Dịp Tết Nguyên đán 2026 đang cận kề, thị trường nông sản địa phương và sản phẩm OCOP cả nước đang bước vào mùa cao điểm chuẩn bị cho nhu cầu quà Tết, đặc sản vùng miền. Nhiều doanh nghiệp, hợp tác xã và cơ sở sản xuất đang khẩn trương tăng tốc sản xuất, đóng gói, chế biến để đáp ứng nhu cầu ngày càng tăng của người tiêu dùng, đồng thời đảm bảo chất lượng và tính đặc trưng của từng sản phẩm.
TÁI ĐỊNH VỊ SẢN PHẨM OCOP TRÊN THỊ TRƯỜNG
Theo báo cáo tổng hợp đến tháng 9/2025, Việt Nam có hơn 17.236 sản phẩm OCOP từ 3 sao trở lên, thuộc nhiều chủ thể khác nhau; trong đó có nhiều sản phẩm đạt 5 sao cấp quốc gia. Những con số này cho thấy quy mô và tiềm năng phát triển của OCOP ngày càng lớn, đặc biệt trong bối cảnh người tiêu dùng ưa chuộng các sản phẩm có nguồn gốc xuất xứ rõ ràng, chất lượng được chứng nhận và mang nét đặc trưng văn hóa vùng miền.
Các địa phương như Thanh Hóa, Sơn La, Quảng Ninh, Lai Châu và Lào Cai cũng ghi nhận xu hướng tăng tốc sản xuất nông sản OCOP. Nhiều hợp tác xã, doanh nghiệp chế biến đã chủ động nâng công suất, sấy, đóng gói, bảo quản sản phẩm để đáp ứng nhu cầu dịp cuối năm. Theo báo cáo thực tiễn tại tỉnh Thanh Hóa, sản phẩm OCOP, đặc biệt là thực phẩm, đồ uống và quà Tết, tiêu thụ mạnh với lượng bán tăng nhiều lần so với ngày thường, phản ánh rõ nhu cầu cao và sự quan tâm của người tiêu dùng đối với quà Tết mang giá trị truyền thống và đặc sản địa phương.
Chương trình mỗi xã một sản phẩm (OCOP) hiện nay đang bước vào giai đoạn tăng trưởng dựa nhiều hơn vào thị trường tiêu dùng hiện đại, đặc biệt là nhóm khách hàng trẻ, vốn chi phối các xu hướng mua sắm, lan tỏa nội dung và định hình tiêu chuẩn sản phẩm trên môi trường số. Trong bối cảnh thương mại điện tử bùng nổ và hành vi tiêu dùng chuyển dịch mạnh sang nền tảng video ngắn, livestream và mua sắm xã hội, các chủ thể OCOP đang tiến hành một cuộc “cải tổ ngôn ngữ thương hiệu” để phù hợp với người trẻ, đặc biệt là thế hệ Gen Z: trực quan, cá nhân hóa và giàu tính tương tác.
Giới trẻ dành phần lớn thời gian trên mạng xã hội và không ưa nội dung nặng mô tả truyền thống. Với OCOP, chiến lược digital marketing tập trung vào ba điểm: đưa sản phẩm vào đúng dòng chảy nội dung nơi người trẻ hiện diện; kể câu chuyện bản địa theo nhịp hiện đại; và kích hoạt hành vi mua ngay trên nền tảng trải nghiệm. Nhờ cách làm này, các sản phẩm OCOP không chỉ tăng lượt xem mà còn tăng độ gắn kết, tạo tiền đề cho chuyển đổi đơn hàng và tái mua.
Nhiều địa phương đã chủ động xây dựng đội ngũ nội dung trẻ ngay tại hợp tác xã hoặc cơ sở sản xuất. Việc “Gen Z hóa nhân sự marketing” giúp nội dung OCOP được kể bằng góc độ của người trẻ nhưng vẫn giữ nguyên giá trị bản sắc nông sản, làng nghề và câu chuyện con người địa phương. Khác với quảng cáo một chiều, OCOP chuyển sang mô hình “content native”, tức là nội dung gốc được sáng tạo để phù hợp nền tảng thay vì nhồi nhét vào khuôn mẫu truyền thống. Các định dạng phổ biến bao gồm video 15–60 giây bắt trend âm thanh, phụ đề ngắn, nhịp dựng nhanh và hình ảnh sử dụng sản phẩm trong bối cảnh đời sống như ăn vặt đêm, morning routine, bếp sinh viên hoặc thói quen chăm sóc cá nhân tối giản.
Song song với đó, những người truyền cảm hứng trên mạng xã hội và các nhóm review đặc sản vùng miền đang tạo hiệu quả vượt trội cho sản phẩm bản địa. Thước đo hiệu quả không chỉ dừng ở số lượng người theo dõi, mà là độ tin cậy, mức độ gần gũi và khả năng đặt OCOP vào ngữ cảnh tiêu dùng tự nhiên. Nhiều thương hiệu OCOP thừa nhận rằng, một phiên livestream 30 phút cùng nhà sáng tạo nội dung số có thể tạo ra doanh thu tương đương 1–2 tháng bán truyền thống tại chợ địa phương, nhờ mức độ tương tác cao và tần suất chốt đơn được kích hoạt bởi các khuyến mãi giới hạn thời gian.
CƠ HỘI VÀ THÁCH THỨC ĐỐI VỚI DOANH NGHIỆP ĐỊA PHƯƠNG
Dịp cuối năm, thị trường nông sản và các sản phẩm OCOP đang bước vào mùa cao điểm, khi nhu cầu quà Tết, thực phẩm đặc sản và các sản phẩm truyền thống tăng mạnh. Xu hướng tiêu dùng cũng dần thay đổi, người mua ngày càng quan tâm đến chất lượng, nguồn gốc và giá trị văn hóa của sản phẩm.
Chia sẻ với Thương gia về thị trường dịp Tết, chị Đồng Thị Hiền, đại diện Hợp tác xã Sản xuất chế biến nông sản Tây Bắc Hiền Vinh cho biết, trong những năm gần đây, ba dấu hiệu tích cực nổi bật cho thấy tiềm năng thị trường nông sản dịp cuối năm: “Thứ nhất, khách hàng ưu tiên sử dụng các sản phẩm từ tự nhiên, có lợi cho sức khỏe. Thứ hai, nhu cầu đối với những sản phẩm đạt chuẩn OCOP, có truy xuất nguồn gốc rõ ràng, tăng lên rõ rệt. Và thứ ba, người tiêu dùng đặc biệt quan tâm đến các sản phẩm mang bản sắc đặc sản vùng miền, coi đó là lựa chọn lý tưởng làm quà Tết”.
Hợp tác xã Hiền Vinh hiện có năm sản phẩm OCOP chính, gồm thịt trâu sấy, thịt lợn sấy, cá sấy và các đặc sản khác, tất cả đều được chế biến từ nguyên liệu sạch, đặc trưng của địa phương. “Chúng tôi trưng bày sản phẩm tại cửa hàng và chuẩn bị những bộ quà Tết để khách hàng có thể lựa chọn trực tiếp, vừa thưởng thức, vừa trải nghiệm câu chuyện văn hóa Tây Bắc thông qua từng sản phẩm,” chị Hiền chia sẻ.
Để đáp ứng nhu cầu tăng cao vào dịp cuối năm, hợp tác xã đã chủ động tăng sản lượng từ 25-30% đối với các dòng thịt sấy, đồng thời nâng cao chất lượng sản phẩm và hoàn thiện mẫu mã, bao bì để giữ nguyên bản sắc vùng cao, nhưng vẫn tạo sức hút thị trường. Các sản phẩm khác như dấm, táo hay mèo cũng được tăng công suất chế biến từ đầu vụ vào tháng 8-9, nhằm đảm bảo lượng hàng phục vụ Tết.
Tuy nhiên, chuỗi cung ứng nông sản cũng phải đối mặt với những thách thức không nhỏ. Thời tiết bất lợi, lũ lụt hay bão có thể ảnh hưởng đến nguồn nguyên liệu. Theo chị Hiền, hợp tác xã đã xây dựng các phương án dự trữ, liên kết chặt chẽ với nhà cung cấp uy tín và chuẩn hóa hóa đơn, giấy tờ chứng minh nguồn gốc, nhằm đảm bảo sản lượng và chất lượng sản phẩm cho mùa cao điểm. Vận chuyển vào dịp Tết cũng gặp khó khăn do tắc nghẽn và chi phí logistics tăng, nhưng các phương án bảo quản, đóng gói và phối hợp vận tải đã giúp doanh nghiệp duy trì ổn định cung ứng.
Không chỉ tập trung bán hàng trực tiếp, hợp tác xã Hiền Vinh hay hầu hết doanh nghiệp địa phương trên địa bàn tỉnh Lào Cai cũng mở rộng các kênh phân phối hiện đại. Chị Hiền cho biết: “Chúng tôi tích cực truyền thông, quay video sản phẩm, đăng tải trên mạng xã hội, đồng thời tham gia các hội chợ, triển lãm do Bộ Công Thương và các đơn vị địa phương tổ chức. Đây là cách để quảng bá thương hiệu OCOP, giới thiệu câu chuyện sản phẩm và văn hóa Tây Bắc, đồng thời kết nối với nhà phân phối lớn”.
Theo đánh giá của chị Hiền, dịp cuối năm không chỉ là thời điểm vàng cho tiêu thụ nông sản địa phương mà còn là cơ hội để các sản phẩm OCOP khẳng định giá trị, chất lượng và nét đặc trưng văn hóa riêng. Việc kết hợp nâng cao chất lượng, quản lý nguồn cung, mở rộng kênh phân phối và truyền thông thông minh là chìa khóa để doanh nghiệp tận dụng tốt mùa cao điểm này.
Bên cạnh tiềm năng thị trường, việc hiểu rõ nhu cầu người tiêu dùng, chuẩn hóa sản phẩm và chủ động thích ứng với biến động chuỗi cung ứng là yếu tố quyết định để các doanh nghiệp nông sản địa phương phát triển bền vững, đồng thời góp phần đưa đặc sản vùng miền đến gần hơn với người tiêu dùng cả nước.
