Khi ngồi trong một gian hàng tiện lợi ở địa phương và bắt đầu vạch ra kế hoạch kinh doanh sẽ thay đổi cuộc đời, Jensen Huang không biết rằng một ngày nào đó công ty khởi nghiệp của mình sẽ trị giá 1 nghìn tỷ USD. Trên thực tế, thời điểm đó giám đốc điều hành duy nhất Nvidia không biết nhiều về những gì ông đang dấn thân vào.
KHÔNG BAO GIỜ KHỞI NGHIỆP LẠI
Nhưng theo WSJ, nếu cách đây ba thập kỷ Huang biết được rõ những gì mình đang làm thì rất có thể ông sẽ không bao giờ thành lập được một trong những công ty có giá trị nhất thế giới.
“Lý do thực sự khá đơn giản”, Huang nói gần đây. “Xây dựng Nvidia hóa ra khó hơn tôi nghĩ gấp triệu lần”.
Trong năm 2023, Nvidia đã thắng đậm trên thị trường chứng khoán khi họ đạt được giá trị 1 nghìn tỷ USD. Điều đó dường như là không thể cách đây 30 năm, và càng không thể xảy ra nếu là một năm trước khi chưa có sự bùng nổ AI. Hiện Nvidia có giá trị cao hơn cả Netflix, Nike và Novo Nordisk cộng lại.
“Nếu nhận ra nỗi đau đớn và thống khổ cũng như việc bạn sẽ cảm thấy dễ bị tổn thương như thế nào, những thử thách mà bạn sắp phải chịu đựng, sự bối rối và xấu hổ cũng như danh sách tất cả những điều sai trái, không ai dám làm cả”, Huang chia sẻ về lý do nói sẽ không bao giờ khởi nghiệp thêm 1 lần nữa.
Sự thẳng thắn của một trong những CEO có thâm niên lâu nhất trong ngành công nghệ không chỉ khiến mọi người mở rộng tầm mắt. Những nhận xét của Huang cũng là một cái nhìn hiếm hoi về tâm trí của một trong những doanh nhân thành công nhất trong thế hệ của ông. Trên hành trình xây dựng được công ty giá trị tới nghìn tỷ USD, Huang đã học được một bài học quan trọng: Phản trực giác.
Mọi người ở Thung lũng Silicon đều nói rằng để thành công cần phải tài giỏi, kiên cường, nhưng Huang biết rằng “ngốc nghếch” 1 chút đôi lúc cũng có ích.
“Tôi nghĩ đó là siêu năng lực của một doanh nhân”, ông nói. “Họ không biết nó khó đến mức nào. Và họ chỉ tự hỏi: Việc đó khó đến mức nào? Cho đến hôm nay, tôi vẫn đánh lừa bộ não của mình rằng: Mọi thứ có thể khó đến mức nào?”
Hóa ra câu trả lời là rất khó khăn. Ông không biết rằng kế hoạch kinh doanh ban đầu không có cơ hội thành công. Anh không biết mình sẽ thất bại bao nhiêu lần. Và anh không biết mình không biết được bao nhiêu.
Huang đã điều hành công ty kể từ khi mái tóc bạc của ông hiện tại vẫn có màu giống màu áo khoác da màu đen đặc trưng của ông. Ngay cả sau ba thập kỷ làm việc, Huang vẫn tích cực tham gia vào hoạt động hàng ngày của Nvidia. Ông vẫn quản lý 50 giám đốc điều hành cấp cao báo cáo trực tiếp cho ông và tham dự các cuộc họp về sản phẩm với những nhân viên cấp dưới thậm chí còn chưa ra đời khi công ty mới thành lập. Chưa bao giờ có một doanh nghiệp nào có giá trị lớn đến vậy mà mọi người biết rất ít thông tin.
Hiện chỉ có 5 công ty Mỹ trị giá ít nhất 1 nghìn tỷ USD và Nvidia là 1 trong số đó. Những khoảng thời gian đau đớn trong năm 2002 và 2008 giờ đây trông tầm thường đến mức bạn khó có thể nhìn thấy chúng trên biểu đồ chứng khoán lịch sử của Nvidia.
Nhưng sau khi thất bại vào năm 2022, Nvidia đã bùng nổ vào năm 2023. Tất cả là bởi vì chưa bao giờ thế giới có nhu cầu lớn về GPU, các con chip tiên tiến cung cấp cho trí tuệ nhân tạo, cung cấp năng lượng cho hầu hết mọi công nghệ đến thế. Và công ty của Huang là đơn vị kiểm soát nguồn cung. Các mô hình AI yêu cầu hàng chục nghìn đơn vị xử lý đồ họa có thể xử lý nhiều tác vụ tính toán cùng lúc và chúng gần như hoàn toàn do Nvidia sản xuất vì Huang đã đầu tư vào GPU từ rất lâu trước khi thị trường bùng nổ.
LUÔN CÓ NGUY CƠ PHÁ SẢN
Vai trò trung tâm của Nvidia trong nền kinh tế AI là lý do khiến giá trị của công ty tăng gấp ba lần và đánh bại mọi công ty khác trong chỉ số S&P 500 trong năm nay. Công ty cũng đang trên đà đạt được hiệu suất hàng năm tốt nhất so với bất kỳ cổ phiếu lớn nào trong thập kỷ qua.
Điều này khiến những bình luận gần đây của một trong những người đàn ông giàu nhất thế giới càng trở nên tò mò hơn.
Huang đã có một năm thành công hơn bất cứ ai, ngang ngửa ngôi sao Taylor Swift. Nhưng ngay cả khi công ty đang ở đỉnh cao thành công, ông vẫn bị ám ảnh bởi viễn cảnh thất bại. Theo tờ New Yorker, phương châm không chính thức của Nvidia chính là câu thần chú của ông từ những năm đầu khởi nghiệp đầy bất ổn: “Công ty của chúng tôi còn 30 ngày nữa là ngừng hoạt động”.
Gần đây ông đã nói tại Trường Kinh doanh Columbia: “Bạn luôn có nguy cơ phá sản. Nếu không tiếp thu được khả năng nhạy cảm đó, bạn sẽ phá sản”.
Những khoảnh khắc công ty của Huang như sụp đổ đã in sâu vào tâm trí ông vĩnh viễn như hình xăm logo Nvidia trên cánh tay của ông.
Khi nhà sản xuất chip có giá trị nhất thế giới được thành lập vào năm 1993 bởi Huang, Chris Malachowsky và Curtis Priem, những người duy nhất chú ý đến họ là những người phục vụ của một quán Denny's ở San Jose, California. Và chính nơi đó đã đặt nền móng cho một công ty mang tính cách mạng. Và khi Huang nói với mọi người rằng ông đang làm card đồ họa cho trò chơi điện tử, mẹ ông đã bảo hãy kiếm một công việc thực sự.
Nhưng bí quyết thành công ban đầu của Nvidia không phải là những con người có liên quan hay ngành công nghiệp mà họ đặt mục tiêu chinh phục. Đó là cơ cấu quản trị không chính thức, khác thường mà họ đã chọn cho công ty khởi nghiệp của mình.
Huang luôn là người nắm quyền, Malachowsky và Priem báo cáo với ông, nhưng họ đã thỏa thuận rằng mỗi người sáng lập sẽ có thẩm quyền trong lãnh thổ riêng của mình.
Priem nói: “Chúng tôi sẽ nói chuyện hoặc tranh luận về các quyết định của nhau, nhưng chúng tôi sẽ mặc định đưa ra quyết định cuối cùng của người có chuyên môn trong lĩnh vực đó. Đó không phải là ‘đồng ý hay không đồng ý’. Quyết định chấm dứt mọi bất đồng và trở thành hướng đi mà chúng tôi đang đi”.
Sự sắp xếp của họ khiến Huang phải chịu trách nhiệm về hoạt động kinh doanh và tìm kiếm đối tác để sản xuất chip của mình. Nhưng đó là một gánh nặng rất lớn đối với một người.
Một công ty giá trị thị trường nghìn tỷ USD không làm cho công việc của Huang dễ dàng hơn chút nào. Ngày nay, công ty của ông phải vượt qua các quy định chặt chẽ của Mỹ nhằm ngăn chặn khả năng tiếp cận các con chip mạnh mẽ của Trung Quốc, chưa kể đến sự cạnh tranh ngày càng tăng từ các đối thủ trong nước đang muốn chọc thủng sự thống trị của Nvidia.
Nhưng mọi chuyện còn khó khăn hơn nhiều khi Nvidia không thành công như vậy.
Sau khi công ty tung ra sản phẩm đầu tiên, card đồ họa thất bại, Huang đã sa thải một nửa lực lượng lao động. Hết tiền, đứng bên bờ vực phá sản, ông đặt cược vào con chip năm 1997 đã cứu Nvidia. Nhưng thập kỷ sau khi công ty của Huang lên sàn vào năm 1999 sẽ mang đến hai giai đoạn tàn khốc hơn nữa trong thời kỳ bong bóng dot-com và cuộc khủng hoảng tài chính toàn cầu. Ngay cả khi thị trường phục hồi, Nvidia cũng không may mắn như vậy. Từ năm 2008 đến 2013, khi S&P 500 tăng 25% thì cổ phiếu Nvidia lại giảm 50%.
“Bạn luôn có nguy cơ phá sản. Nếu không tiếp thu được khả năng nhạy cảm đó, bạn sẽ phá sản”.
Toàn bộ công ty khi ấy chỉ trị giá ít hơn 6 tỷ USD – con số vừa bằng số tiền mà cá nhân Huang đã kiếm được chỉ trong một ngày giao dịch trong năm nay.
Nvidia trì trệ khi Huang đầu tư tiền vào một nền tảng mới để tăng tốc điện toán, một nền tảng cho phép các nhà phát triển làm bất cứ điều gì họ muốn với GPU. Phố Wall hoài nghi về tầm nhìn tương lai của ông. Nhưng có một nhóm người có thể nhìn thấy triển vọng: Các nhà nghiên cứu AI. Khi họ bắt đầu sử dụng chip của Nvidia để đào tạo mạng lưới thần kinh, họ nhận ra tiềm năng biến đổi của các công cụ của Huang.
Và sau đó ông quyết định đặt cược vào chip một lần nữa.
Những đột phá ban đầu trong lĩnh vực học sâu đã buộc Huang phải thực hiện một bước đi đặt cược khác vào công ty về AI. Nvidia bắt đầu làm việc vào năm 2012 trên hệ thống sẽ trở thành siêu máy tính AI đầu tiên của hãng. 4 năm sau, Huang đã giao hệ thống này cho OpenAI, nơi các nhà nghiên cứu của họ sẽ sử dụng GPU của Nvidia để đào tạo ChatGPT – thứ đã trở thành ứng dụng hot nhất trong lịch sử công nghệ khi được phát hành vào năm ngoái.
Nhưng đây là năm những con chip đó bắt đầu trở thành “cuốc xẻng” trong cơn sốt vàng.
Giờ đây, có rất nhiều những doanh nhân trẻ đang ngồi trong cửa hàng tiện lợi tưởng tượng của riêng họ, mơ về việc xây dựng nên 1 công ty chip và hoàn toàn không biết rằng việc đó sẽ khó khăn như thế nào.
