Việc lạm phát tăng cao tại các thị trường xuất khẩu chính đã dự báo về nhu cầu mua sắm cuối năm trở nên kém lạc quan, kéo theo việc các đơn đặt hàng mới suy giảm và ảnh hưởng trực tiếp đến giá trị xuất khẩu của Việt Nam trong các tháng cuối năm. Trong khi đó, áp lực tỷ giá từ việc tỷ giá VND/USD liên tục tăng cao kể từ tháng 9 là tác nhân chính khiến các doanh nghiệp có xu hướng giảm nhập khẩu từ nước ngoài do chi phí gia tăng.
Xuất nhập khẩu liên tục giảm tốc
Báo cáo thị trường xuất nhập khẩu của Công ty cổ phần Wigroup cho biết, cán cân thương mại tháng 11 tuy vẫn xuất siêu 0,74 tỷ USD nhưng đã đánh dấu tháng sụt giảm thứ 2 liên tiếp trong năm (-39,5% so với cùng kỳ). Giá trị nhập siêu từ khu vực trong nước tăng cao gấp đôi (kể từ tháng 9/2022) là áp lực chính khiến cho trạng thái của cán cân thương mại tổng trở nên kém tích cực so với cùng kỳ năm trước. Tuy nhiên, khu vực FDI trong tháng 11 vẫn xuất siêu gần 3,3 tỷ USD, cao hơn 23% so với cùng kỳ, đã giữ cho cán cân thương mại quốc gia không bị thâm hụt.
Báo cáo cũng chỉ ra, giá trị xuất khẩu của khu vực trong nước thì giảm mạnh hơn so với giá trị nhập khẩu, ngược lại, khu vực FDI lại có mức nhập khẩu giảm mạnh hơn xuất khẩu.
Hơn nữa, có thể thấy rằng khu vực trong nước đang chịu nhiều ảnh hưởng từ sự suy yếu của thị trường xuất khẩu hơn khu vực FDI. Vấn đề căng thẳng tỷ giá đang tác động mạnh đến giá trị các đơn hàng nhập khẩu của khu vực FDI hơn, do các đặc điểm riêng của các doanh nghiệp thuộc nhóm này.
“Kim ngạch xuất nhập khẩu lũy kế từ đầu năm với đối tác chính của Việt Nam tăng trưởng khá tích cực, từ 9 - 18% so với cùng kỳ. Nhưng tình hình đã bắt đầu chuyển xấu trong tháng 11. Trong đó, tăng trưởng xuất khẩu giảm mạnh nhất tại các thị trường Hoa Kỳ, Hàn Quốc và ASEAN. Còn Nhật Bản và Đài Loan là 2 quốc gia có giá trị hàng xuất khẩu vào Việt Nam giảm nhiều nhất” các chuyên gia Wigroup cho biết .
Một điểm sáng tích cực hiếm hoi là xuất khẩu sang Nhật tháng 11 vẫn duy trì mức dương 13,2%, mặc dù cũng đã giảm tốc đáng kể so với mức tăng trưởng 30,9% của tháng trước đó.
Đơn hàng giảm, doanh thu bị tác động mạnh
Theo thống kê của Wigroup, giá trị xuất khẩu dệt may trong tháng 11 đạt 2.891 tỷ USD (giảm 5% so với cùng kỳ năm trước). Trong đó, tăng trưởng xuất khẩu giảm mạnh tại các thị trường ở Châu Á. Hoa Kỳ là thị trường có sự sụt giảm thấp nhất, chỉ giảm 18,6% so với cùng kỳ, đạt mức 117,8 triệu USD.
Đối với mặt hàng thủy sản, tăng trưởng xuất khẩu tháng 11/2022 đã ghi nhận con số âm lần đầu tiên kể từ đầu năm, giảm 13,3% so với cùng kỳ năm ngoái, chỉ đạt 788,8 triệu USD.
Giá cao su xuất khẩu trong tháng 11 cũng sụt giảm khá mạnh, đây là mức giá thấp nhất kể từ năm 2021. Cụ thể, giá cao su xuất khẩu giao dịch ở mức 1,357 USD/kg, giảm 27% so với cùng kỳ và 37% so với tháng 10. Trái lại, sản lượng cao su xuất khẩu trong tháng 11 lại có mức tăng trưởng gần 20% so với cùng kỳ nhưng cũng không bù đắp được sự sụt giảm về tổng giá trị xuất khẩu cao su, đạt mức 342,9 triệu USD, giảm 4% so với cùng kỳ.
Giá trị xuất khẩu gỗ và sản phẩm gỗ trong tháng 11 đạt mức 1,17 tỷ USD, giảm 14,6% so với cùng kỳ năm trước. Trong đó, tại các thị trường xuất khẩu chủ lực như Mỹ và Hàn Quốc có tốc độ tăng trưởng xuất khẩu sụt giảm, giảm trung bình 20% so với cùng kỳ. Trái lại, tại các thị trường xuất khẩu như Nhật Bản, Canada, Đức lại có tốc độ tăng trưởng xuất khẩu dương, nhưng đây cũng là những thị trường đóng góp vào tỷ trọng xuất khẩu không lớn.
Giá than nhập khẩu tháng 11 dù đã giảm 35% so với đỉnh tháng 4, chạm mốc 0,185 USD/kg nhưng mức giá này vẫn đang cao hơn 45% so với vùng giá trung bình của năm 2021. Điều này khiến cho tổng sản lượng than nhập khẩu trong năm 2022 (tính đến hiện tại) chỉ đạt 28,4 triệu tấn, giảm 10% so với cùng kỳ thấp điểm năm 2021 và chỉ bằng 68% so với tổng lượng than nhập khẩu 11 tháng năm 2020 - thời điểm giá than quốc tế chưa leo thang.
Lượng xăng dầu nhập khẩu trong tháng 11 đạt 772.000 tấn, tăng 28,6% so với tháng trước đó. Giá nhập khẩu xăng dầu cũng đã có nhịp hồi phục nhẹ, lên mức 0,96 USD/kg.
