Các doanh nghiệp Việt Nam sẽ tham dự phiên đấu thầu này, tuy nhiên, điều kiện mời thầu của NFA lần này khá chặt chẽ.
Cụ thể, NFA yêu cầu các doanh nghiệp tư nhân dự thầu phải báo cáo tài chính để chứng minh năng lực tài chính; có đăng ký thương mại điện tử với hệ thống toàn quốc của Philippines; yêu cầu sản lượng tối thiểu hợp đồng và thực hiện với NFA trong 5 năm.
Một công ty kinh doanh xuất khẩu gạo ở Đồng bằng sông Cửu Long cho biết công ty này muốn tham gia đấu thầu xuất khẩu 25.000 tấn gạo cho Philppines nhưng lại không đủ điều kiện. Theo yêu cầu của NFA, công ty muốn dự thầu 25.000 tấn gạo thì trước đó phải có ít nhất một hợp đồng xuất khẩu với giá trị tương đương với số lượng trên.
NFA đưa ra yêu cầu này là để công ty chứng minh năng lực xuất khẩu, một trong những yêu cầu bắt buộc khi dự thầu. Tuy nhiên, từ trước đến nay công ty này thường xuất khẩu gạo thơm, dù xuất sang nhiều nước, nhiều đối tác nhưng mỗi hợp đồng chỉ tối đa 5.000 tấn. Dù rất muốn tham gia nhưng vướng vào điều kiện này nên công ty đành “ngậm ngùi.”
Lâu nay, xuất khẩu gạo sang Philippines thường theo hình thức hợp đồng tập trung, hình thức làm việc chủ yếu do VFA và hai doanh nghiệp Nhà nước là Vinafood 1, Vinafood 2 đàm phán, thực hiện. Còn đợt này là lần đầu tiên Philippines tổ chức đấu thầu nhập khẩu gạo cho các thương nhân tham gia nên các doanh nghiệp kinh doanh xuất khẩu gạo Việt vẫn chưa có nhiều kinh nghiệp khi dự thầu cung cấp cho thị trường này.
"Theo nhận định của nhiều doanh nghiệp, khả năng đáp ứng các điều kiện mời thầu này là khá khó khăn, chỉ có những doanh nghiệp lớn mới có thể tham gia được. Điều này cũng không chỉ gây khó các doanh nghiệp Việt mà còn gây khó doanh nghiệp các nước muốn dự thầu.
Nguồn tin từ VFA cũng cho biết các doanh nghiệp đủ điều kiện của NFA sẽ tham gia đấu thầu và tự chịu trách nhiệm thực hiện khi trúng thầu. Nghị định 109/2010/NĐ-CP về kinh doanh xuất khẩu gạo và Thông tư 44 của Bộ Công thương về hướng dẫn thực hiện Nghị định 109 sẽ không áp dụng trong trường hợp này.
Số lượng gạo Philippines đấu thầu lần này được chia làm tám lô, gồm sáu lô 25.000 tấn và hai lô 50.000 tấn với số lượng cụ thể giao hàng đến các cảng khác nhau. Mỗi nhà cung cấp có thể chào thầu bất cứ lô nào và chào hết số lượng của mỗi lô, nhưng chỉ được trúng thầu tối đa 50.000 tấn. Đây cũng lần đầu Philippines công khai giá trần mua với giá CIF là 450 USD/tấn tương đương với giá FOB tại Thành phố Hồ Chí Minh là 380 USD/tấn.
Hiện nhu cầu tiêu thụ gạo của thị trường thế giới đang tạm lắng, chủ yếu vẫn đang chờ diễn biến của đợt mở thầu nhập khẩu gạo lần này của Philippines.
Theo số liệu của Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, Philippines hiện là thị trường nhập khẩu gạo lớn thứ hai của Việt Nam trong năm tháng đầu năm 2017 với 8,6% thị phần. Xuất khẩu gạo sang thị trường này trong năm tháng đầu năm 2017 đạt 237.400 tấn và 90,4 triệu USD, tăng 23,4% về khối lượng và tăng 10,4% về giá trị so với cùng kỳ năm 2016.
