Gần 5 triệu hộ kinh doanh sẽ chuyển sang nộp thuế theo phương pháp kê khai từ 1/1/2026. Các chuyên gia nhấn mạnh, để giảm áp lực về chi phí quản lý hóa đơn, chứng từ và thích ứng với cơ chế mới, việc tăng cường ứng dụng công nghệ số được xem là yếu tố quyết định sự thành công của quá trình chuyển đổi này.
ĐỂ CÔNG NGHỆ LÀ "TRỢ THỦ", HỘ KINH DOANH "LÀM CHỦ"
Từ ngày 1/1/2026, gần 5 triệu hộ kinh doanh sẽ không còn nộp thuế khoán mà chuyển sang nộp thuế theo kê khai. Các chuyên gia có mặt tại hội thảo “Giải mã chuyển đổi mô hình và kê khai thuế: Từ thực tiễn hộ kinh doanh” do Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI), Công ty Cổ phần Công nghệ KiotViet và các đơn vị liên quan tổ chức chiều 16/12, tại Hà Nội nhận định, đây là sự thay đổi rất lớn trong đời sống.
Trước đó, ngày 31/10/2025, Cục Thuế ban hành Quyết định số 3352/QĐ-CT, triển khai kế hoạch "60 ngày cao điểm chuyển đổi mô hình từ thuế khoán sang kê khai đối với hộ kinh doanh". Tuy nhiên, trong thực tiễn việc chuyển từ thuế khoán sang kê khai vẫn còn nhiều "bỡ ngỡ" với nhiều trăn trở, vướng mắc của hộ - cá nhân kinh doanh vốn quen với phương thức thủ công, thiếu nền tảng số, e ngại khi phải thay đổi.
Chia sẻ thêm về thực trạng này, ông Phạm Ngọc Thạch, Phó Trưởng Ban Pháp chế Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) cho hay, khi chuyển đổi lên kê khai, 49% hộ kinh doanh cho rằng chi phí và thời gian quản lý hoá đơn, chứng từ sẽ tăng lên đáng kể. Bên cạnh đó là các khó khăn khi tuân thủ quy định về hoá đơn điện tử và thiết bị tính tiền, bao gồm: năng lực công nghệ số hạn chế, thói quen ghi chép thủ công, gánh nặng chi phí đầu tư và thủ tục phức tạp.
Tuy nhiên theo ông Thạch, để hạn chế các khó khăn trên, các hộ kinh doanh cần thường xuyên cập nhật quy định pháp luật qua báo chí chính thống và cơ quan thuế. Đồng thời cần nghiên cứu kỹ lưỡng các quy định để biết cách áp dụng, tuân thủ vào mô hình kinh doanh của mình
Ngoài ra cần tăng cường ứng dụng công nghệ thông tin trong hoạt động nhằm giảm khối lượng công việc về thuế, lựa chọn các giải pháp phần mềm phù hợp với mô hình kinh doanh để công nghệ là “trợ thủ” - hộ kinh doanh “làm chủ”.
Đồng quan điểm, ông Đỗ Tuấn Anh - Phó Tổng giám đốc Công ty cổ phần Công nghệ KiotViet nhận định, độ tuổi, ngành nghề và môi trường kinh doanh quyết định khả năng tiếp nhận công nghệ; nhóm truyền thống tiếp cận chậm hơn, cần hỗ trợ nhiều hơn về mặt công nghệ. “Vì vậy, sự thấu hiểu và đồng hành là yếu tố quyết định sự thành công của chuyển đổi số” – ông Tuấn Anh khẳng định.
Để đồng hành với hộ kinh doanh, hiện đơn vị này đã sơ đồ hóa các giai đoạn chuyển đổi số của hộ kinh doanh từ khảo sát, xác định điều kiện ban đầu cho đến khâu chăm sóc, hỗ trợ sau bán.
Cụ thể, KiotViet hỗ trợ thiết lập hệ thống bán hàng và dữ liệu thông qua quá trình cài đặt phần mềm, nhập hàng hóa, kết nối thiết bị. Hoàn thiện vận hành thuế và kênh bán online (chữ ký số/hóa đơn điện tử/ tờ khai, kết nối Facebook/TikTok/Shopee). Hỗ trợ quy trình vận hành, bao gồm nhập - bán - kho - chi phí - khách hàng - nhà cung cấp, đọc báo cáo. Hướng dẫn hóa đơn điện tử, chữ ký số - kê khai thuế. Liên hệ và nhắc nhở định kỳ và kiểm tra thuế. Hỗ trợ xử lý mọi vấn đề phát sinh kịp thời...
ĐỒNG HÀNH CÙNG CÁC HỘ KINH DOANH
Phát biểu tại hội thảo, ông Nguyễn Quang Vinh - Phó Chủ tịch Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) đã nhấn mạnh vai trò, quy mô và đóng góp lớn của khu vực hộ kinh doanh đối với ngân sách, tăng trưởng và an sinh xã hội.
Ông Vinh cũng khẳng định, chuyển đổi mô hình quản lý thuế không nhằm gây khó, mà là bước đệm để hộ kinh doanh phát triển minh bạch, công bằng và bền vững hơn.
Với vai trò là tổ chức quốc gia đại diện cộng đồng doanh nghiệp, Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam luôn coi việc hỗ trợ và đồng hành cùng hộ kinh doanh là một nhiệm vụ quan trọng, lâu dài và mang ý nghĩa chiến lược. Phó Chủ tịch VCCI cho rằng, để hộ kinh doanh phát triển bền vững, hòa nhập vào dòng chảy kinh tế số và nâng cao năng lực cạnh tranh, thì quá trình chuyển đổi mô hình kinh doanh và phương pháp kê khai thuế cần được thực hiện một cách thuận lợi, đơn giản và minh bạch.
Dưới góc độ của cơ quan thuế, ông Mai Sơn - Phó Cục trưởng Cục Thuế nhận định, hộ kinh doanh từ lâu đã là một bộ phận quan trọng, năng động của nền kinh tế, đóng góp tích cực vào tăng trưởng, tạo việc làm và ổn định xã hội. Với nhận thức đó, ngành Thuế xác định việc đồng hành, hỗ trợ hộ kinh doanh không chỉ là nhiệm vụ trước mắt mà là định hướng xuyên suốt, lâu dài, nhằm xây dựng một hệ thống thuế hiện đại, minh bạch, lấy người nộp thuế làm trung tâm phục vụ.
Theo ông Mai Sơn, trong thời gian qua, cơ quan Thuế các cấp đã tích cực lắng nghe, tiếp nhận phản ánh từ cộng đồng hộ kinh doanh thông qua nhiều kênh, đặc biệt là các cơ quan thông tấn báo chí và các tổ chức đại diện doanh nghiệp như VCCI. Những ý kiến này được tổng hợp, báo cáo và tham gia góp ý với các cấp có thẩm quyền nhằm hoàn thiện thể chế, chính sách theo hướng giảm gánh nặng tuân thủ và tạo điều kiện thuận lợi hơn cho hộ kinh doanh.
Đáng chú ý, Quốc hội đã thông qua Luật Quản lý thuế sửa đổi và Luật thuế Thu nhập cá nhân sửa đổi, trong đó có những nội dung mang tính hỗ trợ rõ nét như xóa bỏ chế độ kế toán đối với hộ kinh doanh và nâng ngưỡng doanh thu không chịu thuế thu nhập cá nhân từ 200 triệu đồng lên 500 triệu đồng.
Theo lãnh đạo Cục Thuế, đây là những bước đi quan trọng thể hiện rõ định hướng hỗ trợ kinh doanh nhỏ, giảm áp lực tuân thủ và thúc đẩy khu vực kinh tế tư nhân phát triển.
