Tập đoàn Vingroup (mã chứng khoán: VIC) mới đây công bố quyết định hợp tác và hỗ trợ Công ty Cổ phần Thép Pomina trong nỗ lực tái cấu trúc và khôi phục hoạt động sản xuất kinh doanh. Động thái này không chỉ tạo ra nguồn lực tức thời giúp Pomina vượt qua giai đoạn khó khăn, mà còn thể hiện chiến lược chủ động của Vingroup trong việc thúc đẩy tự cường công nghiệp và tăng tỷ lệ nội địa hóa trong các dự án lớn.
GÓI HỖ TRỢ TÀI CHÍNH 0%
Vingroup thông qua Công ty Cổ phần Sản xuất và Kinh doanh VinMetal sẽ cung cấp cho Pomina khoản vay vốn lưu động với thời hạn tối đa 2 năm và lãi suất 0%. Đây là mức ưu đãi hiếm có trên thị trường hiện nay, giúp Pomina cải thiện đáng kể dòng tiền, ổn định hoạt động sản xuất và từng bước phục hồi các chỉ số tài chính.
Bên cạnh hỗ trợ vốn, Vingroup cũng cam kết ưu tiên chọn Pomina làm nhà cung cấp thép cho các công ty thành viên trong hệ sinh thái Vingroup như VinFast, Vinhomes, VinSpeed… Việc trở thành đối tác vật liệu chiến lược của một tập đoàn có quy mô dự án lớn bậc nhất Việt Nam sẽ giúp Pomina có đầu ra ổn định và giảm áp lực tồn kho, yếu tố từng khiến doanh nghiệp gặp khó khăn trong giai đoạn thị trường trầm lắng.
Ông Nguyễn Việt Quang, Phó Chủ tịch Hội đồng quản trị kiêm Tổng giám đốc Vingroup, nhấn mạnh: “Với sự hỗ trợ tài chính và đầu ra từ Vingroup cùng nền tảng công nghệ sản xuất thép của Pomina, chúng tôi kỳ vọng doanh nghiệp có cơ hội lấy lại đà tăng trưởng, củng cố vị thế trên thị trường trong nước, tiếp tục tạo giá trị và đóng góp cho đất nước”.
Song hành với các hỗ trợ về vốn và tiêu thụ sản phẩm, Vingroup cũng tham gia vào quá trình củng cố quản trị, tốc độ tái cấu trúc và chiến lược vận hành của Pomina. Ông Đỗ Tiến Sĩ, một chuyên gia giàu kinh nghiệm trong ngành luyện kim và từng nhiều năm gắn bó với Pomina sẽ quay trở lại điều hành doanh nghiệp trong giai đoạn mới. Sự trở lại của ông Sĩ được kỳ vọng mang đến sự ổn định chuyên môn và định hướng tái cấu trúc phù hợp với đặc thù ngành thép.
Ở chiều ngược lại, tại VinMetal, vị trí Tổng giám đốc được chuyển giao cho ông Phạm Nhật Quân Anh, hiện là thành viên Hội đồng quản trị VinFast. Ông Quân Anh từng giữ các vị trí quản lý cấp cao tại VinFast và có đóng góp lớn trong quá trình nội địa hóa, nâng chuẩn chất lượng và mở rộng thị trường toàn cầu của hãng xe này. Việc bổ nhiệm nhân sự giàu kinh nghiệm từ lĩnh vực sản xuất công nghiệp nặng cho thấy Vingroup đang chuẩn hóa hệ sinh thái vật liệu - luyện kim theo hướng đồng bộ và dài hạn.
Về Công ty Cổ phần Sản xuất và Kinh doanh VinMetal, thành viên trong hệ sinh thái của Tập đoàn Vingroup vừa được cấp thay đổi đăng ký doanh nghiệp mới với vốn điều lệ tăng từ 10.000 tỷ lên 15.000 tỷ đồng.
Toàn bộ số vốn đều thuộc nguồn vốn tư nhân, ghi nhận góp vốn 100% bằng tiền Việt Nam, không có tài sản góp vốn dưới dạng quyền sử dụng đất, quyền sở hữu trí tuệ hay các tài sản khác. Cùng với việc tăng vốn, doanh nghiệp không phát hành cổ phần ưu đãi và cũng không chào bán cổ phần ra bên ngoài trong đợt thay đổi này.
Bằng việc hợp tác và hỗ trợ toàn diện với Pomina, Vingroup đã khẳng định chủ trương nhất quán trong việc chủ động hợp tác với các doanh nghiệp Việt để nâng đỡ nhau cùng phát triển, góp phần xây dựng cộng đồng doanh nghiệp Việt Nam ngày càng lớn mạnh, đoàn kết và có khả năng cạnh tranh trên thị trường quốc tế, đóng góp thiết thực vào sự phát triển bền vững của đất nước.
NHỮNG THĂNG TRẦM CỦA ĐẠI GIA NGÀNH THÉP
Trong báo cáo phân tích mới nhất của Công ty Cổ phần Chứng khoán TP.HCM (HSC, mã chứng khoán: HCM) đề cập đến sự gia nhập thị trường thép của VinMetal và khả năng thâu tóm Công ty Cổ phần Thép Pomina. Các chuyên gia HSC nhìn nhận đây là bước đi có tính chiến thuật và giúp VinMetal có chỗ đứng nhanh hơn trong ngành thép bằng cách sử dụng công suất thép xây dựng sẵn có của Pomina để cung cấp nội bộ cho Vinhomes. Vậy Pomina đang có gì tiềm năng để Vingroup sẵn sàng “bắt tay” trong một thương vụ lớn?
Thành lập năm 1999, Pomina từng là biểu tượng của ngành thép xây dựng Việt Nam với ba chuỗi nhà máy luyện phôi và cán thép có tổng công suất 1,1 triệu tấn thép xây dựng và 1,5 triệu tấn phôi mỗi năm. Có thời điểm, doanh nghiệp nắm gần 30% thị phần thép xây dựng cả nước, một vị thế hiếm có trên thị trường thép đầy biến động.
Giai đoạn hoàng kim của Pomina kéo dài hơn một thập kỷ, với lợi nhuận thường xuyên đạt vài trăm tỷ đồng và lập đỉnh gần 700 tỷ đồng vào năm 2017. Tuy nhiên, sự cạnh tranh ngày càng gay gắt trong ngành thép, cộng thêm tính chu kỳ cao và những cú sốc từ đại dịch COVID-19 đã nhanh chóng đảo chiều tăng trưởng của doanh nghiệp. Từ vị thế dẫn dắt thị trường, Pomina dần rơi vào vòng xoáy suy giảm, mất thị phần và đối mặt với áp lực tài chính chưa từng có.
Chuỗi khó khăn bắt đầu lộ rõ khi doanh nghiệp triển khai dự án lò cao tại Khu công nghiệp Phú Mỹ 1 trong năm 2021 đúng thời điểm COVID-19 khiến toàn bộ chuỗi cung ứng toàn cầu gián đoạn. Dự án bị kéo dài và đội vốn từ mức dự toán 2.833 tỷ đồng lên tới 5.880 tỷ đồng. Khi nền kinh tế trong nước chưa kịp phục hồi, Pomina tiếp tục chịu tác động kép từ xung đột Nga–Ukraine, chính sách Zero COVID của Trung Quốc, sự sụt giảm mạnh của thị trường bất động sản và giá thép toàn cầu đi xuống. Giá nguyên vật liệu leo thang, chi phí tài chính tăng mạnh do lãi suất cao, trong khi khả năng huy động vốn lại bị siết chặt khiến doanh nghiệp liên tục thu hẹp sản xuất và suy kiệt dòng tiền.
Những yếu tố này khiến Pomina rơi vào vòng xoáy âm vốn lưu động, buộc phải sử dụng vốn ngắn hạn cho các nhu cầu dài hạn nhằm hoàn thiện dự án lò cao. Khi không còn khả năng trả nợ đúng hạn, tín dụng bị đóng lại, dẫn đến việc doanh nghiệp buộc phải ngừng sản xuất từ tháng 9/2022 và rơi vào tình trạng mất thanh khoản.
Hệ quả tài chính hiển hiện rõ rệt: doanh nghiệp lỗ hàng nghìn tỷ đồng trong nhiều năm liên tiếp. Riêng 9 tháng đầu năm 2025, Pomina ghi nhận khoản lỗ hơn 500 tỷ đồng, nâng lỗ lũy kế vượt 3.000 tỷ đồng và đẩy vốn chủ sở hữu vào mức âm.
Trong bối cảnh đó, Pomina nỗ lực tìm kiếm các cơ hội tái cấu trúc nhưng liên tục gặp trắc trở. Từ thương vụ dự kiến bán 51% cổ phần cho Nansei bị đình trệ do giới hạn sở hữu nước ngoài, đến các cuộc đàm phán với Thaco Industries hay kế hoạch liên doanh với VNSteel, tất cả đều dang dở trước khi được hiện thực hóa. Mỗi cú bắt tay đều mở ra hy vọng hồi sinh, nhưng các rào cản pháp lý, sự khác biệt trong kỳ vọng chiến lược và đặc thù kỹ thuật chuyên biệt của ngành luyện thép đã khiến các thỏa thuận không thể đi đến điểm cuối.
Những biến cố ấy phác họa hành trình đầy thăng trầm của Pomina, từ doanh nghiệp thép hàng đầu Việt Nam đến một nhà sản xuất phải tạm dừng hoạt động vì mất thanh khoản. Tuy vậy, khả năng phục hồi của một thương hiệu lớn vẫn luôn hiện hữu khi Pomina còn sở hữu hệ thống nhà máy quy mô lớn, công nghệ hiện đại và tiềm năng tái cơ cấu nếu có được nguồn lực tài chính và đối tác chiến lược phù hợp.
