dữ liệu hàng đầu của Úc.
Với hơn 1GW công suất tại 13 cơ sở, AirTrunk đặt mục tiêu tăng gấp đôi quy mô vào năm 2030, theo tiết lộ của Robin Khuda, nhà sáng lập kiêm Giám đốc điều hành công ty.
Tuy nhiên, sự phát triển thần tốc của hàng loạt dự án trung tâm dữ liệu vốn là những tổ hợp tiêu thụ điện và nước khổng lồ đang đặt ra những thách thức to lớn về môi trường và tài nguyên.
Dù một số doanh nghiệp như YTL đã bắt đầu đầu tư vào năng lượng mặt trời và những đơn vị khác thử nghiệm mô hình trung tâm dữ liệu nổi ngoài khơi, tiêu biểu là dự án hợp tác giữa Samsung Electronics và OpenAI, thì khoảng trống về năng lượng bền vững vẫn còn rất lớn.
Báo cáo của PwC chỉ ra rằng, đến năm 2030, năng lượng tái tạo chỉ có thể đáp ứng chưa tới 1/3 nhu cầu điện bổ sung. Đồng thời khẳng định khoảng cách này là rất đáng kể và việc thu hẹp nó là điều sống còn.
Song song với những lo ngại về môi trường, một số chuyên gia còn cảnh báo về nguy cơ hình thành bong bóng đầu tư trong lĩnh vực này, khi tốc độ phát triển vượt xa nhu cầu thực tế. Dù vậy, theo Jitesh Karlekar, Giám đốc nghiên cứu trung tâm dữ liệu khu vực Châu Á – Thái Bình Dương của JLL, ngành này vẫn chưa có dấu hiệu dư thừa.
Ông nhận định rằng, với sự bùng nổ của các ứng dụng AI trong những lĩnh vực then chốt như y tế, giáo dục và quốc phòng, thị trường trung tâm dữ liệu hiện vẫn đang đối mặt với tình trạng thiếu hụt nguồn cung nghiêm trọng. Đây là một minh chứng rõ ràng rằng cuộc đua hạ tầng số của châu Á mới chỉ bắt đầu và khoảng cách xanh vẫn sẽ là bài toán lớn trong chặng đường sắp tới.
