Trong những năm gần đây, du lịch Việt Nam đang trên đà phục hồi mạnh mẽ sau đại dịch Covid-19. Cùng với sự tăng trưởng ổn định của kinh tế và thu nhập người dân, nhu cầu du lịch trong nước ngày càng cao, đặc biệt là xu hướng tìm kiếm không gian nghỉ dưỡng xanh, yên tĩnh, gần gũi với thiên nhiên.
Điều này phản ánh sức sống mạnh mẽ của ngành du lịch Việt Nam, đồng thời đặt ra yêu cầu phải đa dạng hóa sản phẩm du lịch, hướng tới các mô hình nghỉ dưỡng bền vững hơn. Trong bối cảnh đó, farmstay là mô hình du lịch nghỉ dưỡng kết hợp trải nghiệm nông nghiệp nổi lên như một xu hướng mới.
LỢI ÍCH KÉP
Chia sẻ với Thương gia, bà Phạm Thị Miền, Phó Viện trưởng VARS IRE, Hội môi giới bất động sản Việt Nam (VARS) cho biết, theo Luật Đất đai 2024, cá nhân hoàn toàn có thể sử dụng đất nông nghiệp theo hướng đa mục đích mà không cần chuyển đổi mục đích sử dụng. Nghĩa là, người dân được phép khai thác, kinh doanh dịch vụ thương mại – du lịch như homestay hay farmstay ngay trên đất nông nghiệp.
Thực tế, mô hình farmstay ở Việt Nam đã phát triển từ nhiều năm nay, với hai nhóm chính: một số có cung cấp dịch vụ lưu trú, số khác thì chưa. Dù vậy, điểm chung của farmstay là sự kết hợp giữa sản xuất nông nghiệp và du lịch trải nghiệm, hướng đến mục tiêu phát triển dài hạn chứ không chỉ là hoạt động kinh doanh tạm thời.
Vì thế, theo quan điểm của bà Miền, farmstay hoàn toàn có thể được xem là một loại hình bất động sản nghỉ dưỡng, chứ không chỉ đơn thuần là hình thức khai thác tạm trên đất nông nghiệp.
Thực tế, farmstay là một mô hình du lịch nghỉ dưỡng được triển khai theo hướng đơn giản, gần gũi hơn so với các khu nghỉ dưỡng truyền thống. Thay vì đầu tư quy mô lớn, farmstay thường tận dụng nền tảng là các trang trại sẵn có, sau đó bổ sung các dịch vụ du lịch và nghỉ dưỡng phù hợp, đáp ứng nhu cầu trải nghiệm của du khách.
Việc mô hình này có mang lại lợi nhuận ổn định và lâu dài hay không còn phụ thuộc vào cách làm và chiến lược phát triển của từng đơn vị đầu tư.
Mỗi farmstay có điều kiện khác nhau về quy mô, vị trí, cách tổ chức dịch vụ nên rất khó để khẳng định rằng loại hình này sinh lời tốt hơn hay kém hơn bất động sản nghỉ dưỡng truyền thống.
Song, có thể khẳng định rằng farmstay thực sự mang lại “lợi ích kép”. Bởi mô hình này phát triển dựa trên nền tảng nông nghiệp tự nhiên, góp phần bảo tồn cảnh quan, giữ gìn môi trường sinh thái, đồng thời tạo thêm sinh kế cho người dân địa phương thông qua các hoạt động du lịch trải nghiệm. Trên cơ sở đó, nhà đầu tư cũng có thể thu lợi nhuận bền vững nhờ vào việc khai thác hợp lý tài nguyên sẵn có và tạo ra giá trị gia tăng từ du lịch.
Hiện nay, xu hướng “xanh” đang trở thành định hướng phát triển chung của nhiều lĩnh vực, trong đó có bất động sản và du lịch. Với lợi thế về bảo tồn và gìn giữ giá trị tự nhiên, farmstay rõ ràng là mô hình thể hiện rất rõ tinh thần của du lịch xanh, phát triển bền vững.
Sau những biến động lớn, đặc biệt là đại dịch Covid - 19, lối sống “xanh”, gần gũi với thiên nhiên ngày càng được nhiều người lựa chọn. Đây chính là nền tảng thuận lợi để farmstay có thêm cơ hội phát triển mạnh mẽ trong thời gian tới.
Tuy nhiên, hiện nay ở Việt Nam, mô hình này vẫn chủ yếu do các nhà đầu tư nhỏ lẻ triển khai. Chưa thấy sự tham gia của những “đại bàng”, các doanh nghiệp lớn có đủ tiềm lực để xây dựng những dự án farmstay quy mô, mang tính điểm nhấn. Vì vậy, dù tiềm năng lớn, thị trường farmstay vẫn chưa thật sự tạo được dấu ấn nổi bật.
“Khi khung pháp lý cho bất động sản du lịch nghỉ dưỡng được hoàn thiện hơn, đặc biệt là khi phân khúc farmstay được công nhận chính thức và có quy định rõ ràng, các nhà đầu tư lớn sẽ bắt đầu nhập cuộc. Khi đó, farmstay hoàn toàn có thể trở thành một phân khúc bất động sản sinh thái riêng biệt, được quy hoạch bài bản và đóng góp tích cực cho chiến lược phát triển du lịch xanh, kinh tế nông thôn mới của Việt Nam”, bà Miền bày tỏ.
THỜI ĐIỂM VÀNG PHÁT TRIỂN
Về những mô hình nghỉ dưỡng kết hợp nông nghiệp, ông Nguyễn Tuấn, Kỹ sư Quản lý đất đai, chuyên gia pháp lý bất động sản bày tỏ, trong hành trình hơn 10 năm gắn bó với bất động sản, từ đô thị, nghỉ dưỡng đến du lịch nông nghiệp, ông đã chứng kiến nhiều nhà đầu tư thất bại không phải vì thị trường xấu mà vì thiếu kiến thức nền tảng và hoạch định chiến lược. Nhiều người chưa phân biệt rõ farmstay, homestay, glamping hay ecolodge, dẫn đến đầu tư dàn trải, lãng phí và mất cơ hội.
Do đó, ông Tuấn rút ra được một điều tri thức chính là công cụ mạnh mẽ nhất. Khi được trang bị đúng, mỗi nhà đầu tư có thể nhìn ra tiềm năng của mảnh đất tưởng chừng bình thường, biến nó thành không gian trải nghiệm, thành tài sản sinh lời bền vững và đóng góp cho cộng đồng.
“Chúng ta đang đứng trước một thời điểm vàng để phát triển các mô hình kinh tế trên đất nông nghiệp. Trước kia, nhiều ý tưởng bị kìm hãm vì khung pháp lý còn nhiều rào cản, thậm chí có giai đoạn chính sách siết chặt, khiến người dân khó khai thác đúng tiềm năng trên chính mảnh đất của mình”, vị Kỹ sư Quản lý đất đai bày tỏ.
Đồng quan điểm với bà Miền, ông Tuấn cho rằng, với Luật Đất đai mới vừa được ban hành, nhiều hàng rào đã được cởi bỏ, mở ra cánh cửa mới cho mỗi người dân có thể khai thác ruộng vườn, phát triển du lịch và các mô hình kinh tế gắn với đất nông nghiệp một cách hợp pháp và bền vững. Luật Đất đai mới cùng với các văn bản hướng dẫn thi hành đã mở ra hành lang pháp lý rất rõ ràng.
Điều 218 của Luật Đất đai cho phép đất nông nghiệp được sử dụng kết hợp đa mục đích, từ sản xuất, chăn nuôi cho đến thương mại, dịch vụ và du lịch. Đi kèm theo đó, Điều 99 Nghị định 102 đã hướng dẫn chi tiết cách thức triển khai, bảo đảm người dân và doanh nghiệp có thể thực hiện đúng quy định, tránh tình trạng mơ hồ hay vướng mắc pháp lý như trước kia.
Điều đó có nghĩa là, không chỉ những doanh nghiệp lớn hay các nhà đầu tư chuyên nghiệp mà ngay cả từng hộ gia đình, từng người nông dân cũng có cơ hội tham gia vào cuộc chuyển mình này.
“Khi chính sách đã ủng hộ, khi pháp luật đã thông thoáng, thì trách nhiệm của chúng ta là làm đúng mô hình, hoạch định đúng chiến lược, để biến cơ hội thành giá trị thật cho cả cộng đồng và cho đất nước”, vị chuyên gia phân tích.