Chất lượng hàng hóa tiêu dùng gắn liền với trách nhiệm xã hội

Đây là vấn đề trọng tâm được bà Nguyễn Thị Thu Thủy, Phó Chủ tịch Thường trực Hiệp hội Phát triển Hàng tiêu dùng Việt Nam – VACOD nhấn mạnh trong phần tham luận tại “Diễn đàn Chính sách và pháp luật phát triển thương mại trong nước năm 2024” do Bộ Công Thương tổ chức.

Bước vào giai đoạn phát triển mới với xu hướng toàn cầu hóa và hội nhập quốc tế ngày càng sâu rộng, thị trường hàng hóa tiêu dùng của Việt Nam hiện nay đang phát triển mạnh mẽ với sự đa dạng về sản phẩm, dịch vụ và các kênh phân phối hiện đại, đặc biệt là thương mại điện tử.

Sân chơi thị trường hàng hóa tiêu dùng Việt Nam đang trở nên sôi động với sự gia nhập của hàng loạt thương hiệu quốc tế, cùng với sự trỗi dậy của các doanh nghiệp nội địa, cuộc đua giành thị phần đang diễn ra vô cùng khốc liệt. Nhận thức và sự thay đổi thói quen mua sắm của người tiêu dùng, chúng ta cần đánh giá sâu sắc tầm quan trọng của việc nâng cao chất lượng hàng hóa gắn với các tiêu chuẩn trách nhiệm xã hội. Bà Nguyễn Thị Thu Thủy nhấn mạnh, điều này đòi hỏi sự đồng lòng, nỗ lực và trách nhiệm từ cả 3 phía: doanh nghiệp, Nhà nước và người tiêu dùng.

Cụ thể, theo Phó Chủ tịch Thường trực VACOD, trách nhiệm đầu tiên thuộc về phía doanh nghiệp. Các doanh nghiệp không chỉ là nơi tiếp nhận, chế biến, cung cấp sản phẩm, mà còn đóng vai trò quan trọng trong việc định hình tiêu chuẩn chất lượng và xây dựng hình ảnh thương hiệu. Để nâng cao chất lượng hàng hóa, các doanh nghiệp cần đầu tư vào nghiên cứu và phát triển, áp dụng khoa học công nghệ tiên tiến vào sản xuất. Đồng thời, việc áp dụng, duy trì và cải tiến quy trình kiểm soát chất lượng toàn diện là yếu tố then chốt trong việc đảm bảo sản phẩm đáp ứng các tiêu chuẩn cao nhất.

Thứ hai, sự đồng hành của Nhà nước, vai trò của chính sách và pháp luật là không thể thiếu trong việc thúc đẩy và kiểm soát chất lượng hàng hóa. Nhà nước cần ban hành, hoàn thiện các quy định, tiêu chuẩn rõ ràng và minh bạch đối với sản phẩm tiêu dùng, tương ứng với các lĩnh vực ngành nghề khác nhau. Hơn nữa, cần có cơ chế giám sát và chế tài đủ mạnh để xử lý các vi phạm. Xúc tiến thương mại điện tử xuyên biên giới là cách thức hữu hiệu để giới thiệu sản phẩm chất lượng đến người tiêu dùng. Các chương trình khuyến khích và hỗ trợ doanh nghiệp, nhất là những doanh nghiệp vừa và nhỏ, đầu tư vào nâng cao chất lượng và trách nhiệm xã hội là vô cùng cần thiết.

Một mắt xích thứ ba rất quan trọng trong chuỗi hoạt động thị trường là người tiêu dùng. Việc lựa chọn thông minh và tiêu dùng có trách nhiệm sẽ tạo áp lực ngược trở lại các doanh nghiệp, buộc họ phải cải tiến và nâng cao chất lượng sản phẩm. Người tiêu dùng được quyền yêu cầu thông tin rõ ràng, minh bạch, đáp ứng các tiêu chuẩn theo xu hướng xanh, bền vững về sản phẩm và có thể sử dụng quyền này để bảo vệ mình trước những sản phẩm kém chất lượng.

Chính người tiêu dùng phải có trách nhiệm tham gia vào các hoạt động bảo vệ người tiêu dùng hay những chiến dịch cộng đồng vì sản phẩm sạch, tiêu dùng xanh, cũng đã góp phần tạo dựng một thị trường lành mạnh.

Bà Thuỷ cho biết thêm, vừa qua, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính đã ký Công điện số 121/CĐ-TTg ngày 26/11/2024 về việc tiếp tục đẩy mạnh phát triển thị trường trong nước, kích cầu tiêu dùng. Đây là minh chứng rõ ràng cho sự vào cuộc vô cùng quyết liệt, sâu sát của Chính phủ nhằm tạo điều kiện thuận lợi để doanh nghiệp trong nước phát triển bền vững. Công điện đã đưa ra những giải pháp chiến lược mang tính toàn diện giúp doanh nghiệp nâng cao năng lực cạnh tranh và cải thiện chất lượng hàng hóa.

Tuy nhiên, để nâng cao hiệu quả hơn nữa trong việc thực thi những giải pháp nâng cao chất lượng hàng hóa gắn với các tiêu chuẩn trách nhiệm xã hội, ngoài việc nâng cao vai trò, trách nhiệm từ phía doanh nghiệp, Nhà nước và người tiêu dùng, cũng cần có những chiến lược và giải pháp cụ thể hơn nữa. Với vai trò lãnh đạo Thường trực của VACOD, bà Thủy đưa ra một số kiến nghị về chiến lược và giải pháp nâng cao chất lượng hàng hóa tiêu dùng, đáp ứng các tiêu chuẩn trách nhiệm xã hội:

Nhấn mạnh tầm quan trọng của các chính sách Nhà nước, bà Thủy chỉ ra rằng, các cơ quan chức năng cần tăng cường công tác giám sát và thực thi pháp luật liên quan đến chất lượng và trách nhiệm xã hội đối với hàng hóa tiêu dùng; thiết lập hệ thống báo cáo định kỳ để đánh giá mức độ tuân thủ và tiến bộ của các doanh nghiệp trong việc áp dụng các quy chuẩn và tiêu chuẩn. Xây dựng quy định xử phạt rõ ràng, minh bạch đối với hành vi vi phạm quy định về chất lượng sản phẩm và trách nhiệm xã hội.

Bên cạnh những giải pháp mang tính chiến lược, Nhà nước chú trọng, quan tâm hơn nữa đến hoạt động của các doanh nghiệp vừa và nhỏ. Bởi đây là lực lượng chủ yếu đóng vai trò quan trọng trong hoạt động sản xuất hàng hóa chất lượng cao, mở rộng quy mô thị trường và thực hiện các trách nhiệm xã hội.

Song song với đó, Bộ Công Thương với vai trò quản lý trực tiếp ngành hàng tiêu dùng cần thường xuyên tổ chức các hoạt động tuyên truyền, xúc tiến thương mại, kết nối cung - cầu, đẩy mạnh hoạt động thương mại. Hỗ trợ doanh nghiệp tiếp cận các hệ thống, giải pháp, cách thức áp dụng tiên tiến phù hợp thực tế, nâng cao năng suất và chất lượng sản phẩm đạt tiêu chuẩn quốc tế.

Về mặt chủ quan, chính các doanh nghiệp cũng phải thực hiện những cam kết về đổi mới sáng tạo sản phẩm, ứng dụng công nghệ xanh vào tiến trình sản xuất. Ứng dụng công nghệ tự động hóa và số hóa; AI, IoT trong quá trình sản xuất và quản lý chất lượng giúp nâng cao độ chính xác và hiệu suất của quy trình sản xuất, đồng thời giảm thiểu sai sót.

Bên cạnh việc chủ động thiết lập nhiều nguồn cung ứng thay thế để đảm bảo tính bền vững và giảm rủi ro từ tính độc quyền hoặc khan hiếm của nguồn nguyên liệu. Doanh nghiệp nên cam kết ưu tiên sử dụng các nguyên liệu thân thiện với môi trường, đẩy mạnh việc sử dụng nguyên liệu tái chế hoặc có khả năng tái chế, nhằm giảm thiểu tác động tiêu cực đến môi trường là giải pháp đi đúng xu thế toàn cầu.

"Đối với vấn đề này, các cơ quan quản lý cần có chế tài chặt chẽ để nâng cao trách nhiệm của các nhà cung cấp. Những thỏa thuận, cam kết giữa các nhà cung cấp sẽ bước đầu đảm bảo sự minh bạch trong sản xuất hàng hóa và từng bước nhân rộng mô hình. Chúng ta cần có cơ chế kiểm tra, giám sát hiệu quả đối với chuỗi cung ứng để đảm bảo rằng tất cả các khâu đều tuân thủ nghiêm ngặt các quy định pháp luật và tiêu chuẩn đạo đức.

Chủ động thúc đẩy, áp dụng văn hóa trách nhiệm xã hội trong doanh nghiệp và tăng cường đào tạo & phát triển nhân lực cũng là giải pháp cần được Doanh nghiệp quan tâm, áp dụng vào hoạt động của doanh nghiệp góp phần thay đổi, nâng cao ý thức về việc nâng cao chất lượng hàng hóa tiêu dùng gắn với đáp ứng các tiêu chuẩn trách nhiệm xã hội”, bà Nguyễn Thị Thu Thủy đặc biệt nhấn mạnh.