Bộ trưởng Bộ Xây dựng Phạm Hồng Hà đã trả lời chất vấn
Các đại biểu đã chất vấn Bộ trưởng về nhiều tồn đọng, gây bức xúc cử tri như: quy hoạch phân khu giao thông còn chưa tốt, chất lượng đồ án quy hoạch còn kém, điều chỉnh quy hoạch còn tùy tiện, phê duyệt quy hoạch đô thị chậm. Đặc biệt, tình trạng một số dự án chưa có phép xây dựng, vi phạm quy hoạch xây dựng, thực hiện di dời các cơ quan còn chậm, xây dựng chung cư cao tầng quá tải trong nội đô gây ùn tắc giao thông, nhà ở xã hội hạn chế...
Quy hoạch thiếu thống nhất, chậm thực hiện
ĐB Nguyễn Thanh Thủy (Hậu Giang) chất vấn người đứng đầu ngành xây dựng về tình trạng xây dựng sai phép, không phép, lấn chiếm đất công, đất nông nghiệp, thậm chí đất quốc phòng an ninh, gây bức xúc dư luận xã hội… Hơn nữa, việc thanh tra, kiểm tra của cơ quan chức năng dường như đã bị “tê liệt”, hoặc xử lý chưa nghiêm.
ĐB Thanh Thuỷ đặt câu hỏi về trách nhiệm của Bộ trưởng trong vấn đề xử lý này và ông có cam kết thời gian tới sẽ không xảy ra tình trạng này hay không? Có xử lý nghiêm được những tình trạng xây dựng trái phép, không phép hay không?
Thừa nhận tình trạng xây dựng sai phép, không phép, song Bộ trưởng Phạm Hồng Hà cho hay tỷ lệ xây dựng sai phép đã giảm nhưng vẫn còn. Tính bình quân năm 2016, sai phép khoảng 12-13% , tương đương trên 15.000 trường hợp.
Nguyên nhân là do giấy phép được cấp nhưng không đúng với quy hoạch chi tiết được duyệt hay thiết kế đô thị của khu vực, hoặc cấp đúng nhưng chủ đầu tư cố tình vi phạm.
Điều này xuất phát từ nhiều hạn chế trong vấn đề quy hoạch xây dựng, thực tế, có những quy hoạch chưa đảm bảo, có cái ngắn quá, cái dài quá. Khi tính toán, dự báo, phân tích số liệu hiện trạng rồi đưa ra mục tiêu quy trình chưa phù hợp với điều kiện kinh tế địa phương, đất nước, nên tính khả thi của quy hoạch chưa tốt.
“Chúng ta đã tính toán các điều kiện thực hiện chưa đảm bảo, nhất là tiến độ, nhiều lúc quy hoạch bị chậm nên có khả năng dẫn đến quy hoạch treo”, ông Hà nói và chỉ ra hạn chế thiếu sự khớp nối, thống nhất, đồng bộ giữa các loại quy hoạch với nhau. Ví dụ quy hoạch hạ tầng nhưng quy hoạch chung chưa khớp nối với quy hoạch phân khu thì cũng dẫn đến chất lượng quy hoạch chưa được đảm bảo.
Khâu tổ chức quản lý thực hiện quy hoạch cũng bộc lộ nhiều hạn chế, đơn cử: thực hiện chậm hoặc không thực hiện, thực hiện không đồng bộ, chắp vá, cái đáng lẽ làm trước lại làm sau, đáng lẽ làm toàn phần thì làm một phần. Ông Hà chỉ rõ nguyên nhân là do cơ quan quản lý nhà nước làm không thật đúng chức trách của mình, đơn cử, sau khi có quy hoạch phải xây dựng kế hoạch thực hiện, kèm theo đó là công khai quy hoạch, cung cấp thông tin đầy đủ về quy hoạch, cắm mốc giới nhưng thường thực hiện chậm.
Về băn khoăn “có trục lợi hay không trong việc lập và tổ chức lập quy hoạch”, Bộ trưởng nói: "Tôi cho rằng, cơ bản tổng thể thì không có nhưng ở một số trường hợp cụ thể thì cũng có biểu hiện trục lợi, lợi ích nhóm trong quá trình lập, tổ chức quy hoạch".
Khâu giám sát, thanh kiểm tra vẫn còn hạn chế, chưa phát hiện và xử lý kịp thời vi phạm, buông lỏng quản lý dẫn tới một số hệ lụy cho phát triển đô thị như ùn tắc giao thông, ngập lụt, sử dụng đất không hiệu quả, xây dựng sai phép... Việc xây dựng sai phép, không phép cũng là hạn chế trong khâu tổ chức thực hiện quy hoạch.
“Với trách nhiệm quản lý nhà nước, Bộ Xây dựng có hạn chế của mình trong công tác xây dựng thể chế, trong đó đặc biệt là một số vấn đề về phương pháp luận, tính toán, quy chuẩn, mô hình, chỉ tiêu… có những điểm hạn chế, chưa phù hợp với sự phát triển của đất nước. Một số thủ tục, trình tự có những cái còn phức tạp, có những cái nặng về mục tiêu quản lý nhưng không thực hiện trên thực tế, thiếu tính khả thi. Có những lúc Bộ Xây dựng chưa thường xuyên, chặt chẽ trong việc phối hợp với các địa phương trong công tác thanh kiểm tra”, ông Hà thừa nhận.
Dù vậy, Bộ trưởng Phạm Hồng Hà nói: “Chúng tôi nhận trách nhiệm nhưng cam kết trong thời gian tới có chấm dứt được tình trạng xây dựng sai phép, không phép hay không thì nói thật cá nhân tôi hết sức có trách nhiệm nhưng không dám cam kết”.
Vừa qua, Chính phủ đã giao Bộ Xây dựng kiểm tra một số dự án có quy mô sử dụng đất lớn, hiện Bộ đang tập hợp đánh giá và sớm có báo cáo lên Chính phủ, Quốc hội. Ông Hà cho biết sẽ cố gắng trong thời gian tới cùng với địa phương trực tiếp thanh tra các doanh nghiệp có sai phạm lớn. Đồng thời, cần phải có sự phối hợp chặt chẽ giữa các ngành và Bộ Xây dựng sẽ tập trung xử lý thanh tra cụ thể một số điểm.
Chậm di dời trụ sở “đất vàng”, thiếu vốn làm nhà xã hội
Trả lời về vấn đề di dời nhà máy, cơ sở bộ ngành chậm, Bộ trưởng Bộ Xây dựng Phạm Hồng Hà chỉ ra nhiều khó khă, như thiếu quỹ đất mới để bố trí cho các đơn vị, tài chính di dời, báo cáo nguồn lực rất thiếu... vì không được sử dụng ngân sách đầu tư công để di dời. Hiện nay Bộ Tài chính được Chính phủ giao xây dựng cơ chế định giá đất để có cơ chế di dời.
Riêng tại Hà Nội, Bộ Xây dựng trình phương án di dời 1 số trụ sở cơ quan, trong số 36 trụ sở có tới 13 trụ sở sẽ di dời ra khu Mễ Trì (Mỹ Đình, Hà Nội) với diện tích 50ha, khu Tây Hồ Tây là 33ha. Mặc dù đã tính toán cơ chế song chưa thể di dời do thiếu nguồn lực.
Tại các đô thị lớn như Hà Nội, vấn đề cải tạo, sửa chữa các chung cư cũ hiện rất nan giải. Theo ông Hà, hiện nay có hơn 1.000 chung cư nằm trong diện rất nguy hiểm. Trong quý 3 này, Bộ Xây dựng sẽ có báo cáo với chính phủ về các giải pháp để xử lý kiên quyết để tránh thiệt hại đáng tiếc, nhất là khó khăn về tài chính. Mặc dù luật có quy định nếu chung cư quá nguy hiểm nhà nước sẽ bỏ tiền ra xây dựng lại song nguồn lực hiện không cho phép.
Trong khi đó, ông Hà cũng chia sẻ về khó khăn của doanh nghiệp khi làm nhà ở xã hội, chẳng hạn, cơ chế chính sách khuyến khích làm nhà ở xã hội còn hạn chế, địa phương chưa bố trí dành quỹ đất, nguồn vốn thiếu và chính sách mua nhà xã hội ưu đãi… Do đó, Bộ Xây dựng đã rà soát, làm việc với các địa phương để đưa ra chính sách phát triển nhà ở xã hội.
>> Bitexco xây bệnh viện hơn 1.000 tỷ đồng để đổi lấy “đất vàng”