"Cha đẻ AI" Geoffrey Hinton: VinFuture linh hoạt hơn Giải Nobel

Ngày 10/12, GS. Geoffrey Hinton (Đại học Toronto, Canada) đã tới Stockholm để nhận giải Nobel Vật lý, sau 4 ngày được vinh danh với Giải thưởng Chính VinFuture 2024. Theo nhà khoa học được mệnh danh là “cha đẻ AI”, Giải thưởng VinFuture có tính linh hoạt và có những hạng mục độc đáo để vinh danh toàn diện và đa dạng các phát kiến giúp cải thiện cuộc sống nhân loại.

Sau bốn mùa hoạt động, Giải thưởng VinFuture đã khẳng định được uy tín trong cộng đồng khoa học quốc tế bởi tầm nhìn vượt trội và tiêu chí đánh giá toàn diện. Đến nay, VinFuture đã có nhiều chủ nhân giải thưởng được vinh danh ở giải thưởng quốc tế danh giá, trong đó 5 nhà khoa học được trao giải Nobel (GS. Drew Weissman và TS. Katalin Karikó được trao giải Nobel Y sinh 2023, TS. Demis Hassabis và TS. John Jumper được trao giải Nobel Hóa học 2024, và gần đây nhất là GS. Geoffrey Hinton nhận giải Nobel Vật lý 2024).

VINFUTURE ĐÃ TÔN VINH NHỮNG NGƯỜI THỰC SỰ CÓ ĐÓNG GÓP THIẾT YẾU CHO NHÂN LOẠI

Giáo sư có thể kể lại khoảnh khắc khi ông biết mình là một trong 5 người đạt giải thưởng danh giá nhất VinFuture 2024 không?

GS. Geoffrey Hinton: Ngày hôm đó tôi đang trên xe và xem điện thoại. Bất ngờ, tôi nhận được tin nhắn với nội dung mời tôi gọi lại cho GS. Richard Henry Friend, Chủ tịch Hội đồng Giải thưởng VinFuture.

Tôi đã rất bất ngờ khi mình trở thành chủ nhân của giải thưởng cao nhất, trị giá đến 3 triệu USD. Con số lớn hơn nhiều so với những gì tôi tưởng tượng. Thậm chí khi tôi kể với vợ, bà ấy còn cho rằng tôi đùa và tôi phải chứng minh bằng cách cho vợ xem email (cười).

Giáo sư cảm thấy thế nào khi nhận được giải thưởng danh giá VinFuture đến từ một nước đang phát triển?

GS. Geoffrey Hinton: Phản ứng đầu tiên của tôi là: “Chà, họ thật sự hào phóng!”. Trước đó, tôi chưa có cơ hội để tìm hiểu nhiều về Việt Nam cũng như Tập đoàn Vingroup. Do vậy, tôi rất ngạc nhiên khi một Quỹ do doanh nhân người Việt sáng lập có thể tổ chức được giải thưởng quy mô như thế. Sau khi tìm hiểu, tôi vô cùng ấn tượng với sự thành công thần tốc của Vingroup và bất ngờ trước tốc độ phát triển nhanh chóng của Việt Nam.

Ông có suy nghĩ gì khi giải thưởng được đồng thời trao cho 4 cá nhân khác, trong đó có một người không đến từ giới học thuật?

GS. Geoffrey Hinton: Tôi rất vui khi thấy ông Jensen Huang và GS. Fei-Fei Li cũng được vinh danh. Năng lực điện toán là một trong những yếu tố quan trọng nhất để phát triển mạng nơ-ron và các con chip của NVIDIA thực sự tuyệt vời. Không chỉ phần cứng mà phần mềm cũng giúp việc sử dụng dễ dàng hơn.

Trong khi đó, GS. Fei-Fei Li đã tạo ra cơ sở dữ liệu lớn để thử nghiệm các chương trình có thể nhận dạng đối tượng trong hình ảnh. Cả hai đều đóng vai trò rất quan trọng trong sự phát triển của học sâu (deep learning).

Đây là lần đầu tiên một cá nhân đến từ ngành công nghiệp - cụ thể là CEO NVIDIA - được vinh danh tại một giải thưởng về khoa học công nghệ. Ông nghĩ thế nào?

GS. Geoffrey Hinton: Theo tôi, việc lựa chọn trao giải thưởng như vậy hoàn toàn hợp lý. Những cá nhân như ông Jensen Huang - với đóng góp thông qua phần cứng tại NVIDIA - hay Jeff Dean tại Google và Demis Hassabis tại DeepMind đều đóng vai trò quan trọng trong sự phát triển AI. Và họ đều làm việc trong ngành công nghiệp.

Tôi nghĩ rằng điều tốt đẹp là giải thưởng tôn vinh những người thực sự có đóng góp thiết yếu cho sự phát triển này, bất kể họ làm việc ở đâu.

GIẢI THƯỞNG VINFUTURE PHÙ HỢP VỚI XU THẾ ĐỔI MỚI

Trong sự nghiệp của mình, ông đã nhận được nhiều giải thưởng quốc tế danh giá, bao gồm cả Giải Nobel năm nay. Vậy ông nhìn nhận như thế nào về sự khác biệt và sứ mệnh độc đáo của VinFuture?

GS. Geoffrey Hinton: Tôi nghĩ việc trao giải cho ông Jensen Huang là minh chứng rõ ràng cho thấy VinFuture có tính linh hoạt cao hơn, không bị giới hạn bởi phạm vi hạng mục như Giải Nobel. Là giải thưởng trẻ có thể là lợi thế giúp VinFuture dễ dàng thích ứng với đổi mới và xu hướng mới nhất, có cách tiếp cận mới mẻ. Thực sự rất đáng khen ngợi khi VinFuture có thể tận dụng thế mạnh này để vinh danh những nhà khoa học xứng đáng. Tại Nobel, rất khó để các Hội đồng trao giải cho ông Jensen Huang vì từ trước đến nay, họ không có hạng mục Nobel dành riêng cho lĩnh vực này.

VinFuture cũng khiến tôi ấn tượng bởi ngoài Giải thưởng Chính còn có những giải đặc biệt mang những giá trị, ý nghĩa khác nhau. Tôi nghĩ đó là ý tưởng mới mẻ và rất hay, hữu ích. Đặc biệt, tất cả các giải thưởng của VinFuture đều có giá trị lớn về mặt tiền thưởng.

Ông có nghĩ rằng Giải thưởng VinFuture có thể trở thành cầu nối giữa các nhà khoa học hàng đầu thế giới và những nước đang phát triển, trong đó có Việt Nam không?

GS. Geoffrey Hinton: Tôi hoàn toàn đồng ý! Giải thưởng VinFuture sẽ khiến các nhà khoa học hàng đầu thế giới chú ý nhiều hơn đến tất cả mọi khía cạnh hoạt động của Việt Nam. Nhờ đó, những mối liên kết hợp tác, chẳng hạn giữa ông Jensen Huang và Việt Nam đã được thiết lập. Tôi cho rằng sự hợp tác này sẽ tạo ra ảnh hưởng đáng kể và chắc chắn mang tác động tích cực đến nền kinh tế Việt Nam.

Sau khi “lên ngôi” tại VinFuture 2024 và tiếp sau đó là Nobel 2024, AI chắc chắn sẽ càng thu hút thêm nhiều sự quan tâm. Nhiều nhà nghiên cứu trẻ lấy cảm hứng từ công trình của Giáo sư, nhưng họ cũng cảm thấy mâu thuẫn với vấn đề đạo đức mà AI đặt ra. Theo ông, để phát triển AI một cách an toàn nên bắt đầu từ đâu?

GS. Geoffrey Hinton: Năm ngoái, số lượng cuộc tấn công lừa đảo qua mạng đã tăng khoảng 1.200%, bởi các mô hình ngôn ngữ lớn có thể tạo ra email lừa đảo đầy thuyết phục. Ngay lúc này, chúng ta cần nghiên cứu khoa học cơ bản để đảm bảo sử dụng AI an toàn.

Lời khuyên của tôi dành cho các bạn trẻ là hãy tập trung vào vấn đề an toàn AI. Tôi hi vọng sẽ có thêm những sinh viên tài năng nhất chọn nghiên cứu về vấn đề này, tìm cách làm cho AI trở nên an toàn hơn và giải quyết các mối đe dọa đa dạng, từ các mối đe dọa dài hạn như AI chiếm quyền kiểm soát đến các mối đe dọa ngắn hạn như tội phạm mạng.

- Xin cảm ơn Giáo sư!