Tổng thống Donald Trump đang xem xét siết chặt và cải tổ visa H-1B, chương trình thị thực vốn cho phép doanh nghiệp Mỹ tuyển dụng nhân tài nước ngoài trong các lĩnh vực như công nghệ thông tin, y tế và kỹ thuật suốt nhiều thập kỷ qua.
Trên thực tế, chương trình này từ lâu đã là tâm điểm tranh cãi tại Washington. Nhiều nhà lập pháp phản đối cho rằng H-1B đã lấy đi cơ hội việc làm của lao động Mỹ và tồn tại nhiều lỗ hổng đã bị lạm dụng.
Đồng tình với quan điểm này, Tổng thống Trump công bố kế hoạch áp mức phí 100.000 USD cho mỗi hồ sơ xin H-1B hàng năm, một động thái có thể ảnh hưởng nghiêm trọng đến khả năng hỗ trợ visa của doanh nghiệp Mỹ.
Tuy nhiên, một điều không thể phủ nhận là kể từ khi ra đời năm 1990, chương trình H-1B đã trở thành bệ phóng cho không ít lãnh đạo công nghệ và doanh nhân hàng đầu nước Mỹ.
Elon Musk
Elon Musk - người giàu nhất thế giới và là nhà sáng lập nhiều công ty công nghệ hàng đầu nước Mỹ - không chỉ là một trong những cá nhân nổi bật từng nhận H-1B mà còn là tiếng nói ủng hộ mạnh mẽ chương trình này.
Sinh ra ở Nam Phi, Elon Musk đến Mỹ năm 1992 khi chuyển tiếp sang Đại học Pennsylvania để học tập, sau đó vào Stanford nhưng bỏ dở để khởi nghiệp tại Silicon Valley.
Dù chi tiết về tình trạng visa ban đầu còn nhiều tranh luận, Elon Musk từng công khai khẳng định lý do ông có mặt ở Mỹ - cũng như nhiều nhân sự quan trọng xây dựng nên SpaceX, Tesla và hàng trăm công ty giúp nước Mỹ hùng mạnh - chính là nhờ H-1B.
Tuy vậy, vị tỷ phú này, vốn ngày càng tham gia sâu vào chính trường Mỹ và quốc tế, cũng từng bày tỏ ủng hộ việc cải tổ hệ thống H-1B.
Eric Yuan
Eric Yuan, 55 tuổi, nhà sáng lập kiêm CEO Zoom, từ Trung Quốc đến Mỹ vào năm 1997 bằng visa H-1B sau hành trình đầy gian nan.
Ông được Webex, công ty sau này được Cisco mua lại, bảo lãnh visa, nhưng phải đến lần nộp thứ 9 mới được chấp thuận, theo chia sẻ của ông Yuan trong một podcast năm 2020. Khi mới sang Mỹ, ông Yuan còn thậm chí không nói được tiếng Anh.
Bước ngoặt sự nghiệp của ông Eric Yuan đến vào năm 2011 khi ông thành lập công ty công nghệ Zoom. Trong thời gian đại dịch cũng như đợt IPO năm 2019 đã đưa khối tài sản ròng của ông lên đến hàng tỷ USD.
Dù ít khi bình luận công khai về H-1B, nhưng ông Eric Yuan từng nói với CNBC rằng việc Mỹ cởi mở với nhập cư là điều tích cực và ông kỳ vọng văn hóa này sẽ được duy trì.
Satya Nadella
Satya Nadella - Chủ tịch kiêm CEO Microsoft - cũng từng là người sở hữu visa H-1B và có hoàn cảnh khá đặc biệt. Ông đến Mỹ từ năm 1990 và đã có thẻ xanh. Tuy nhiên, Nadella quyết định từ bỏ thẻ xanh để đưa vợ sang Mỹ thông qua hồ sơ H-1B vào năm 1994, một lựa chọn khá rủi ro khi đó.
“Nhìn lại, việc phải từ bỏ thẻ xanh để lấy H-1B thật là vô lý. Vì vậy, chúng ta cần cải tổ để chương trình vừa đảm bảo an ninh vừa tăng sức cạnh tranh”, ông Nadella chia sẻ với CNBC năm 2017.
Cũng trong năm đó, trên podcast Make Me Smart, ông đã lên tiếng bảo vệ H-1B, nhấn mạnh chương trình đã giúp Microsoft duy trì lợi thế cạnh tranh nhờ lực lượng lao động chất lượng cao, song vẫn hoan nghênh việc chính quyền Trump rà soát để ngăn chặn lạm dụng lỗ hổng thị thực.
Jayshree Ullal
Jayshree Ullal, CEO của công ty điện toán đám mây Arista Networks, sinh tại Anh, lớn lên ở Ấn Độ nhưng đã chuyển sang Mỹ năm 16 tuổi để học tập. Bà tốt nghiệp Đại học bang San Francisco, rồi lấy bằng thạc sĩ tại Đại học Santa Clara.
Sau đó, bà Ullal làm việc tại nhiều tập đoàn công nghệ lớn như Fairchild Semiconductor, AMD và Cisco. Trong thời gian này, bà từng được cấp H-1B, theo tiết lộ với Forbes.
Dù ít thông tin cụ thể về hành trình H-1B, bà Ullal nhiều lần kêu gọi cải cách nhập cư, tạo điều kiện thuận lợi hơn cho lao động nước ngoài. Trả lời Times of India năm 2023, bà cho biết quy trình nhập cư hiện nay quá phức tạp, thời gian chờ thẻ xanh kéo dài đến 15 năm - một khoảng lớn trong đời làm việc của một người.
“Tại Arista, chúng tôi tin rằng những nhà phát triển giỏi nhất có thể đến từ bất kỳ đâu, vì tài năng kỹ sư phân bổ trên toàn cầu”, bà nhiều lần nhấn mạnh.
Theo Forbes, bà Jayshree Ullal hiện là một trong số ít nữ tỷ phú nhập cư ở Mỹ, với tài sản ước tính lên đến 6 tỷ USD.
Jeffrey Skoll
Jeff Skoll, Chủ tịch đầu tiên của eBay, nay là nhà từ thiện và Chủ tịch Quỹ đầu tư Capricorn Investment Group, cũng từng giữ visa H-1B và nhiều lần công khai ủng hộ chương trình.
Quốc tịch Canada, ông Skoll tốt nghiệp Đại học Toronto năm 1987, rồi sang Mỹ học tại Stanford. Ông nhận visa H-1B năm 1996 khi bắt đầu làm việc cho eBay cùng nhà sáng lập Pierre Omidyar.
Tháng 12 năm ngoái, ông Jeffrey Skoll cùng Elon Musk kêu gọi duy trì H-1B, nhưng đồng ý cần có sự thay đổi, như nâng mức lương tối thiểu và áp phí thường niên để khuyến khích tuyển dụng lao động trong nước.
“Ngay cả với tôi, việc giành và giữ được H-1B là một cuộc chiến sống còn, dù tôi đã tốt nghiệp Stanford Business School và đồng sáng lập eBay cùng Pierre Omidyar”, ông viết trên X.
Ông Jeffrey Skoll kể rằng từng suýt phải rời Mỹ vì bị từ chối gia hạn H-1B, nếu không nhờ các mối quan hệ khi đó. Ông cũng cho biết eBay và nhiều công ty ông sáng lập từng gặp khó khăn lớn khi xin H-1B cho các vị trí đặc thù mà không có ứng viên bản địa.
