Theo Kiểm toán Nhà nước, các khoản SCIC tự đầu tư có hiệu quả thấp khi tỷ suất sinh lời năm 2017 chỉ ở mức 6,4% trên giá trị vốn đầu tư. Nhiều khoản đầu tư hiệu quả thấp hoặc không hiệu quả.
Một số khoản đầu tư vào lĩnh vực nhiệt điện không mang lại hiệu quả như phương án ban đầu. Rõ nhất là khoản mục hơn 571 tỉ đồng đầu tư vào nhiệt điện Quảng Ninh từ 2009. Sau 8 năm, tổng công ty mới nhận được cổ tức 5%, tương đương số tiền 25,7 tỉ đồng. Khoản đầu tư vào nhiệt điện Hải Phòng cũng tương tự.
SCIC còn đầu tư góp vốn mua cổ phần của một số công ty kinh doanh bất động sản, tuy nhiên các doanh nghiệp (DN) này chậm triển khai trong thời gian dài dẫn tới số tiền đầu tư của SCIC bị tồn đọng nhiều năm, gây lãng phí vốn. Điển hình là việc góp vốn 110 tỉ đồng vào dự án của Công ty cổ phần đầu tư và dịch vụ Thăng Long từ năm 2008 để triển khai dự án tại số 6 Thăng Long, Q.Tân Bình, TP.HCM, nhưng đến nay dự án chưa triển khai.
Tương tự là khoản 199 tỉ góp vốn vào Công ty cổ phần đầu tư SCIC - Bảo Việt để thực hiện dự án Tháp Tài chính trên khu đất 220 Trần Duy Hưng, đến nay dự án chưa triển khai... Theo báo cáo của SCIC, nguyên nhân chủ yếu là do các dự án thi công chậm tiến độ, điều chỉnh tổng mức đầu tư tăng do chênh lệch tỷ giá và chi phí lãi vay lớn, khi đi vào hoạt động gặp sự cố kỹ thuật nhiều.
Lợi ích thu được của SCIC chủ yếu đến từ cổ tức của một số ít DN mà SCIC nhận bàn giao, vốn được coi như “gà đẻ trứng vàng” như Vinamilk, Ftel, Vinaconex, Dược Hậu Giang, Tổng công ty cổ phần tái bảo hiểm quốc gia.
Thống kê cho thấy, có 61/122 doanh nghiệp mà SCIC đầu tư vào nhưng không có lợi nhuận, cổ tức được chia, tương ứng với số vốn đầu tư SCIC đang quản lý là hơn 1.500 tỉ đồng.
Kiểm toán Nhà nước chỉ ra rằng, thời gian qua SCIC chủ yếu dùng Quỹ đầu tư và phát triển và vốn tạm thời nhàn rỗi để gửi ngân hàng. Nếu năm 2012 số dư tiền gửi là hơn 13.600 tỉ đồng thì năm 2016 tăng lên hơn 16.200 tỉ và năm 2017 tiếp tục tăng lên trên 18.000 tỉ đồng.
Trong khi theo Nghị định 91, Quỹ đầu tư và phát triển được dùng để thực hiện các dự án đầu tư phát triển và bổ sung vốn điều lệ cho doanh nghiệp. Tuy nhiên, Kiểm toán Nhà nước không phủ nhận là SCIC đã quản lý, sử dụng tương đối tốt và phát huy hiệu quả tiền nhàn rỗi.
Riêng năm 2017 lãi tiền gửi ngân hàng đã mang lại khoản doanh thu hoạt động tài chính tới trên 900 tỉ đồng cho DN. Tại thời điểm 31.12.2017, tổng giá trị đầu tư bằng nguồn của SCIC là hơn 40.000 tỉ đồng, nhưng riêng tiền gửi ngân hàng có kỳ hạn đã hơn 18.700 tỉ đồng.
