Cũng theo bà Lan, các chính sách hồi tố doanh nghiệp khiến từ chỗ họ thực hiện đúng đến thực hiện sai, thiếu, dẫn đến truy thu, hồi tố. "Điều cần làm của chúng ta hiện nay là đưa ra chính sách, luật chắc chắn, có tính dài hạn, bổ sung sửa đổi hạn chế thôi", bà Lan nhấn mạnh.
Trước vấn đề này, ông Adam Sitkoff, Giám đốc điều hành AmCham cũng cho rằng, “dù các thành viên của AmCham rất lạc quan về triển vọng phát triển kinh doanh tại Việt Nam nhưng vẫn có sự quan ngại về những thay đổi gần đây trong chính sách và các quy định không phù hợp với thông lệ quốc tế”.
Minh họa cho nhận định này, ông Adam Sitkoff nói, việc dự thảo Luật An ninh mạng quy định các nhà cung cấp dịch vụ nước ngoài phải đặt máy chủ tại Việt Nam không những không giúp cải thiện tình hình an ninh mạng mà còn tạo ra gánh nặng không cần thiết cho các doanh nghiệp nước ngoài.
Một ví dụ khác là Nghị định 181 quy định chi tiết thi hành Luật Quảng cáo, theo đó một đơn vị Việt Nam chỉ có thể làm việc với một cơ quan quảng cáo được cấp phép ở quốc gia.
“Yêu cầu này không chỉ đặt Việt Nam vào tình trạng vi phạm nguyên tắc đối xử quốc gia theo Hiệp định gia nhập Tổ chức Thương mại thế giới (WTO) mà còn hạn chế cơ hội của các doanh nghiệp nhỏ và vừa khi muốn quảng bá sản phẩm và dịch vụ của họ trên các nền tảng xuyên biên giới như Facebook hay Google”, đại diện AmCham phân tích.
Vẫn theo ông Adam Sitkoff, việc áp dụng thuế tiêu thụ đặc biệt đối với nước ngọt cũng là quy định “không thông dụng và không được khuyến khích”. Chỉ có 4 quốc gia trong khu vực châu Á - Thái Bình Dương, chiếm khoảng 2% dân số khu vực, áp dụng loại thuế này, trong khi nó tác động không tốt đến nền kinh tế và chưa được chứng minh là giúp bảo vệ sức khỏe.
Tán thành quan điểm này, theo ông Herbert Cochran- Giám đốc Liên minh Thuận lợi hóa Thương mại Việt Nam, đề xuất tăng thuế GTGT đối với nước ngọt từ 10% lên 12% và áp thuế tiêu thụ đặc biệt 10% đối với nước ngọt sẽ gây những ảnh hưởng tiêu cực đối với các nhà đầu tư trong ngành công nghiệp nước giải khát và cả người tiêu dùng.
Nhìn rộng hơn, theo ông Herbert Cochran, việc thường xuyên thay đổi chính sách pháp lý sẽ khiến Việt Nam trở thành điểm đến đầu tư rủi ro hơn đối với nhà đầu tư nước ngoài.
Nhà đầu tư khi đưa ra quyết định đầu tư, họ sẽ xây dựng một kế hoạch kinh doanh dài hạn từ 5 đến 10 năm để ước tính lợi nhuận đầu tư thu được. Những thay đổi về thuế sẽ làm thay đổi toàn bộ kế hoạch kinh doanh ban đầu, do chi phí tăng cao, giảm doanh thu và do đó, giảm tỷ suất lợi nhuận hoặc kéo dài thời gian thu hồi vốn đầu tư.
“Nhà đầu tư có thể do dự trước những quyết định mở rộng đầu tư vào Việt Nam khi họ đã phải đối mặt với những thay đổi thường xuyên về chính sách hay về thuế suất”, chuyên gia này kết luận.
Chuyên gia Phạm Chi Lan nhấn mạnh, cạnh tranh thị trường công bằng là động lực chính thúc đẩy gia tăng hiệu quả sử dụng nguồn lực, gia tăng năng suất lao động. Vì vậy, tất cả các giải pháp cải cách thế chế, cải thiện môi trường kinh doanh đều hướng đến phát triển các loại thị trường, đảm bảo cạnh tranh công bằng và tăng mức độ cạnh tranh thị trường nhằm tăng hiệu quả kỹ thuật, hiệu quả phân bố và hiệu quả động năng, là động lực chủ yếu của tăng trưởng kinh tế.
Giáo sư Nguyễn Mại, Chủ tịch Hiệp hội doanh nghiệp đầu tư nước ngoài thì cho rằng hai nút thắt cần cởi bỏ là bộ máy nhà nước và đội ngũ công chức, viên chức. Bộ máy thì cồng kềnh, kém hiệu năng, công chức thì thừa nhưng thiếu năng lực và lương tâm nghề nghiệp, cả hai đang cản trở quá trình phát triển theo hướng cải cách và hội nhập. Vị giáo sư nhấn mạnh, đó là hai lực cản cần được giải quyết để định hướng và chính sách mới về FDI được thực hiện có kết quả.
