Với quy mô đào tạo gần 25.000 sinh viên, học viên và đã cung cấp khoảng 70% nhân lực cho ngành điện Việt Nam, Trường Đại học Điện lực (EPU) được khẳng định là cái nôi đào tạo nhân lực năng lượng chủ lực của quốc gia. Hiện nay, Nhà trường được Bộ Công Thương giao nhiệm vụ là cơ sở đào tạo chính trong tiến trình chuyển dịch năng lượng, hướng tới bảo đảm an ninh năng lượng, phát triển bền vững và thực hiện thành công cam kết net-zero vào năm 2050.
Trong suốt hơn sáu thập niên qua, Trường Đại học Điện lực đã gắn liền sự phát triển của mình với lịch sử ngành năng lượng Việt Nam. Tiền thân từ Trường Kỹ nghệ Thực hành thành lập năm 1898, đến năm 2006, Trường chính thức trở thành Đại học Điện lực theo quyết định của Thủ tướng Chính phủ. Đây là dấu mốc lịch sử quan trọng, khẳng định vị thế của ngôi trường công lập tại Việt Nam đào tạo chuyên sâu về điện và năng lượng. Trải qua nhiều giai đoạn phát triển, Nhà trường đã đào tạo hàng chục vạn kỹ sư, cử nhân, thạc sĩ, tiến sĩ, đóng góp trực tiếp vào hầu hết các công trình năng lượng trọng điểm quốc gia. Từ thủy điện Hòa Bình, Sơn La, Lai Châu đến lưới điện 500kV Bắc – Nam; từ các dự án điện khí, điện than đến điện gió, điện mặt trời trải dài khắp đất nước ở đâu có công trình năng lượng, ở đó có dấu ấn của các thế hệ kỹ sư, cán bộ được đào tạo từ Trường Đại học Điện lực.
Quy mô đào tạo hiện nay khoảng 25.000 người học, cho thấy sức hút cũng như vai trò ngày càng lớn của Nhà trường trong việc cung cấp nguồn nhân lực cho ngành năng lượng. Thực tế chứng minh, khoảng 70% đội ngũ nhân lực ngành điện Việt Nam từ Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN), Tập đoàn Than – Khoáng sản Việt Nam (TKV) đến các doanh nghiệp FDI và tư nhân trong lĩnh vực năng lượng đều trưởng thành từ EPU. Từ những kỹ sư vận hành hệ thống điện, cán bộ điều độ, chuyên gia kỹ thuật tại các nhà máy điện, đến đội ngũ quản lý tại các tập đoàn và doanh nghiệp năng lượng, cựu sinh viên của Trường hiện diện ở khắp mọi nơi. Đây là minh chứng thuyết phục khẳng định vai trò xuyên suốt, bền bỉ của EPU trong việc bảo đảm nguồn nhân lực cho sự phát triển ngành điện và ngành năng lượng quốc gia.
Trong bối cảnh Việt Nam cam kết đạt mục tiêu trung hòa carbon vào năm 2050, quá trình chuyển dịch năng lượng đặt ra những yêu cầu mới mẻ, cấp thiết hơn bao giờ hết. Nhu cầu nhân lực chất lượng cao không chỉ tập trung vào lĩnh vực điện truyền thống, mà còn mở rộng sang các ngành mới như năng lượng tái tạo, LNG, hydrogen, lưu trữ năng lượng, điện hạt nhân, an ninh mạng công nghiệp và thị trường điện cạnh tranh. Chính vì vậy, Bộ Công Thương đã giao cho Trường Đại học Điện lực sứ mệnh đặc biệt: trở thành cơ sở đào tạo chính cung ứng nhân lực cho tiến trình chuyển dịch năng lượng của Việt Nam. Đây không chỉ là sự tin tưởng, mà còn là trách nhiệm chính trị – lịch sử to lớn, khẳng định vai trò tiên phong của EPU trong chuẩn bị lực lượng trí thức, chuyên gia, kỹ sư cho sự nghiệp bảo đảm an ninh năng lượng quốc gia.
Hệ sinh thái đào tạo của Trường được thiết kế toàn diện và liên thông từ bậc cử nhân, kỹ sư đến thạc sĩ, tiến sĩ, bao quát hầu hết các lĩnh vực then chốt của ngành năng lượng. Các chương trình đào tạo ở bậc đại học trải rộng từ lĩnh vực công nghệ kĩ thuật và Quản lý, trong đó tập trung vào lĩnh vực Năng lượng như các ngành và chuyên ngành: Kỹ thuật điện, Hệ thống điện, Lưới điện thông minh, Công nghệ kỹ thuật năng lượng, Năng lượng tái tạo, Nhiệt điện, Điện hạt nhân, Quản lý năng lượng, Công nghệ kỹ thuật điện tử – viễn thông, Công nghệ thông tin, Khoa học dữ liệu đến Điều khiển – Tự động hóa, Trí tuệ nhân tạo. Ở bậc sau đại học, Trường đào tạo thạc sĩ và tiến sĩ trong các chuyên ngành Kỹ thuật điện, Kỹ thuật năng lượng, Quản lý năng lượng, Kỹ thuật điều khiển và tự động hóa, cung cấp đội ngũ chuyên gia, nhà khoa học cho ngành. Đây là lực lượng nhân lực chất lượng cao tham gia trực tiếp vào nghiên cứu, hoạch định chính sách, quản lý vận hành các hệ thống năng lượng hiện đại.
Một điểm đặc biệt trong hệ sinh thái đào tạo của EPU là sự hiện diện của chuyên ngành Điện hạt nhân. Trước đây, Nhà trường đã đào tạo những khóa kỹ sư điện hạt nhân đầu tiên để chuẩn bị cho chiến lược phát triển điện hạt nhân quốc gia. Hiện nay, theo nhiệm vụ được giao, EPU tiếp tục sứ mệnh đào tạo kỹ sư và chuyên gia điện hạt nhân nhằm bảo đảm nguồn nhân lực cho khi Việt Nam tái khởi động chương trình này. Trường đang xây dựng lộ trình đào tạo ba giai đoạn, từ tích hợp học phần cơ sở về vật lý hạt nhân, an toàn bức xạ, mô phỏng lò phản ứng, và tự động hóa nhà máy điện hạt nhân cũng như tích hợp vận hành nhà máy điện hạt nhân vào lưới điện quốc gia. Đây chính là sự chuẩn bị lâu dài, đi trước một bước để bảo đảm Việt Nam chủ động về nhân lực trong lĩnh vực đặc biệt nhạy cảm và then chốt này.
Song song với đó, Nhà trường cũng đã tiên phong mở ngành Trí tuệ nhân tạo (AI), với hai chuyên ngành mới là Trí tuệ nhân tạo trong năng lượng và Trí tuệ nhân tạo trong tự động hóa. Đây là định hướng đào tạo gắn liền với xu thế phát triển công nghệ cao, nhằm đưa AI vào các hệ thống năng lượng thông minh, từ dự báo phụ tải, vận hành tối ưu lưới điện, điều khiển tự động, đến quản lý vận hành thị trường điện số. Với ngành AI, EPU không chỉ đáp ứng nhu cầu nhân lực công nghệ của thời đại chuyển đổi số, mà còn góp phần đưa Việt Nam bắt kịp xu thế phát triển năng lượng xanh, sạch, hiện đại.
Không chỉ đào tạo, Trường Đại học Điện lực còn đẩy mạnh nghiên cứu khoa học và chuyển giao công nghệ. Các lĩnh vực nghiên cứu trọng điểm gồm lưới điện thông minh, tích hợp năng lượng tái tạo, công nghệ lưu trữ năng lượng, điện khí LNG, hydrogen xanh, ammonia, an toàn điện hạt nhân và quản lý chất thải phóng xạ, an ninh mạng công nghiệp và thị trường điện số. Nhiều đề tài, công trình nghiên cứu của EPU đã được áp dụng vào thực tiễn tại EVN, PVN, TKV và các doanh nghiệp, giúp nâng cao hiệu quả sản xuất – kinh doanh, tiết kiệm chi phí, tăng độ an toàn và ổn định của hệ thống điện quốc gia. Đây là minh chứng rõ nét cho mối liên hệ mật thiết giữa giảng đường – phòng thí nghiệm – doanh nghiệp trong đào tạo và nghiên cứu tại Nhà trường.
Để thực hiện thắng lợi Nghị quyết số 70-NQ/TW ngày 20/8/2025 của Bộ Chính trị về bảo đảm an ninh năng lượng quốc gia đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045 và khát vọng phát triển Việt Nam đến năm 2045, Trường Đại học Điện lực đã xác định năm định hướng chiến lược lớn: trở thành đại học nghiên cứu ứng dụng trong lĩnh vực năng lượng hàng đầu tại Việt Nam, hội nhập quốc tế; đẩy mạnh nghiên cứu khoa học và chuyển giao công nghệ tập trung vào năng lượng sạch, hiện đại, an toàn; phát triển nhân lực chất lượng cao cho các lĩnh vực mới, đặc biệt là điện hạt nhân, trí tuệ nhân tạo và năng lượng tái tạo; mở rộng hợp tác quốc tế, tham gia sâu vào mạng lưới nghiên cứu toàn cầu; và phát huy vai trò lãnh đạo của Đảng bộ Nhà trường, bảo đảm định hướng chính trị vững vàng trong mọi hoạt động đào tạo, nghiên cứu và hợp tác.
Để EPU phát huy tối đa vai trò trụ cột, cần có những cơ chế, chính sách đồng bộ từ phía Nhà nước, các bộ, ngành và doanh nghiệp. Trước hết, cần xây dựng cơ chế đặt hàng nhân lực chiến lược gắn với nhu cầu cụ thể của EVN, PVN, TKV và các doanh nghiệp năng lượng. Tiếp đến, cần đầu tư trọng điểm để hình thành các trung tâm nghiên cứu – phòng thí nghiệm hiện đại tại Trường, đặc biệt trong các lĩnh vực điện hạt nhân, AI, hydrogen, lưu trữ và an ninh năng lượng số. Song hành là chính sách học bổng, đãi ngộ đặc thù để thu hút học sinh giỏi và nhân tài tham gia vào lĩnh vực năng lượng. Bên cạnh đó, EPU cần được giao chủ trì các đề tài khoa học và nhiệm vụ cấp quốc gia về an ninh năng lượng. Cuối cùng, việc thúc đẩy hợp tác công – tư – quốc tế sẽ là chìa khóa để hình thành mô hình “Đại học – Viện nghiên cứu – Doanh nghiệp”, bảo đảm đào tạo gắn chặt với thực tiễn sản xuất và yêu cầu phát triển mới.
Trong suốt hành trình hình thành và phát triển, Trường Đại học Điện lực đã chứng minh được vị thế là trung tâm đào tạo, nghiên cứu và chuyển giao công nghệ hàng đầu trong lĩnh vực năng lượng. Với quy mô 25.000 người học, đáp ứng khoảng 70% nhân lực cho ngành điện quốc gia và với sứ mệnh được Bộ Công Thương giao phó là cơ sở đào tạo chính, dẫn dắt trong quá trình chuyển dịch năng lượng, EPU đang giữ vai trò chiến lược, góp phần trực tiếp vào sự nghiệp bảo đảm an ninh năng lượng quốc gia. Có thể khẳng định, Trường Đại học Điện lực chính là trụ cột nhân lực của an ninh năng lượng Việt Nam. Với truyền thống vẻ vang, bản lĩnh chính trị vững vàng và khát vọng đổi mới sáng tạo, Nhà trường sẽ tiếp tục phát huy vai trò tiên phong, đồng hành cùng cả hệ thống chính trị, góp phần đưa Việt Nam phát triển nhanh, bền vững, đạt mục tiêu tăng trưởng hai con số và sớm trở thành quốc gia phát triển, thu nhập cao vào năm 2045.
