Trầm - Trân bảo từ “lằn ranh của sự tử tế”

Trầm là loại hương liệu thiên nhiên quý mà việc khai thác vô cùng khó khăn, sản lượng hữu hạn. Với những công dụng và đặc tính quý báu, trầm đã được nhân loại biết đến và sử dụng trầm từ hàng ngàn, hàng trăm năm nay, đặc biệt là dành cho các nghi lễ tôn giáo.

Những nghiên cứu đầu tiên về trầm hương được ghi nhận từ La Mã hơn 2.000 năm trước. Nhưng đến thế kỷ 21, tại những phòng thí nghiệm từ Tây Âu đến Đông Á, các đặc tính của trầm vẫn đang tiếp tục được phân tích.

Bên cạnh ý nghĩa ứng dụng từ mùi hương và dược tính, câu chuyện về trầm còn gắn với năng lực tự chữa lành của thiên nhiên. Cây dó bị thương chỗ nào, chất dầu trong thân sẽ tụ lại để bao bọc chỗ đó.

Trải qua sự xâm nhập của nấm mốc, trầy xước từ năm này qua năm khác, tuỳ theo thời gian hình thành và mức độ tổn thương mà biến tính, tích tụ tinh dầu tạo nên Trầm.

Người ta truyền nhau rằng, những cây dó có trầm thường được nhận biết bởi vẻ ngoài xơ xác, u bướu gồ ghề, trên thân còn dấu tích của sâu mối, mảnh bom đạn găm, hay vết gẫy cành, sét đánh… Nên có thể nói mà không sợ quá lời rằng, cuộc đời của trầm hương là một hành trình đầy những vết thương và nỗi đau để sinh tồn.

Chia sẻ những tri thức về trầm, ông Phạm Quốc Tuấn – một trong những nhà đồng sáng lập, đồng thời là Giám đốc điều hành Giới Đức Hương – cũng nhấn mạnh về một “nỗi đau” khác của trầm: “Trầm đã được khai thác từ các cánh rừng miền Trung Việt Nam ít nhất là hơn một thiên niên kỷ. Trong nhiều thế kỷ, trầm hương được đưa ra khỏi lãnh thổ Việt Nam và phục vụ các tầng lớp thượng lưu khắp thế giới. Mặc dù luôn nhận thức được sự quý giá của nguyên liệu này, các hiểu biết và nghiên cứu về trầm tại Việt Nam vẫn còn nhiều khoảng trống.

Cùng đó, nó được mặc định là một sản phẩm “ngoài tầm với” của đại chúng, bao phủ bởi các truyền thuyết truyền khẩu và cả những nhiễu nhương của thị trường thương mại”.

Giữa một chiều cuối năm Hà Thành mưa lạnh tê tái, bỏ phố xá ùn tắc và dòng người xe kiên nhẫn nhích từng chút một ngoài kia, các nhà sáng lập Giới Đức Hương đã chia sẻ về những tâm huyết được họ gửi gắm vào thương hiệu đặc biệt này.

Theo đó, nếu trầm được tích tụ, hình thành nên từ những vết thương, và hóa giải nỗi đau đó thành một thứ nguyên vật liệu quý cho đời, thì Giới Đức Hương cũng sẽ giải quyết một “điểm đau” trong cuộc sống: tiếp cận và nghiên cứu nhiều hơn về trầm để lấp dẫn những khoảng trống về thông tin được xác thực, đưa ra những sản phẩm xứng đáng “để mỗi người Việt Nam đều có thể sử dụng trầm thật”, với mức chi phí không quá tầm với, nhưng được thiết kế đủ tinh tế và đạt những chuẩn mực về văn hóa, lịch sử.

“Trầm là một lĩnh vực nghiên cứu khoa học, chứ không chỉ là một mặt hàng thương mại. Tìm thấy trầm thật đã khó, tìm ra cách dùng trầm đúng giá trị còn khó hơn. Chúng tôi đã mất rất nhiều công sức để tập hợp, mời gọi các chuyên gia về văn hóa, nhà nghiên cứu lịch sử và nghệ nhân dân gian cùng thiết kế các sản phẩm phục vụ cho nhu cầu tâm linh và thẩm mỹ truyền thống.

Tất cả chỉ để trả lời câu hỏi: Làm thế nào để trầm có đời sống xứng đáng trong văn hóa Việt?”, nhà báo Đinh Đức Hoàng, một trong những người sáng lập Giới Đức Hương cho biết.

Cũng vì thế, Giới Đức Hương không đơn thuần là một doanh nghiệp sản xuất hàng tiêu dùng, cũng như không chỉ hướng đến tăng trưởng và lợi nhuận. Với họ, sản phẩm chỉ là một phương tiện để đưa các ý nghĩa tâm linh, ý nghĩa văn hóa, thẩm mỹ và dược tính của trầm đến với người dùng.

Theo dự liệu của họ, đây sẽ là một hành trình rất dài để lan toả các giá trị Chân – An - Thiện  - Mỹ, giống như người “ngậm ngải” để vượt muôn trùng gian khó.

“Trong đó, một giá trị đầu tiên và cốt lõi là CHÂN – cái thật đến từ nguyên liệu trầm dù được tồn tại trong khuôn dạng của loại sản phẩm nào, đến từ sự minh bạch về thành phần, xuất xứ. Kế đến là MỸ - giá trị văn hóa được cụ thể hóa bằng những hoa văn, hình ảnh đồ họa trong các thiết kế bao bì và câu chuyện đi cùng. Phía sau những vật phẩm dành dâng cúng tổ tiên, hay những bộ quà tri ân… là các thông điệp văn hóa gắn liền với tín ngưỡng và đạo lý, là các kết nối giữa quá khứ - hiện tại”, CEO Phạm Quốc Tuấn chia sẻ. 

Tại lễ ra mắt thương hiệu Giới Đức Hương, một khách mời cũng là người đã “lăn lóc” trong giới chuyên về sản phẩm hữu cơ đã nhắc đến cái khó của những người “làm thật, nói thật”.

“Ai từng chưng cất tinh dầu, sản xuất các sản phẩm có tinh dầu đều biết, chỉ cần lấy thêm quá ngưỡng cam kết một chút, giá thành đã khác, lợi nhuận đã cao hơn. Hay khi lòng tham điều khiển, người ta có thể “điều chế” thêm chút hóa chất, câu chuyện đã hoàn toàn đi sang một hướng khác. Nếu như vậy, chúng ta không chỉ bội tín với người tiêu dùng, mà còn phản bội cái sứ mệnh mà mình tự chọn tự mang là “nói đúng, làm thật”. Nên cũng như tinh dầu, làm trầm cũng cần đến một sự dũng cảm và theo đuổi lý tưởng bền bỉ, để không bao giờ bước qua cái mà chúng ta gọi là “lằn ranh của sự tử tế” đó”, vị khách này nói.

Minh chứng cho điều này, là câu chuyện về nghệ nhân Trần Phê – một thứ “gia bảo” đặc biệt của Giới Đức Hương. Xuất thân từ vùng Vạn Giã (Khánh Hòa), từ 17 tuổi đã theo chân người làng đi tìm trầm rồi lăn lộn trong giới, anh Phê vừa sở hữu khứu giác tinh nhạy được xưng tụng là “mũi thánh”, vừa tích lũy kinh nghiệm gần 40 năm gắn bó với trầm.

Nhờ đó, ngửi trầm là anh có thể biết trầm thuộc vùng nào, quốc gia nào, thuộc loại mấy, trên thị trường đang định giá bao nhiêu… Với một người như vậy, việc thẩm định và phát ngôn về giá trị của trầm phụ thuộc rất nhiều vào đạo đức, sự tử tế, tư cách làm nghề của họ.

Sống cùng trầm bao nhiêu năm, nhưng không bị cám dỗ để làm trầm giả. Cái giá trị đạo đức của người nghệ nhân kỳ tài này nằm ở chính cái “lằn ranh” ấy, thế nên, người người tìm được kỳ nam luôn phải tìm đến anh để nhờ “thẩm”.

Bài: Hoài Nam
Thiết kế: Hoàng Nam
Kỹ thuật: AICMS