Đặt cược vào phẩm chất trà cổ thụ, ANNSHAN khẳng định sự khác biệt bằng kỹ thuật tinh hoa và nghệ nhân Việt

Trong bối cảnh thị trường trà Việt Nam đang chuyển mình mạnh mẽ, câu chuyện về những người tiên phong luôn mang lại nguồn cảm hứng lớn. Trần Thị Mai Phương, Giám đốc Công ty Cổ phần Thương mại và Dịch vụ xuất nhập khẩu Phương Nam GROUP, là một trong những nữ doanh nhân đã dũng cảm đặt cược vào di sản trà San Tuyết cổ thụ nghìn năm tuổi của Việt Nam để tạo ra thương hiệu ANNSHAN.

Nữ doanh nhân đã chia sẻ với Thương gia về hành trình của ANNSHAN mang theo sứ mệnh lớn: bảo tồn di sản, phát triển kinh tế bền vững cho bà con vùng cao và khẳng định vị thế của trà Việt trên bản đồ thế giới.

Thưa chị, được biết chị đã dành nhiều tâm huyết cho thương hiệu trà ANNSHAN. Xin chị chia sẻ về cơ duyên và hành trình ra đời của ANNSHAN?

ANNSHAN không chỉ là một thương hiệu trà, đó còn là một cơ duyên sâu sắc và một hành trình tâm huyết kéo dài hơn một thập kỷ, khởi nguồn từ những trăn trở rất thật của người sáng lập.

Tôi nghĩ đó là một cơ duyên, là một điểm chín trong sự nghiệp của mình khi tôi được tiếp xúc với cây trà cổ thụ của Việt Nam. Ban đầu, tôi đến với trà bằng một sự dè dặt. Hơn chục năm trước, khi tiếp xúc với trà nhập khẩu, tôi nhận thấy có quá nhiều loại trà bị chát, gây mất ngủ, bồn chồn, và điều này khiến tôi không thực sự yêu thích cũng như không tìm hiểu sâu.

Tuy nhiên, sau khi được tiếp xúc với kỹ thuật làm trà của các nước bạn như Trung Quốc, Đài Loan – nơi có hàng ngàn năm kinh nghiệm, tạo ra những sản phẩm trà vô cùng khác biệt tôi đã thay đổi suy nghĩ. Tôi chứng kiến những đứa trẻ 6-7 tuổi cũng có thể uống trà mà không hề cảm thấy vị chát, không bồn chồn, thậm chí còn hỗ trợ giảm mỡ máu và giúp cơ thể nhẹ nhàng.

Chính tư duy này đã thúc đẩy tôi đặt ra câu hỏi lớn: "Tại sao mình không mang những kỹ thuật tiên tiến đó về áp dụng cho cây trà cổ thụ của Việt Nam?"

Chắc bạn cũng biết, Việt Nam có những cây trà San Tuyết cổ thụ tuyệt vời, hàng trăm, thậm chí hàng nghìn năm tuổi, hoàn toàn có sự tương đồng về thổ nhưỡng và phẩm chất với những vùng trà nổi tiếng ở Vân Nam (Trung Quốc).

Khi tôi đang tìm kiếm các vùng trà nổi tiếng như Hà Giang, Yên Bái thì một người anh thân thiết, trong chuyến công tác tại Lai Châu, một vùng đất tôi chưa từng nghĩ đến đã phát hiện ra những rừng trà cổ thụ khổng lồ. Ở những rẻo biên cương xa xôi có một thứ tài nguyên thiên nhiên vô giá mà chưa được khai thác đúng cách, thậm chí còn đang bị kỹ thuật hái của bà con đồng bào làm tổn thương.

Nhìn những cành trà bị gãy chất đống dưới đất, những ngọn non bị bẻ tùy tiện, tôi xót xa và nhận ra rằng, nếu không có sự can thiệp và bảo tồn đúng cách, di sản trà quý giá của vùng đất này sẽ dần bị mai một và lụi tàn. Đây chính là cơ duyên của tôi đến với cây trà cổ thụ của Việt Nam.

ANNSHAN đã rất thành công trong việc áp dụng kỹ thuật chế biến tinh hoa từ các quốc gia láng giềng. Tuy nhiên, liệu điều đó có làm mờ nhạt đi bản sắc và hương vị đặc trưng của trà Việt?

Hoàn toàn không. Việc chúng tôi áp dụng kỹ thuật chế biến tiên tiến của nước ngoài là để đạt đến chuẩn mực chất lượng toàn cầu cho dòng sản phẩm đại trà. Với cùng một loại trà, cùng một công thức chuẩn hóa, sản phẩm đại trà của Việt Nam và Trung Quốc sẽ có chất lượng tương đồng, vì chúng ta có cùng nguồn gen trà quý.

Tuy nhiên, ANNSHAN tự tin tạo ra sự khác biệt vượt trội dựa trên hai yếu tố cốt lõi: Yếu tố thổ nhưỡng và yếu tố con người.

Thứ nhất, mặc dù có sự tương đồng về giống, nhưng trà San Tuyết cổ thụ Việt Nam của chúng ta, đặc biệt là ở những vùng núi cao Lai Châu, có một phẩm chất và hương vị độc đáo được nuôi dưỡng bởi thổ nhưỡng, khí hậu và nguồn nước riêng biệt, điều mà không nơi nào có thể sao chép được. Đó là cốt lõi di sản mà chúng tôi sở hữu.

Thứ hai, sự khác biệt đỉnh cao nằm ở sự sáng tạo và kỹ năng của nghệ nhân Việt Nam. Sản phẩm trà thủ công (dòng trà nghệ nhân) không thể được tạo ra bằng công thức chung. Sự tinh túy của trà phụ thuộc vào người làm trà, vào khả năng kiểm soát lửa và kỹ thuật sao trà. Sự khác biệt chỉ xuất hiện khi có bàn tay, kinh nghiệm và kỹ năng của nghệ nhân Việt, người biết cách điều chỉnh quy trình để tôn vinh trọn vẹn tinh hoa của nguyên liệu trong mọi điều kiện.

Là một thương hiệu trà còn khá non trẻ trong ngành, vậy bên cạnh hoạt động kinh doanh đơn thuần thì giá trị cốt lõi mà thương hiệu muốn mang đến cho người tiêu dùng Việt là gì, thưa chị?

Nói bạn đừng cười, nhưng với tôi việc phát triển ANNSHAN không chỉ là kinh doanh mà còn là trách nhiệm "kiến quốc" ấp ủ từ thời sinh viên. Tôi trăn trở khi thấy bà con vùng cao phải bán nguyên liệu trà thô cho thương lái với giá thấp, làm lãng phí di sản trà San Tuyết cổ thụ nghìn năm tuổi của đất nước. Vì vậy, mục tiêu cốt lõi của ANNSHAN là làm giàu cho bà con và làm giàu cho đất nước thông qua việc xây dựng một thương hiệu trà đẳng cấp quốc tế.

Để hiện thực hóa điều này, ANNSHAN đang tập trung vào ba chiến lược then chốt. Thứ nhất là chuẩn hóa quy trình và bảo tồn chất lượng: chúng tôi chuyển giao quy trình sản xuất trà tinh hoa (như làm hồng trà chuẩn 36 tiếng) cho bà con, giúp họ làm ra "trà gốc" chất lượng cao, tạo vùng nguyên liệu bền vững.

Thứ hai là sản phẩm sáng tạo và đại chúng hóa: ANNSHAN phát triển dòng trà sáng tạo mix vị; kết hợp trà San Tuyết cổ thụ với các đặc sản và thảo dược Việt Nam (như cam Cao Phong, quế Việt Nam), đóng gói thành trà túi nhúng tiện lợi. Mục tiêu là để người tiêu dùng hiện đại, kể cả ở thị trường châu Âu, có thể dễ dàng thưởng thức trà Việt và đưa nông sản Việt Nam đại chúng hóa trên kệ siêu thị quốc tế.

Thứ ba là xây dựng chuỗi F&B thương hiệu Việt: Tôi nhìn nhận rằng, nếu các thương hiệu nước ngoài có thể bán nhượng quyền và thu ngoại tệ từ nguyên liệu nhập khẩu, thì Việt Nam hoàn toàn có thể xây dựng một thương hiệu F&B như ANNSHAN, sử dụng nguyên liệu Việt, được giới trẻ yêu thích (như trà sữa, trà hoa quả F&B), và bán thương quyền ngược lại ra thế giới. Những bước đi này là sự khởi đầu đầy tâm huyết để khẳng định vị thế của trà Việt trên bản đồ toàn cầu.

Mặc dù Phương Nam GROUP có nền tảng vững chắc, nhưng ANNSHAN vẫn là một thương hiệu trẻ, mang theo sứ mệnh đổi mới ngành trà Việt. Trong hành trình đưa sản phẩm đến với người tiêu dùng, những rào cản lớn nhất mà chị và ANNSHAN đã và đang phải vượt qua là gì?

Thực tế là ANNSHAN đang đối mặt với nhiều rào cản lớn trong hành trình đưa thương hiệu trà cổ thụ Việt đến với người tiêu dùng. Thách thức đầu tiên và lớn nhất nằm ở giá thành và định vị thị trường. Thị trường F&B Việt Nam đang tràn ngập các thương hiệu nước ngoài với giá thành rẻ, nhưng ANNSHAN kiên định đi theo con đường chất lượng cao cấp.

Trong khi các đối thủ bán trà sữa với giá 35.000 – 40.000 đồng thì giá thành cốt của sản phẩm ANNSHAN đã ở mức 40.000 đồng, và giá bán ra phải từ 45.000 – 55.000 đồng. Chúng tôi chấp nhận lợi nhuận thấp hơn ở giai đoạn đầu để cạnh tranh bằng chất lượng chứ không phải giá. Chúng tôi tin rằng, người tiêu dùng sẽ sẵn sàng chi trả khi họ được trải nghiệm sản phẩm tốt, tương xứng với mức giá 15-20 Nhân dân tệ (khoảng 60.000 - 72.000 đồng) mà người dân Đài Loan vẫn chi cho một cốc trà chất lượng.

Thách thức nữa là lan tỏa giá trị văn hóa và tạo sinh kế bền vững cho bà con. Tại những vùng đất trà cao 1600m ở Lai Châu, nơi người dân tộc Mông tự cung tự cấp, việc truyền đạt tầm quan trọng của việc bảo tồn di sản trà là vô cùng khó khăn. Nếu không có ANNSHAN tham gia, bà con sẽ tiếp tục hái trà thô để đổi lấy kinh tế ngắn hạn, thậm chí bẻ cành để hái ngô làm kinh tế. Vì vậy, trách nhiệm của ANNSHAN là phải lan tỏa văn hóa, giá trị di sản và quan trọng nhất là tạo ra lợi ích kinh tế bền vững để bà con tự nguyện bảo tồn và gắn bó với cây trà. Khi kinh tế được cải thiện, văn hóa sẽ được trân trọng.

Bên cạnh dòng trà sáng tạo nhằm đại chúng hóa sản phẩm, chắc hẳn ANNSHAN cũng có một sản phẩm mang tính biểu tượng, đại diện cho tinh hoa của thương hiệu?

Nếu phải chọn một sản phẩm trà mang tính biểu tượng và thể hiện trọn vẹn sự giao thoa giữa di sản và văn hóa, đó chính là dòng Trà ướp Sen cổ Huế của ANNSHAN. Đây là sản phẩm mà tôi dành nhiều tâm huyết nhất, và cũng là minh chứng cho sự cầu kỳ trong chế biến.

Chúng tôi đã mang những búp trà San Tuyết cổ thụ khỏe khoắn, đậm vị từ vùng núi cao Lai Châu vào tận Huế. Tại đây, chúng tôi kết hợp với những đóa sen cổ đặc biệt được trồng trong vùng tâm linh, nơi có phẩm chất vượt trội. Sen cổ Huế có cơm sen màu trắng, cho hương thơm dịu nhẹ, thanh khiết, khác hẳn với sen lai màu hồng dễ bị nồng.

Việc ướp sen của ANNSHAN là một quá trình thủ công và tinh tế. Chúng tôi không chỉ đơn thuần đặt trà vào sen, mà phải lấy cơm sen, lấy gạo sen (tài sen) để ướp cùng. Đây là một quy trình bí truyền, kết hợp với các nghệ nhân làm trà sen đã gắn bó lâu năm, tạo ra một sản phẩm mà khi uống, vị trà kéo dài đến đâu thì hương sen vẫn còn vương vấn đến đó.

Trà ướp Sen cổ Huế tuy là sản phẩm có phần "kén khách" do tính cao cấp và hương vị tinh tế, nhưng đó là niềm tự hào của ANNSHAN. Thành công này chính là động lực để chúng tôi tự tin đưa Trà ướp Sen cổ Huế chính thức "xuất trận" ra thị trường, giới thiệu tinh hoa ẩm thực, văn hóa Việt Nam với bạn bè quốc tế.

Như chị nói, ANNSHAN được định vị là thương hiệu trà sáng tạo mang theo sứ mệnh bảo tồn di sản trà cổ thụ. Vậy, chị đã cân bằng giữa việc giữ gìn giá trị truyền thống của trà Việt và việc áp dụng kỹ thuật hiện đại để đưa ANNSHAN lên vị thế của một thương hiệu mang tầm vóc quốc gia như thế nào?

Nhiều ý kiến lo ngại việc thương hiệu phát triển mạnh mẽ sẽ dẫn đến "tận diệt" nguồn trà cổ thụ quý hiếm. Chúng tôi khẳng định điều đó sẽ không xảy ra. Một cây trà cổ thụ có thể sống qua nhiều đời người, nên chúng tôi không chỉ bảo tồn mà còn phát triển nguồn nguyên liệu. ANNSHAN có hai hướng đi rõ ràng: Dòng nghệ nhân sử dụng cây trà trên 300-500 tuổi, hái thủ công để sản xuất sản phẩm cao cấp, chỉ dùng cho triển lãm và quảng bá giá trị di sản.

Đồng thời, chúng tôi tập trung nghiên cứu và nhân giống các dòng trà quý đó, tạo vùng nguyên liệu trồng mới để sản xuất trà sáng tạo đại trà. Chiến lược này vừa giúp bảo tồn "gen quý", vừa đảm bảo nguồn cung bền vững để cạnh tranh quốc tế.

Với tôi, ANNSHAN là nơi thực hiện giấc mơ của tuổi trẻ, giấc mơ của những ngày làm tình nguyện viên, khao khát xây dựng đất nước. Câu hỏi quen thuộc: "Đừng hỏi Tổ quốc đã làm gì cho ta mà ta đã làm gì cho Tổ quốc hôm nay" chưa bao giờ phai mờ trong trái tim.

ANNSHAN chính là sự kết hợp giữa kinh tế phát triển và trách nhiệm cộng đồng. Đó là con đường cụ thể để tôi dùng khả năng của mình để tôn vinh di sản, làm giàu cho bà con và khẳng định được vị thế của nông sản Việt Nam trên trường quốc tế. Đó không chỉ là kinh doanh, mà là món nợ ân tình với đất mẹ, với những "cụ trà" cổ thụ và với những người dân vùng cao đang chờ đợi một tương lai tốt đẹp hơn.

Xin cảm ơn chị!