Tổng thống Mỹ Donald Trump là người trực tiếp thông báo tàu đổ bộ trực thăng USS Boxer đã bắn hạ chiếc UAV Iran, khi chiếc máy bay này tiếp cận tàu USS Boxer ở khoảng cách nguy hiểm và bỏ qua nhiều lần cảnh báo.
Tổng thống Trump cho rằng UAV đe dọa sự an toàn của tàu Mỹ và thủy thủ đoàn, kêu gọi các nước khác cùng lên án Iran và bảo vệ tàu thuyền của mình.
Ông nói: “Đây là hành động mới nhất trong hàng loạt những hành động khiêu khích và thù địch của Iran đối với các tàu, đang hải hành trên vùng biển quốc tế. Mỹ có quyền bảo vệ nhân sự, cơ sở vật chất và lợi ích của mình”.
Phía Iran đã bác bỏ tuyên bố của ông Trump. Thứ trưởng ngoại giao Iran - ông Abbas Araqchi - viết trên Twitter: “Hiện chúng tôi không mất bất kỳ máy bay không người lái nào trên eo biển Hormuz và bất cứ nơi nào khác. Tôi lo lắng rằng USS Boxer đã bắn hạ UAS (hệ thống máy bay không người lái) của chính chiến hạm do nhầm lẫn!
Hãng tin TASnim dẫn tuyên bố phát ngôn viên của quân đội Iran, tướng Abolfazl Shekari cho biết, tất cả các máy bay không người lái của Iran, hoạt động trên không phận vịnh Ba Tư và eo biển Hormuz đã quay trở lại căn cứ.
Phía Iran cũng công bố 1 video quay tàu USS Boxer đúng thời điểm Mỹ tuyên bố bắn hạ UAV của nước này. Video do UAV Iran quay lại cảnh USS Boxer đang hành trình qua eo biển Hormuz.
Máy bay không người lái Iran theo dõi và giám sát các chiến hạm Mỹ và tàu vận tải chở dầu trên eo biển Hormuz. Video Press TV
Những tuyên bố mâu thuẫn này đào sâu thêm căng thẳng và nghi ngờ xung quanh quan hệ cận kề chiến tranh Mỹ - Iran. Cùng lúc tòa án tối cao Gibraltar tiếp tục gia hạn giam giữ tàu Grace 1 của Iran trong 30 ngày.
Quyết định của tòa án Gibraltar cho thấy, các cuộc đàm phán giữa Iran và Vương quốc Anh về những điều kiện giải phóng tàu chở dầu không thành công.
Ngày 18.07.2019, thủ tướng Gibraltar, ông Fabian Picardo, có cuộc hội đàm với các quan chức Iran tại văn phòng đối ngoại Anh ở London. Ông Picardo cũng có cuộc hội đàm với bà Theresa May và Bộ trưởng Ngoại giao Anh Jeremy Hunt.
Vương quốc Anh đòi hỏi sự đảm bảo về pháp lý rằng tàu chở dầu, nếu được giải phóng, sẽ không tới Syria để dỡ 2,1 triệu thùng dầu.
Chính quyền Gibraltar, phối hợp với Hải quân Hoàng gia Anh đã bắt giữ tàu vận tải của Iran hai tuần trước, tuyên bố chiếc tàu đang vận chuyển dầu mỏ cho Syria, vi phạm lệnh cấm vận của EU. Iran tuyên bố, hành động bắt giữ tàu vận tải thương mại dầu được thực hiện theo yêu cầu của Nhà Trắng.
Tehran tuyên bố, quốc gia này không phải là một phần trong lệnh cấm vận của EU, chiếc tàu không đến Syria.
Ngày 18.07.2019, tại New York, ngoại trưởng Iran - ông Javad Zarif- đã từ chối đưa ra một điểm đến thay thế Syria cho tàu Grace 1. Ông Javad Zarif tuyên bố đây không phải là lợi ích của Iran. Còn Bộ ngoại gia Anh khẳng định đích đến của con tàu là Syria.
Thất bại trong đàm phán về số phận chiếc tàu vận tải trở thành trở ngại nghiêm trọng cho những nỗ lực quốc tế làm giảm khả năng hình thành một cuộc khủng hoảng rộng lớn hơn, có thể là chiến tranh ở vùng Vịnh.
Việc thả con tàu có thể có thể sẽ gặp phản đối từ phía Mỹ và châu Âu. Nhưng nếu không giải quyết vấn đề sớm, nhiều khả năng hậu quả là các quốc gia Hồi giáo sẽ kêu gọi Iran thực hiện nhiều hoạt động ngăn chặn hành lang vận tải thương mại của phương Tây qua eo biển Hormuz, tuyến đường thủy hẹp này là nơi vận chuyển tới 60% lượng dầu mỏ giao dịch.
Ông Picardo nhiều lần nhấn mạnh rằng các cuộc đàm phán giữa các quan chức Iran và nhóm quan chức Gibraltar có tính xây dựng và tích cực. Ông cũng cho biết quyết định bắt giữ tàu Iran và quyết định thả hay không là vấn đề của chính quyền Gibraltar. Nhưng thực tế, Bộ ngoại giao Anh lại có ảnh hưởng trực tiếp đến tiến trình các cuộc đàm phán.
Sự cố làm gia tăng thêm căng thẳng với Mỹ diễn ra chỉ vài giờ sau khi Iran đưa ra điều kiện thỏa thuận với Washington. Theo đó, đại diện Iran tuyên bố sẽ chấp nhận vĩnh viễn các cuộc kiểm tra nâng cao đối với chương trình hạt nhân của mình, đổi lại Mỹ phải dỡ bỏ lệnh trừng phạt vĩnh viễn với Iran.
Những đề xuất của Bộ trưởng Ngoại giao Iran Zarif được đưa ra trong chuyến thăm New York ngày 18.07.2019. Nhưng chính quyền tổng thống Donald Trump cho rằng, đây là một trong những biểu hiện của sự yếu mềm. Washington đang yêu cầu Iran chấp nhận những nhượng bộ lớn hơn, trong đó có việc chấm dứt làm giàu uranium và hậu thuẫn cho các đơn vị quân tình nguyện, các quốc gia đồng minh trong khu vực.
Ngoại trưởng Iran Zarif khẳng định, đề xuất của ông là một sự nhượng bộ đáng kể. Trong cuộc trả lời phỏng vấn với các phóng viên tại phái bộ Iran ở Liên Hiệp Quốc tại New York, ông tuyên bố: “Chúng tôi không cần lời hứa, chúng tôi cần thực tế. Có nhiều hành động đáng kể khác, làm giảm sự căng thẳng các bên mà những quốc gia phương Tây có thể thực hiện”.