Ông Kazuyoshi Umemoto phát biểu tại một cuộc họp báo ở Tokyo, Nhật Bản vào hôm 20/02 (Ảnh: Reuters/Toru Hanai)
Phiên bản cuối cùng của Hiệp định CPTPP (Hiệp định Đối tác Toàn diện và Tiến bộ xuyên Thái Bình Dương) đã được công bố vào hôm thứ 4 (21/02). Đây là một bước gần hơn tiến đến ký kết Hiệp định CPTPP chính thức không có Hoa Kỳ.
Hơn 20 điều khoản hoãn thực thi hoặc thay đổi trong phiên bản TPP cuối cùng này, dùng để ký kết chính thức vào tháng 3 tới (dự kiến 08/03 tại Chile), trong đó có các điều khoản về sở hữu trí tuệ ban đầu được đưa vào theo yêu cầu của Washington.
Hiệp định mới sẽ cắt giảm nhiều loại thuế suất ở các nước thành viên. 11 thành viên của CPTPP chiếm hơn 13% tổng GDP toàn cầu, tương ứng với 10 tỷ USD. Nếu có sự tham gia của Mỹ thì con số này phải lên đến 40%.
"Những thay đổi lớn nhất của TPP 11 là ngừng thực thi một loạt các điều khoản trong Hiệp định. Họ (các nước thành viên) hoãn lại nhiều điều khoản gây tranh cãi, đặc biệt về lĩnh vực dược phẩm", ông Kimberlee Weatherall, Giáo sư Luật của Đại học Sydney cho biết.
Trước đó, khi đàm phán Hiệp định TPP 12 ban đầu, nhiều điểu khoản từng được thêm vào do yêu cầu của Mỹ, ví dụ như các quy định tăng cường bảo vệ sở hữu trí tuệ với dược phẩm. Vì vậy, nhiều chính phủ và các nhà hoạt động xã hội lo ngại giá thuốc sẽ tăng.
"CPTPP đang ngày càng trở nên quan trọng bởi những nguy cơ đe dọa ngày càng tăng đối với việc thực thi hiệu quả các quy định của WTO", Bộ trưởng Thương mại của New Zealand, ông David Parker nói vào hôm thứ tư.
Tháng trước, phát biểu tại Diễn đàn Kinh tế thế giới, Tổng thống Trump cho biết Washington có thể sẽ quay lại Hiệp định nếu họ đạt được những điều khoản tốt hơn.
Tuy nhiên, hôm thứ tư, ông David Parker cho biết triển vọng Hoa Kỳ tham gia Hiệp định sau một vài năm là không cao. Ông nói thêm cho dù Washington thể hiện thiện chí tham gia CPTPP, không có gì đảm bảo các thành viên của Hiệp định sẽ dỡ bỏ các điều khoản bị đóng băng. Ông Parker cho biết thêm Hiệp định CPTPP sẽ có hiệu lực vào cuối 2018 hoặc nửa đầu 2019.
Ngày 20/02, khi được hỏi về khả năng tái đàm phán với Mỹ, ông Kazuyoshi Umemoto, trưởng đoàn đàm phán Nhật Bản về TPP cho biết: "Chúng tôi đã mất nửa năm để đạt được thỏa thuận (cho TPP 11) sau những thảo luận chuyên sâu".
Ngoài ra, về ý tưởng Anh tham gia Hiệp định sau khi rút khỏi EU, ông Omemoto cho biết bất cứ nước nào muốn tham gia Hiệp định đều được hoan nghênh, bất chấp khoảng cách về mặt địa lý.
Trường hợp của Canada, ông Omemoto khẳng định: "Từ kinh nghiệm của tôi, giá mà tôi có thể nói chắc chắn 100%. Nhưng có thể là 99,99999% chắc chắn. Tôi chắc chắn rằng Canada sẽ ký. Ông Trudeau đã nói về TPP tại Davos, ông ấy có vẻ rất cam kết".