Trong công văn gửi Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính và Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà, ông Trần Bá Dương, Thaco cho rằng, Bộ Chính trị đã ban hành Nghị quyết số 68 về phát triển kinh tế tư nhân, sau đó Quốc hội cũng ban hành Nghị quyết số 198 về một số cơ chế, chính sách đặc biệt phát triển kinh tế tư nhân, khuyến khích khu vực kinh tế tư nhân tham gia cùng Nhà nước vào những lĩnh vực chiến lược, các dự án quan trọng quốc gia (như đường sắt tốc độ cao, đường sắt đô thị, công nghiệp mũi nhọn...).
Là tập đoàn công nghiệp đa ngành, Thaco quyết định đề xuất đầu tư dự án đường sắt tốc độ cao trên trục Bắc - Nam, được Quốc hội phê duyệt chủ trương đầu tư dự án tại Nghị quyết số 172.
Trong đề xuất này, Thaco cho hay sẽ tiến hành lập dự án đầu tư và đề nghị cơ quan có thẩm quyền chấp thuận chủ trương đầu tư theo Luật đầu tư số 61/2020/QH14, bằng nguồn vốn tự có và nguồn vốn huy động hợp pháp khác.
Thaco cũng thông tin tập đoàn sẽ áp dụng công nghệ đường sắt chạy trên ray, điện khí hóa, bảo đảm tính hiện đại, tiêu chuẩn quốc tế trên nguyên tắc: Thaco cùng với các doanh nghiệp trong nước hợp tác để nhận chuyển giao công nghệ một cách hợp lý từ các đối tác có kinh nghiệm hàng đầu thế giới tại châu Âu (Đức, Pháp...); châu Á (Nhật Bản, Hàn Quốc...).
Bên cạnh đó, Thaco cũng tổ chức đào tạo nhân sự tiến đến làm chủ công nghệ trong xây dựng hạ tầng; sản xuất đầu máy, toa xe; hệ thống tín hiệu, điều khiển; quản lý, vận hành hệ thống đường sắt tốc độ cao nhằm chủ động hình thành ngành công nghiệp đường sắt và thông qua dự án này phát triển các ngành công nghiệp nền tảng cho đất nước như công nghiệp nặng (luyện kim, cơ khí), công nghiệp số...
Trong đó, ưu tiên phối hợp và liên danh, hợp tác với các doanh nghiệp, tập đoàn trong nước đối với các hạng mục, phần việc mà trong nước có thể đáp ứng được.
Tổng mức đầu tư (đã bao gồm chi phí bồi thường, hỗ trợ và tái định cư) của dự án này là gần 1,714 triệu tỷ đồng, tương đương khoảng 67,34 tỷ USD. Trong đó, hạng mục giải phóng mặt bằng là một dự án độc lập do Nhà nước thực hiện, không tính vào tổng vốn đầu tư của dự án. Nếu không tính chi phí này, phần vốn đầu tư do doanh nghiệp đảm nhiệm là khoảng 1,562 triệu tỷ đồng (tương đương 61,35 tỷ USD)
Để thực hiện việc đầu tư này, Thaco sẽ sử dụng nguồn vốn tự có và nguồn vốn huy động hợp pháp khác.
Cụ thể, phần vốn tương ứng 20% tổng mức đầu tư, tương đương khoảng 12,27 tỷ USD là vốn góp của Thaco (gồm vốn chủ sở hữu và vốn huy động hợp pháp khác) thông qua phát hành cổ phần tăng vốn cho Thaco và các tập đoàn thành viên nhưng vẫn đảm bảo ông Trần Bá Dương và gia đình nắm cổ phần chi phối của Thaco.
Đồng thời, Thaco sẽ thành lập công ty thực hiện dự án và mời gọi các tập đoàn, doanh nghiệp trong nước khác tham gia góp vốn, trong đó Thaco nắm cổ phần chi phối để cùng thực hiện dự án với điều kiện tiên quyết không chuyển giao, chuyển nhượng dự án, vốn góp, cổ phần trong công ty thực hiện dự án cho nước ngoài.
80% tổng vốn đầu tư còn lại, tương đương khoảng 49,08 tỷ USD, sẽ được công ty vay từ các tổ chức tín dụng trong và ngoài nước; được Chính phủ bảo lãnh và hỗ trợ toàn bộ lãi vay trong thời gian 30 năm (tài sản đảm bảo là toàn bộ công trình dự án).
Thaco đã đề nghị phân kỳ thực hiện dự án thành 2 giai đoạn. Bởi vì tính chất đặc thù của tuyến đường sắt tốc độ cao đòi hỏi công nghệ và kỹ thuật cao về luyện kim, cơ khí chế tạo, xây dựng và nhất là công nghệ số tích hợp và hệ thống điều khiển, yếu tố an ninh, an toàn trong quá trình xây dựng và quản lý vận hành.
Giai đoạn 1 sẽ hoàn thành xây dựng và đưa vào hoạt động dự án trong 5 năm với 2 phân đoạn từ TP.HCM đến Nha Trang và từ Hà Nội đến Hà Tĩnh, sau khi được Nhà nước bàn giao mặt bằng sạch. Đây cũng là hai phân đoạn có nhu cầu vận chuyển hành khách và hàng hóa lớn để đưa vào vận hành, khai thác.
Giai đoạn 2 sẽ hoàn thành toàn bộ dự án trong 2 năm tiếp theo, với phân đoạn còn lại từ ga Hà Tĩnh đến ga Nha Trang, do phân đoạn này có địa hình đèo dốc, địa chất phức tạp nên cần thời gian nghiên cứu và có giải pháp hiệu quả nhất.
Theo Tập đoàn Thaco, việc đề xuất tổng thời gian hoàn thành dự án trong 7 năm và có phân chia các giai đoạn của toàn tuyến còn là nhằm có thời gian để các đối tác trong nước nghiên cứu học hỏi, hợp tác (liên danh, liên kết) nhận chuyển giao công nghệ tham gia xây dựng, sản xuất, lắp đặt và vận hành một cách an toàn và đạt hiệu quả cao nhất cho dự án.
Đồng thời, có đủ thời gian để hình thành một nền công nghiệp đường sắt, tiết kiệm chi phí nhằm giảm tổng vốn đầu tư của dự án thấp nhất có thể qua đó giảm được chi phí đi lại (giá vé) cho người dân.
Trước đó, Công ty Cổ phần Đầu tư và Phát triển Đường sắt cao tốc VinSpeed cũng đã đăng ký đầu tư dự án đường sắt cao tốc Bắc - Nam. Công ty này có vốn điều lệ 6.000 tỷ đồng.
Theo đó, dự án có vốn đầu tư khoảng 1,56 triệu tỷ đồng (tương đương khoảng 61,35 tỷ USD), không bao gồm chi phí bồi thường, hỗ trợ di dời, tái định cư để giải phóng mặt bằng.
Trong đó, VinSpeed chịu trách nhiệm thu xếp 20% tổng vốn đầu tư của dự án, tương đương 312,33 nghìn tỷ đồng (khoảng 12,27 tỷ USD). 80% số còn lại (không bao gồm chi phí bồi thường, hỗ trợ di dời, tái định cư để giải phóng mặt bằng), VinSpeed đề xuất vay vốn Nhà nước không tính lãi suất trong vòng 35 năm kể từ ngày giải ngân.
Cũng theo VinSpeed, để đảm bảo một phần nguồn thu hoàn trả cho Nhà nước, VinSpeed sẽ hợp tác với Vingroup và Vinhomes đề xuất phát triển các đô thị hiện đại, đầy đủ tiện ích tại các vị trí phụ cận với các ga đường sắt theo mô hình TOD (Transit Oriented Development).
