Câu hỏi đầu tiên là: Với mức giá của bất động sản hiện tại, muốn mua được một căn chung cư bình dân tại phường Định Công, mức giá dao động tầm 2 – 3 tỷ cho căn hộ từ 60m2. Vậy lý do gì, một căn nhà đất lại chỉ có giá từ 1 tỷ?
Ồ ạt xây dựng không phép trên đất nông nghiệp
Trong vai một khách hàng có nhu cầu mua nhà đất để ở tại phường Định Công, nhưng chỉ có ít tiền, chúng tôi được giới thiệu và tiếp cận với nhiều chủ đất đã và đang xây dựng nhiều ngôi nhà để bán tại phường Định Công. Theo giới thiệu, nơi đầu tiên chúng tôi tìm đến là ngách 79 ngõ 230 phố Định Công Thượng. Sau khi nghe chúng tôi nói rõ về nhu cầu của mình, thậm chí, tỏ ý có thể “đánh liều”, chấp nhận mua nhà không có Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất (GCNQSD) đất để sớm an cư, ổn định cuộc sống, nhiều người có nhà đất đã và đang xây dựng, cả cũ và mới liền nhào ra chào bán.
Theo quan sát của chúng tôi, các ngôi nhà tại đây có nhiều căn được xây dựng từ trước và nhiều căn đang được xây dựng. Đặc biệt, có chủ đất còn xây đến 4 - 5 ngôi nhà liên tiếp nhau với hàng trăm m2, mỗi căn được chia ra từ 40 đến 45 m2 gồm 2 tầng để bán với giá từ 1,2 tỷ đến 1,5 tỷ đồng/căn. Có chủ đất còn xây căn nhà rộng đến 60 m2 với 2 tầng khang trang. Có người còn ngỏ ý bán đất nông nghiệp với giá 11 -12 triệu/m2 để xây nhà.
Đặc biệt, chúng tôi còn được “rỉ tai” xây nhà trên đất nông nghiệp ở đây chỉ cần “làm luật” từ 80 - 150 triệu đồng (tuỳ quan hệ) thì sẽ được cho xây dựng.
Tiếp tục theo sự chỉ dẫn của người dân, chúng tôi được "mách" đến ngõ 99 Định Công Hạ - nơi được coi là “thủ phủ" của xây dựng không phép trên đất nông nghiệp – bán nhà không sổ”. Đi sâu vào các ngách như 99/145/2 và 99/110/100 phố Định Công Hạ, theo tìm hiểu của PV, gần như 100% các ngôi nhà tại đây đều được xây dựng trên đất nông nghiệp. Nhà cũ chưa kịp bán hết thì nhiều ngôi nhà mới đã mọc lên san sát.
Tại ngõ 193 phố Định Công Hạ, có liên tiếp 5 ngôi nhà được xây 2 tầng khang trang. Trong số này, còn 1 căn nhà chưa bán được. Chúng tôi được người dân mua 4 căn nhà trước đó giới thiệu để có duyên cùng về “làm hàng xóm”.
Tại ngõ 115 Trần Hòa, cũng không thiếu những ngôi nhà cao từ 2 tầng đến 3 tầng đang được người dân xây dựng để ở, khi chúng tôi đến, nhiều người tỏ ra e dè đề phòng, đặc biệt là khi thấy chúng tôi chụp lại ảnh các ngôi nhà trên, chỉ khi chúng tôi nói rằng mình đang tìm nhà tương tự để mua và được giới thiệu đến ngõ này thì họ mới tiếp chuyện với tâm thái thoải mái hơn và chia sẻ nhiều hơn về cách để có thể xây nhà trên đất nông nghiệp ở đây mà không vấp phải sự cản trở nào….
Đem tất cả nhưng thông tin thu thập được tại thực tế… nguy cơ gây ra nhiều hệ luỵ cho người dân - khách hàng - người tiêu dùng đến liên hệ với UBND phường Định Công, để có những thông tin xác thực cảnh báo đến người tiêu dùng. Tuy nhiên, PV không nhận được phản hồi của Phường này.
Cảnh báo rủi ro khi mua nhà xây dựng không phép trên đất nông nghiệp
Về góc độ pháp lý, để có những cảnh báo cần thiết về những rủi ro khi người dân – khách hàng - người tiêu dùng dễ vướng phải khi mua nhà được xây dựng không phép trên đất nông nghiệp, PV đã có trao đổi với Luật sư Giang Văn Quyết - Giám đốc Cty Luật TNHH Tôi Yêu Luật, Đoàn Luật sư Thành phố Hà Nội, Luật sư Quyết cho hay:
Khi mua nhà được xây dựng trái phép trên đất nông nghiệp thì bên mua có thể gặp những rủi ro đáng tiếc. Thứ nhất, việc mua bán thường được thực hiện bằng giấy tờ viết tay. Do đó, không có giá trị pháp lý, không được công nhận. Khi xảy ra tranh chấp, người mua nhà là người chịu thiệt thòi, mất mát.
Thứ hai, quyền sử dụng đất do người khác đứng tên, nhà xây dựng không phép nên bên mua không có quyền sở hữu nhà và quyền sử dụng đất hợp pháp. Thành phố Hà Nội vừa có quyết định dừng tách thửa đối với đất nông nghiệp nên việc mua bán, sở hữu đất nông nghiệp đối với người mua nhà càng trở nên khó khăn, xa vời. Đây là rủi ro vô cùng lớn mà người mua nhà phải đối mặt.
Thứ ba, nếu nhà đất bị Nhà nước thu hồi theo quy hoạch thì bên mua sẽ không được bồi thường về đất nếu không đáp ứng đủ các điều kiện đất sử dụng ổn định từ trước ngày 01 tháng 7 năm 2004, không vi phạm pháp luật về đất đai; không được UBND cấp xã xác nhận là đất không có tranh chấp, phù hợp với quy hoạch sử dụng đất, quy hoạch chi tiết xây dựng đô thị, quy hoạch xây dựng điểm dân cư nông thôn đã được cơ quan nhà nước có thẩm quyền phê duyệt đối với nơi đã có quy hoạch.
Do việc xây dựng nhà không có giấy phép xây dựng, nên người mua nhà cũng không được đền bù tài sản trên đất.
Đó là còn chưa kể đến việc, người mua nhà sẽ không được chuyển hộ khẩu đến chính ngôi nhà mà mình đã bỏ tiền mua, mong sớm an cư, sớm ổn định cuộc sống.
Từ những rủi ro trên, Luật sư Quyết cho rằng: Người mua nhà nên sáng suốt lựa chọn những sản phẩm có tính pháp lý để giao dịch, tránh những tranh chấp đáng tiếc có thể xay ra.