Câu chuyện của chúng tôi không bắt đầu bằng vấn đề mà tôi hướng đến - tầm nhìn và sự chuyển giao thế hệ trong các gia đình doanh nhân – mà bắt đầu bằng những câu chuyện giữa truyền thông và DN gần đây, sự gắn kết cần thiết trong cả hai chiều, hỗ trợ và phản biện... Đặc biệt là những ý kiến xác đáng và tâm huyết của một người làm kinh doanh cho chính tờ báo của giới này... Hiểu đời sâu sắc và thông minh, hóm hỉnh – trò chuyện với một người như doanh nhân Nguyễn Tuấn Hải – sáng lập Tập đoàn Alphanam bao giờ cũng lý thú và rất khó có điểm dừng...
Tôi trở lại với một hình ảnh cách đây nhiều năm khi khủng hoảng kinh tế 2011 - 2012 nổ ra, trong cuộc nói chuyện với một lãnh đạo cao cấp khi được hỏi về tình hình kinh doanh của DN – doanh nhân Nguyễn Tuấn Hải đã trả lời một cách rất hình ảnh rằng “Đoàn thuyền đang neo tại bến, một số anh em đang sửa thuyền vá lưới, người đứng đầu dõi mắt ra xa và anh em đang phơi những con cá khô của mùa trước cho những ngày này...” Nguyễn Tuấn Hải và tôi cùng phá ra cười rồi cùng một chút ngậm ngùi cho những năm tháng khó khăn đã qua và mừng vì bây giờ mọi việc đã khác...
Thời của những hoạch định chiến lược
Một cách đầy hào hứng Nguyễn Tuấn Hải say sưa nói với tôi rằng – đã qua khủng hoảng, đổ vỡ thì đây chính là thời điểm mà DN phải hoạch định được chiến lược dài hạn với một tầm nhìn mang tính vĩ mô và phải đặt mình trong bối cảnh, xu thế phát triển đất nước, xa hơn là xu thế của thế giới. Lại thêm một hình ảnh đầy ấn tượng mà ông Hải ví von - trước đây DN từng bị cuốn theo “tư duy giao thông” cứ luồn lách đi sao cho nhanh, miễn là đến đích cho dù đôi khi... phạm luật! “Tai nạn”đến là điều dễ hiểu.
Bây giờ đã là một giai đoạn khác. Đường cao tốc có rồi, hệ thống giao thông mạch lạc, quy hoạch rõ ràng... Có thể lưu thông nhanh hơn theo đúng làn và tuân thủ luật để đi xa... Thế nên vạch ra chiến lược cho DN mình vừa có tầm nhìn xa lại mang đầy đủ triết lý sống, mang được cái “hồn cốt” của người chủ, của chính DN là lẽ đương nhiên phải làm. Ông Hải nhắc đến thành công của một loạt các tập đoàn kinh tế tư nhân nhờ có chiến lược bài bản, dài hơi... những tinh hoa của giới doanh nhân “chí lớn làm lớn” đã tạo dựng được vị thế to lớn không chỉ trong quốc gia mà còn vươn lên tầm quốc tế... Trở lại với xây dựng chiến lược của chính Alphanam, vị doanh nhân này cho rằng trước đây khi tuổi còn trẻ, DN còn nhỏ, tư duy cũng rất đơn giản “Chính phủ kêu gọi cái gì thì làm cái nấy” bắt đầu từ chính mục tiêu công nghiệp hóa, hiện đại hóa... Alphanam đã cố gắng tìm thị trường ngách để đi và lan tỏa nhanh, áp dụng đúng châm ngôn của cha ông “thuận buồm xuôi gió” để vuơn ra sông biển!...
Bây giờ vững vàng hơn, qua nhiều sóng gió “biết mình biết ta” và đã “đủ lớn” nên cảm nhận đầy đủ và định rõ con đường đi cho mình. “Chúng tôi có cả một ban cố vấn chiến lược, bao gồm các nhà DN, chuyên gia kinh tế trong và ngoài nước... Chúng tôi lập kế hoạch cho sự phát triển của DN 25 năm, 10 năm, 5 năm. Vừa có tính dài hơi, lại vừa đủ cụ thể, linh hoạt trong từng giai đoạn của mình...”ông Hải nhấn mạnh.
Là người theo dõi Alphanam nhiều năm, tôi hiểu những điều ông Hải chia sẻ. Từ một doanh nhân trẻ (bắt đầu công việc kinh doanh từ năm 14 tuổi) trải qua nhiều lĩnh vực như kinh doanh vàng, khách sạn, vật liệu điện, vật liệu xây dựng, bất động sản – đầu tư tài chính... Và bây giờ tập trung cho thế mạnh, cũng chính là niềm say mê, ấp ủ từ lâu, đồng thời cũng thể hiện tầm nhìn của chính vị thủ lĩnh - trở thành tập đoàn phát triển bất động sản chuyên nghiệp hàng đầu với các dòng sản phẩm cao cấp. Có lẽ ông Hải đã âm thầm chuẩn bị cho kế hoạch lớn của mình từ rất lâu rồi. Bất ngờ một ngày người ta thấy các công trình của Alphanam thi nhau mọc lên trên những vị trí đắc địa, tuyệt đẹp ở Đà Nẵng, Quy Nhơn, Sa Pa, Hà Nội... Và song hành với các thương hiệu thế giới bằng một chuỗi khách sạn nghỉ dưỡng quốc tế từ 3-5 sao từ Bắc vào Nam phục vụ cho nhóm khách hàng thượng lưu của Việt Nam và nước ngoài. Một sự thay đổi ngoạn mục trong vòng 5 năm trời!
Bên cạnh đó không thể không nói đến một sự chuẩn bị bài bản công phu, ráo riết cho một “thế hệ Alphanam mới” mang tầm vóc mới, đầy khát vọng, sung sức, sáng tạo. Đó chính là niềm tự hào và sự sảng khoái mà ông Hải không hề giấu giếm trong câu chuyện với tôi.
Để nhận chuyển giao thành công, thế hệ sau phải có đủ khát vọng và năng lực thực sự. May sao, với các con ông Hải, họ có đủ cả hai điều ấy.
Thế hệ Alphanam mới
Tôi bị câu chuyện trên facebook của doanh nhân Mai Hữu Tín về cuộc hội thảo của CLB Doanh nhân Sao đỏ tổ chức ngay tại khách sạn FOUR Points by Sheraton của Alphanam tại Đà Nẵng hấp dẫn. Chú Tín từng thấy cô bé Ngọc Mỹ ngày nào ngủ trên sofa phòng khách cùng mẹ vì nhường phòng cho khách hàng nước ngoài giờ xuất hiện trước các bác các chú với tư thế của một nữ doanh nhân trẻ đĩnh đạc đầy đủ tri thức cùng khát vọng mà vẫn đủ độ sâu lắng cần thiết.
Con gái của ông Hải, đại diện cho tầng lớp doanh nhân thế hệ F2 có sự kết tinh những giá trị của doanh nhân lớp trước cộng với nghị lực và đầy chất sáng tạo của tuổi trẻ. Doanh nhân Hà Thị Thu Thanh khi chia sẻ cảm xúc về bài phát biểu của Ngọc Mỹ còn cho rằng: “Thế hệ doanh nhân chúng tôi được “sáng mắt” bởi sự chín chắn sâu sắc của những người rất trẻ đã dám giơ vai gánh vác trọng trách được chuyển giao. Điều lớn hơn là họ cho chúng tôi niềm tin vào thế hệ mới. Và tin rằng những đêm mất ngủ bạc đầu, những lo toan trăn trở và sự gây dựng cả đời người, những giá trị cốt lõi được hoàn thiện theo tháng năm... của thế hệ đi trước chắc chắn được trân trọng, giữ gìn và được phát huy theo cách tốt nhất...” Sự đánh giá của một trong những doanh nhân khó tính từng tư vấn rất nhiều cho các DN gia đình là một sự ghi nhận đáng quý không chỉ riêng với Ngọc Mỹ mà với cả thế hệ của cô.
5 năm qua, ông Hải đã từng bước “lùi lại” để “đẩy” dần hai con vào những vị trí mà ông đã tính toán cẩn trọng.
Nhớ ngày đầu hai con đi học ở nước ngoài về, ông giao cho con những việc cụ thể nhất, bình thường nhất. Minh Nhật xuống nhà máy, đi đến khắp các đại lý phân phối trên toàn quốc “như một nhân viên thực thụ, tự học cách thích nghi với môi trường kinh doanh đầy thử thách.”. Ngọc Mỹ tham gia cùng cô ruột ngay từ khi đang còn là sinh viên trong công ty thiết kế SDesign có ông kiến trúc sư được xếp hạng nhất trên toàn cầu cùng điều hành... Từng bước, Ngọc Mỹ tham gia đàm phán thành công cùng bố với những đối tác lớn trên thế giới...
Ông Hải cho rằng đây thực sự là điều may mắn bởi dù ông có muốn nếu hai con không sẵn sàng, không lựa chọn đi tiếp con đường của bố thì tính toán cơ mưu của ông phỏng có ích gì?! Con người khi có đủ niềm say mê thì mới hết lòng đi đến tận cùng với sự lựa chọn ấy. Sản nghiệp của doanh nhân để lại không chỉ là tiền, là cơ sở vật chất mà còn là những giá trị cốt lõi, thương hiệu, đội ngũ CBCNV... Để nhận chuyển giao thành công, thế hệ sau phải có đủ khát vọng và năng lực thực sự. May sao, với hai con ông Hải họ đều hội tụ đủ cả hai điều ấy. Hơn nữa như hai mảnh ghép tuyệt vời, hai anh em nhà Alphanam người nọ bổ sung cho người kia và luôn luôn cần có nhau. Minh Nhật học tài chính, quản trị kinh doanh, cứng rắn, sâu sắc, hợp làm chiến lược. Ngọc Mỹ học marketing, mềm mỏng, linh hoạt, giao thương quốc tế tốt, giao tiếp xã hội ra đại chúng hợp... Ông Hải ít khi khen con ra mặt, luôn biết rõ điểm mạnh, điểm yếu của từng người để truyền dạy cho hai con cách dùng người “Phát huy điểm mạnh, kiềm chế điểm yếu” sao cho hiệu quả. Dùng được người tài - ấy cũng chính là người tài vậy!
Ông Hải chia sẻ “Alphanam có một lớp người dày dặn kinh nghiệm, đi với tôi từ những ngày đầu, giờ sát cánh bên Nhật và Mỹ. Họ cho rằng chưa bao giờ Alphanam chuyên nghiệp như hiện nay! Bởi còn có một đội ngũ nhân sự với gần 20 quốc tịch khác nhau đến từ nhiều nơi trên thế giới... Điều ấy khẳng định thật rõ ràng - Alphanam giờ đây hiện đại hơn, mang nhiều tính quốc tế hơn.”
Trước mắt tôi bỗng như hiện rõ “bàn cờ Alphanam” mà ông Nguyễn Tuấn Hải từng một mình “ tả xung hữa đột” và giờ đây vẫn “đang chơi” nhưng ở một tâm thế thanh thản hơn nhiều. Từng thời gian, từng công việc, từng cách nhìn gần xa, từng người con, từng bước tiến, lui thích hợp để ông Hải “đặt” tập đoàn vào con đường lớn và các con ông sẽ trở thành những người vận hành hoàn hảo. Một người “chơi cờ”thật cao tay!
“Bây giờ tôi đã chuyển giao tới hơn 80% công việc của Alphanam cho hai con... Tất cả các cuộc họp quan trọng với đối tác nước ngoài, với nội bộ... tôi nếu tham dự chỉ như một người cố vấn... Tất cả do các con chủ trì, tự quyết định và chịu trách nhiệm với chính quyết định của mình... Tôi chỉ góp ý trong các bữa ăn sáng tối của gia đình mà thôi...” Ông Hải nói nhẹ nhàng và cười - nụ cười hạnh phúc sáng rỡ trên gương mặt!
"Câu chuyện của Alphanam không chỉ là kiếm được bao nhiêu tiền, để lại cái gì cho đời mà còn là đi được chặng đường bao lâu và cao hơn nữa là niềm tin tôi có và trao lại được cho con mình, không có niềm tin thì không thể làm được điều gì"
Doanh nhân Nguyễn Tuấn Hải
Có điều gì ở thế hệ sau này mà ông thấy mình trước đây còn thiếu?
Ông Hải trả lời dường như không cần nghĩ ngợi bởi có lẽ đã suy nghĩ về điều này khá lâu rồi.
Đó là tư duy mới về giá trị tuân thủ Pháp trị - Hệ thống! Nếu như trước đây tôi lãnh đạo tập đoàn theo văn hóa gia đình, lãnh đạo là đầu tàu gương mẫu, khuyến khích động viên những người đi sau, thì bây giờ điều ấy được đặt xuống thứ hai. Thứ nhất phải là quy định, quy trình, luật lệ mà bất cứ ai trong tập đoàn cũng phải tuân thủ. Các con tôi cứng rắn hơn, nhất là trong việc chống tham nhũng ngay trong nội bộ từng công ty. Mọi thứ đều rõ ràng minh bạch và điều đáng mừng là thế hệ các con được học tập ở các nước tiên tiến đã từng bước đưa DN đi đúng theo quỹ đạo mà “cuộc chơi” lớn mang tầm hội nhập đều phải theo...
Rõ ràng là ông Hải rất hài lòng với những điều mà thế hệ F2 đã làm được cho Alphanam. Niềm tự hào trong ông lộ rõ khi các con hiểu và chia sẻ chí hướng của ông. Nhất là khi họ tự hào được gánh vác trọng trách tại Tập đoàn mà ông dành tâm huyết cả đời gây dựng nên.
“Câu chuyện của Alphanam không chỉ là kiếm được bao nhiêu tiền, để lại cái gì cho đời mà còn là đi được chặng đường dài bao lâu và cao hơn nữa là niềm tin tôi có và trao lại được cho con mình. Không có niềm tin thì không thể làm được điều gì! Tôi đã tạo dựng được thế hệ F2 và sẽ tính đến câu chuyện của F3 - đời cháu tôi...”
Ông Hải kể với tôi về việc mua thêm ngôi nhà cho Minh Nhật bên cạnh ngôi nhà gia đình ông đang ở, và rất hứng khởi khi nghĩ đến những đứa cháu nội, ngoại cùng chơi đùa bên nhau trên khoảng sân chung... Một hình ảnh đầm ấm , hạnh phúc và dường như gói trong đó khao khát về sự trường tồn của “ngôi nhà” Alphanam...
Tôi còn nhớ cách nay 7-8 năm, ông Hải tâm sự với tôi rằng khi được “nghỉ ngơi” ông sẽ quay trở lại với nghề dạy học truyền thống của gia đình, đóng góp cho nền giáo dục, kiến tạo những giá trị phát triển bền vững cho cộng đồng. Vừa rồi nghe tin ông trong danh sách Ủy viên Hội đồng trường Đại học ngoại thương Hà Nội, tôi biết ông dường như đã thực hiện được một phần tâm nguyện của mình.
Mừng cho ông.