Ngày 19/12, Việt Nam chính thức triển khai mô hình Trung tâm Tài chính Quốc tế tại TP.HCM và Đà Nẵng được xem là bước đi có tính chiến lược trong tiến trình hội nhập sâu vào hệ thống tài chính toàn cầu. Không chỉ mang ý nghĩa mở rộng không gian phát triển cho thị trường tài chính trong nước, các trung tâm này còn phản ánh quyết tâm cải cách thể chế, nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia trong bối cảnh dòng vốn quốc tế đang dịch chuyển mạnh mẽ.
MỞ CỬA TRUNG TÂM TÀI CHÍNH QUỐC TẾ
Nền tảng pháp lý cho mô hình Trung tâm Tài chính Quốc tế (International Financial Centre – IFC) đã được xác lập khi Quốc hội Việt Nam thông qua Nghị quyết số 222/2025/QH15 về việc thành lập Trung tâm Tài chính Quốc tế tại TP.HCM và Đà Nẵng, chính thức có hiệu lực từ ngày 1/9/2025. Nghị quyết này không chỉ tạo hành lang pháp lý cho việc hình thành và vận hành các trung tâm, mà còn đặt ra khuôn khổ thể chế riêng biệt, cho phép áp dụng các cơ chế vượt trội về tài chính, đầu tư, ngoại hối, thuế và quản lý.
Trên cơ sở đó, Thủ tướng Chính phủ đã chỉ đạo mục tiêu đưa các trung tâm vào hoạt động ngay trong năm 2025, với kỳ vọng khai trương và vận hành trước thời điểm kết thúc năm, qua đó sớm đưa các chính sách vào thực tiễn. Để bảo đảm tính thống nhất và hiệu quả trong triển khai, Ban Chỉ đạo quốc gia về Trung tâm Tài chính Quốc tế đã được thành lập, do Thủ tướng Chính phủ làm Trưởng ban. Ban Chỉ đạo có vai trò điều phối chiến lược phát triển, chỉ đạo xây dựng cơ chế chính sách, đồng thời giám sát toàn bộ quá trình hình thành và vận hành các trung tâm.
Trên thực tế, công tác chuẩn bị cho giai đoạn vận hành đã được đẩy nhanh tại cả hai địa phương trọng điểm. Tại TP.HCM, Trung tâm Tài chính Quốc tế dự kiến chính thức khai trương vào ngày 19/12, sau khi hoàn tất các điều kiện về cơ sở hạ tầng, tổ chức bộ máy và ký kết hợp tác với các nhà đầu tư. Thành phố ghi nhận sự quan tâm lớn từ cộng đồng tài chính trong và ngoài nước, với hơn 50 nhà đầu tư bày tỏ quan tâm và khoảng 10 tổ chức cam kết tham gia với vai trò thành viên sáng lập ngay từ thời điểm khai trương. Giai đoạn đầu, trung tâm sẽ triển khai hoạt động theo lộ trình ba giai đoạn về trụ sở và không gian làm việc, đồng thời ưu tiên thu hút đội ngũ chuyên gia quốc tế nhằm bảo đảm chất lượng vận hành và nhanh chóng tiệm cận các chuẩn mực toàn cầu.
Tại Đà Nẵng, văn phòng Trung tâm Tài chính Quốc tế Việt Nam dự kiến ra mắt vào ngày 21/12. Đây được xem là mảnh ghép quan trọng trong chiến lược phát triển trung tâm tài chính gắn với lợi thế riêng của khu vực miền Trung, đặc biệt là logistics, cảng biển và chuỗi cung ứng. Việc đặt văn phòng tại Đà Nẵng góp phần mở rộng phạm vi hoạt động của IFC, tạo sự liên kết vùng, hỗ trợ các dòng vốn đầu tư và thương mại xuyên khu vực.
Trong định hướng phát triển dài hạn, việc thu hút đầu tư và mở rộng thị trường tài chính được xác định là lĩnh vực trọng tâm. TP.HCM đã ký kết biên bản ghi nhớ với Nasdaq (Mỹ) nhằm phát triển Trung tâm Tài chính Quốc tế theo các tiêu chuẩn quốc tế, mở rộng dịch vụ tài chính, hoạt động niêm yết và quản lý quỹ. Bên cạnh đó, thành phố cũng thiết lập hợp tác với Binance để nghiên cứu và phát triển các hoạt động liên quan đến tài sản số, blockchain và fintech, bao gồm việc triển khai cơ chế thử nghiệm sandbox khi khung pháp lý hoàn thiện. Những thỏa thuận này cho thấy định hướng rõ ràng trong việc gắn kết IFC với các xu hướng tài chính mới của thế giới.
Song hành với thu hút đầu tư là chiến lược phát triển nguồn nhân lực. UBND TP.HCM đang phối hợp với các cơ sở đào tạo lớn, tiêu biểu như Đại học Kinh tế TP.HCM, để xây dựng lộ trình đào tạo nguồn nhân lực tài chính quốc tế chất lượng cao. Mục tiêu là hình thành đội ngũ chuyên gia có năng lực chuyên môn, hiểu biết sâu về thị trường tài chính toàn cầu và đủ khả năng đáp ứng yêu cầu vận hành một trung tâm tài chính mang tầm quốc tế.
Về tổng thể, Trung tâm Tài chính Quốc tế Việt Nam được kỳ vọng sẽ trở thành động lực mới cho nền kinh tế, góp phần thu hút mạnh mẽ dòng vốn đầu tư nước ngoài, thúc đẩy phát triển thị trường vốn, ngân hàng, fintech và các dịch vụ tài chính gắn với công nghệ mới. Các trung tâm này không đơn thuần là nơi tập trung các định chế tài chính, mà hướng tới hình thành một hệ sinh thái tài chính tích hợp, bao gồm thị trường vốn, thị trường tiền tệ, công nghệ tài chính, thanh toán và các dịch vụ phụ trợ chuyên sâu.
Ở tầm nhìn dài hạn, IFC được định hướng phát triển thành điểm đến tài chính quan trọng của khu vực trước năm 2030, từng bước khẳng định vai trò trong việc thu hút dòng vốn toàn cầu trong những thập kỷ tiếp theo. Nếu được triển khai đồng bộ và nhất quán, Trung tâm Tài chính Quốc tế không chỉ nâng cao vị thế của Việt Nam trên bản đồ tài chính khu vực và thế giới, mà còn tạo nền tảng cho tăng trưởng kinh tế bền vững trong giai đoạn mới.
“THỎI NAM CHÂM” HÚT VỐN TOÀN CẦU
Việc hình thành Trung tâm Tài chính Quốc tế tại Việt Nam không chỉ đánh dấu một bước tiến quan trọng trong chiến lược hội nhập tài chính toàn cầu, mà còn thể hiện tư duy cải cách thể chế sâu rộng, khi lần đầu tiên một không gian kinh tế đặc thù được thiết kế với mức độ ưu đãi, linh hoạt và tiệm cận chuẩn mực quốc tế cao. Nghị quyết 222/2025/QH15 về Trung tâm tài chính quốc tế đặt nền móng thể chế để Việt Nam tham gia sâu hơn vào dòng chảy tài chính toàn cầu, từng bước nâng vị thế trong khu vực.
Trước hết, ưu đãi thuế được xác định là một trong những trụ cột then chốt nhằm thu hút dòng vốn trung và dài hạn. Đối với thuế thu nhập doanh nghiệp, các dự án đầu tư mới thuộc nhóm ngành ưu tiên phát triển trong IFC được áp dụng mức thuế suất chỉ 10% trong thời hạn lên tới 30 năm. Bên cạnh đó, doanh nghiệp còn được miễn thuế tối đa 4 năm kể từ khi có thu nhập chịu thuế và tiếp tục được giảm 50% số thuế phải nộp trong 9 năm tiếp theo.
Ngay cả với các dự án không thuộc nhóm ngành ưu tiên, chính sách thuế vẫn mang tính cạnh tranh cao. Các doanh nghiệp này được áp dụng thuế suất 15% trong vòng 15 năm, kèm theo cơ chế miễn thuế tối đa 2 năm và giảm 50% số thuế phải nộp trong 4 năm tiếp theo. Đáng chú ý, trong trường hợp một dự án đồng thời đáp ứng nhiều điều kiện ưu đãi khác nhau, pháp luật cho phép doanh nghiệp được quyền lựa chọn phương án ưu đãi có lợi nhất, qua đó tăng tính chủ động và minh bạch trong quyết định đầu tư.
Song song với thuế doanh nghiệp, thuế thu nhập cá nhân cũng được thiết kế theo hướng tạo sức hút mạnh đối với nguồn nhân lực chất lượng cao. Người quản lý, chuyên gia, nhà khoa học và lao động có kỹ năng cao làm việc tại IFC được miễn 100% thuế thu nhập cá nhân đến hết năm 2030. Không chỉ dừng lại ở thu nhập từ tiền lương, tiền công, chính sách này còn mở rộng sang thu nhập phát sinh từ chuyển nhượng cổ phần, góp vốn hoặc quyền góp vốn tại các tổ chức thành viên của IFC, cũng được miễn hoàn toàn thuế thu nhập cá nhân trong cùng thời hạn.
Các loại thuế khác cùng thủ tục hải quan đối với hàng hóa xuất nhập khẩu vào và ra khỏi IFC cũng được áp dụng theo hướng thuận lợi tối đa, phù hợp với các điều ước quốc tế mà Việt Nam là thành viên. Điều này giúp giảm chi phí giao dịch, rút ngắn thời gian thông quan và tạo môi trường kinh doanh thông suốt cho các hoạt động tài chính, thương mại xuyên biên giới.
Một điểm đột phá quan trọng khác của IFC nằm ở cơ chế ngoại hối và tài chính linh hoạt. Các quy định về quản lý ngoại hối trong IFC được nới lỏng đáng kể so với khu vực ngoài trung tâm, cho phép các thành viên thực hiện thanh toán, quản lý dòng vốn và giao dịch xuyên biên giới bằng ngoại tệ một cách thuận lợi hơn. Đặc biệt, IFC cho phép thiết lập và vận hành các nền tảng giao dịch mới, bao gồm sàn giao dịch hàng hóa, tín chỉ carbon, sản phẩm tài chính xanh và tài sản số, trong khuôn khổ pháp lý linh hoạt được thiết kế riêng cho từng loại hình.
Chính sách visa, lao động và cư trú cũng được coi là một trụ cột quan trọng trong hệ sinh thái IFC. Theo đó, các nhà đầu tư chiến lược, nhà quản lý, chuyên gia và thành viên gia đình đi kèm có thể được cấp visa và thẻ cư trú dài hạn với thời hạn lên tới 10 năm. Những cá nhân có đóng góp lâu dài, đặc biệt là chuyên gia cấp cao, nhà khoa học và lãnh đạo cao cấp, còn có cơ hội được xem xét cấp thẻ thường trú tại Việt Nam. Bên cạnh đó, cơ chế “một cửa” trong thủ tục xuất nhập cảnh và lối ưu tiên tại sân bay dành riêng cho nhân sự IFC sẽ giúp rút ngắn đáng kể thời gian và chi phí hành chính.
Ở góc độ hạ tầng và đầu tư chiến lược, IFC được ưu tiên bố trí nguồn lực để xây dựng hệ thống hạ tầng hiện đại, đồng bộ, sử dụng vốn ngân sách nhà nước kết hợp với các nguồn vốn hợp pháp khác. Trong một số trường hợp, nhà đầu tư có thể ứng vốn trước để triển khai hạ tầng và được hoàn thuế hoặc khấu trừ theo cơ chế riêng. Đối với các nhà đầu tư chiến lược quy mô lớn, chính sách cho phép phân bổ đất đai mà không cần thông qua đấu giá, đồng thời trao quyền tham gia xây dựng và định hình kế hoạch phát triển IFC trong dài hạn. Đây là cơ chế hiếm có, thể hiện mức độ ưu tiên cao của Nhà nước đối với những đối tác có khả năng tạo tác động lan tỏa mạnh mẽ.
Đáng chú ý, IFC cũng là nơi tiên phong triển khai cơ chế “sandbox” cho fintech và khởi nghiệp tài chính. Các mô hình kinh doanh đổi mới trong lĩnh vực công nghệ tài chính, blockchain, tài sản số và sản phẩm tài chính sáng tạo được phép thử nghiệm trong môi trường kiểm soát, với khả năng được miễn trừ một số quy định pháp lý thông thường trong thời gian thí điểm. Sandbox không chỉ là công cụ quản lý rủi ro, mà còn là không gian thử nghiệm pháp lý, thúc đẩy đổi mới sáng tạo, tài chính xanh và quá trình số hóa thị trường tài chính.
Cuối cùng, toàn bộ hoạt động của IFC được đặt trong một khuôn khổ pháp lý và giám sát hiện đại. Tiếng Anh được sử dụng là ngôn ngữ làm việc chính thức, song song với tiếng Việt, nhằm tạo thuận lợi cho các giao dịch và hợp đồng quốc tế. Các bên tham gia giao dịch được phép thỏa thuận áp dụng luật nước ngoài trong các giao dịch quốc tế, với điều kiện không trái với những nguyên tắc cơ bản của pháp luật Việt Nam. Cơ chế quản lý và giám sát được thiết kế theo mô hình một đầu mối, hạn chế tối đa sự chồng chéo và can thiệp không cần thiết, qua đó bảo đảm tính minh bạch, ổn định và dự đoán được của môi trường đầu tư.
Với hệ thống cơ chế đặc thù toàn diện như vậy, Trung tâm Tài chính Quốc tế Việt Nam được kỳ vọng sẽ trở thành “nam châm” thu hút dòng vốn, nhân lực và công nghệ tài chính toàn cầu, đồng thời mở ra không gian phát triển mới cho doanh nghiệp Việt Nam trong kỷ nguyên hội nhập sâu và cạnh tranh toàn cầu.
