Sáng 21/6 tại Kỳ họp thứ 5, Quốc hội khóa XV đã diễn ra phiên họp toàn thể tại Hội trường thảo luận về dự án Luật Đất đai (sửa đổi), với nhiều nội dung quan trọng, trong đó có vấn đề quy hoạch đất đai.
Bỏ tầm nhìn để xóa “quy hoạch chậm”
Tham gia góp ý về quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất, đại biểu Tô Văn Tám (đoàn Kon Tum) cho biết, đây là vấn đề được người dân quan tâm, nhưng trên thực tế việc tổ chức thực hiện chậm hoặc không thực hiện được một số nội dung của quy hoạch.
“Việc thực hiện chậm này, không chỉ là 5 năm, 10 năm, 20 năm, thậm chí còn lâu hơn và được người dân gọi là quy hoạch treo. Quy hoạch treo không chỉ gây lãng phí, ảnh hưởng đến kinh tế - xã hội mà còn ảnh hưởng đến đời sống nhân dân. Vì vậy, sửa đổi luật Đất đai cần có quy định rõ ràng, khả thi để xóa bỏ tình trạng này” ông Tám phân tích.
Vì vậy, đại biểu đề nghị bỏ tầm nhìn trong quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất tại Điều 62, bởi tầm nhìn chỉ mang tính ước lượng, dự báo. Trong khi đó, dự báo có thể chính xác hoặc không chính xác, cũng là một tác nhân của quy hoạch treo. Thực tế, người dân chỉ mong muốn nhà nước xác định rõ quy hoạch đất đai cụ thể là bao lâu và quyền lợi của họ như thế nào trong khu vực quy hoạch.
Ngoài ra, để đảm bảo quyền lợi của người dân trong vùng quy hoạch, cần chỉnh lý, bổ sung thêm tại khoản 3 Điều 78 theo hướng: khi quy hoạch sử dụng đất đã được công bố mà chưa có kế hoạch sử dụng đất cấp huyện và thực hiện các quyền của quyền sử dụng đất quy định tại Điều 38 của luật này và pháp luật liên quan.
Đại biểu cho biết, “pháp luật liên quan” rất rộng, người dân khó tiếp cận vì vậy cần quy định vào dự thảo luật một điều về quyền của người sử dụng đất. Đồng thời, bổ sung vào khoản 3 điều 76 nội dung hết kỳ quy hoạch sử dụng đất đã được quyết liệt mà không thực hiện dự án thì hủy bỏ quy hoạch.
Về vấn đề thu hồi đất phục vụ phát triển kinh tế - xã hội vì mục đích quốc gia, công cộng, đại biểu đề nghị cần xác định thu hồi đất hoàn toàn vì mục đích quốc gia công cộng và thu hồi đất cho mục đích dịch vụ thương mại đơn thuần. Trường hợp vì lợi ích quốc gia, công cộng, Nhà nước thu hồi và bồi thường hỗ trợ theo các quy tắc tại Điều 90 của dự thảo luật; đồng thời có chính sách khuyến khích người dân tham gia.
Trường hợp thu hồi đất vì mục đích thương mại, dịch vụ thương mại đơn thuần lợi nhuận cần quy định theo hướng khi định giá đất, người có đất thu hồi là một bên trong quy trình định giá. Trường hợp không thỏa thuận được, các bên có thể yêu cầu cơ quan định giá độc lập; hoặc yêu cầu tòa án giải quyết.
Xác định lại nguyên tắc lập quy hoạch
Bàn về vấn đề này, đại biểu Mai Văn Hải (đoàn Thanh Hóa) cho biết, về nguyên tắc lập quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất, khoản 1 Điều 60 của dự thảo luật quy định, các quy hoạch ngành, lĩnh vực có sử dụng đất phải phù hợp với quy hoạch sử dụng đất quốc gia đã được phê duyệt. Quy hoạch sử dụng đất các cấp phải tổng hợp, cân đối, phân bổ nhu cầu sử dụng đất của các quy hoạch ngành, lĩnh vực có sử dụng đất.
Đây là quy định được nêu trong Nghị quyết 751 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội giải thích một số điều của Luật Quy hoạch. Đại biểu cho rằng quy định nguyên tắc quy hoạch sử dụng đất được lập đồng thời như các quy hoạch được quy định trong Luật Quy hoạch năm 2017 cần phải xem xét lại. Bởi các quy hoạch được lập theo quy định trong Luật Quy hoạch được lập lần đầu, tích hợp gặp nhiều khó khăn, vướng mắc, không thể thực hiện đúng theo trình tự, nên phải lập đồng thời.
Với quy hoạch sử dụng đất, từ khi thực hiện Luật Đất đai năm 1987 đã thực hiện tốt theo nguyên tắc từ tổng thể đến chi tiết, quy hoạch cấp dưới phải căn cứ và phù hợp với quy hoạch cấp trên, hơn nữa, quy hoạch sử dụng đất mang tính chất kỹ thuật, chuyên ngành. Đại biểu đề nghị với quy hoạch sử dụng đất, nên thực hiện nguyên tắc từ quy hoạch sử dụng đất quốc gia, sau đó mới lập đến cấp tỉnh, cấp huyện.
Còn đại biểu Đào Chí Nghĩa (đoàn Cần Thơ) đề xuất nên xác định quy hoạch sử dụng đất là quy hoạch nền.
Về quy hoạch sử dụng đất cấp huyện, đại biểu cho biết, khoản 3 Điều 66 quy định, đối với quận, thành phố thuộc thành phố trực thuộc Trung ương, thị xã thuộc thành phố trực thuộc Trung ương, thành phố thuộc tỉnh, thị xã thuộc tỉnh, thành phố thuộc thành phố trực thuộc Trung ương đã có quy hoạch đô thị được cơ quan nhà nước có thẩm quyền phê duyệt theo quy định của Luật Quy hoạch đô thị, thì không lập quy hoạch sử dụng đất, nhưng phải lập kế hoạch sử dụng đất hàng năm phù hợp với chỉ tiêu sử dụng đất đã được phân bổ từ quy hoạch sử dụng đất cấp tỉnh và các chỉ tiêu sử dụng của địa phương.
Đại biểu đề nghị ban soạn thảo nghiên cứu kỹ hơn về những bất cập nếu triển khai áp dụng trong thực tế. Bên cạnh đó, ban soạn thảo cũng nên nghiên cứu kỹ lưỡng và nên để quy hoạch sử dụng đất thực hiện đúng sứ mệnh.
Đối với công tác thu hoạch chung của từng địa phương, xác định quy hoạch nền quy hoạch cụ thể mục đích sử dụng đất của từng khu chức năng, từng vị trí lô đất, quy hoạch đô thị sẽ là lợp quy hoạch chồng nên quy hoạch nền, xác định trong từng vị trí cụ thể bao nhiêu có tầng, có tầng hầm hay không... Đó là nhiệm vụ của quy hoạch đô thị, quy hoạch xây dựng; còn đất sử dụng với mục đích gì là nhiệm vụ của quy hoạch sử dụng đất.
