Khi bà Lisa Su trở thành Giám đốc điều hành của Advanced Micro Devices (AMD) cách đây một thập kỷ, công ty không hề mang dáng dấp của một doanh nghiệp trị giá hàng trăm tỷ USD.
Thời điểm đó, cổ phiếu AMD chỉ quanh mức 3 USD/cổ phiếu, trong khi công ty vật lộn vì khó khăn tài chính, thậm chí phải cắt giảm tới 25% nhân sự. Nhưng dưới bàn tay lèo lái của bà Lisa Su, nhà sản xuất chip này đã có bước chuyển mình mạnh mẽ.
Thỏa thuận hợp tác với OpenAI - công ty vốn lâu nay gắn bó chặt chẽ với Nvidia - đã củng cố niềm tin của giới đầu tư rằng AMD sẽ trở thành đối thủ đáng gờm của Nvidia trên thị trường chip trí tuệ nhân tạo (AI).
Ngày nay, AMD có vốn hóa thị trường lên tới 380 tỷ USD, với cổ phiếu giao dịch quanh mức hơn 220 USD/cổ phiếu. Đáng chú ý, trong ba phiên vừa qua, cổ phiếu AMD đã tăng vọt 43% sau khi công ty công bố quan hệ hợp tác chiến lược với OpenAI - nhà phát triển ChatGPT. Theo thỏa thuận, OpenAI sẽ triển khai 6 gigawatt GPU Instinct của AMD trong nhiều năm tới, bắt đầu với 1 gigawatt vào cuối năm 2026. Thương vụ có giá trị hàng tỷ USD này được dự báo sẽ định hình lại lộ trình công nghệ của AMD, thúc đẩy doanh thu và tăng mạnh lợi nhuận trong tương lai. Đặc biệt, thỏa thuận còn cho phép OpenAI sở hữu tới 10% cổ phần của AMD, tùy theo mức giá cổ phiếu và tiến độ hợp tác.
Tính từ đầu năm, cổ phiếu AMD đã tăng hơn 85%.
NỮ CEO LÀM NÊN KỲ TÍCH
Đà tăng “phi mã” của cổ phiếu AMD cũng đã giúp nâng tổng giá trị tài sản ròng của CEO Lisa Su lên mốc 1,5 tỷ USD. Bà hiện là một trong những nữ tướng quyền lực nhất của ngành công nghệ, đồng thời được tạp chí Time vinh danh là “CEO của năm 2024”.
Bà Lisa Su sinh năm 1969 tại Đài Nam (Đài Loan), trong gia đình có cha là nhà thống kê Su Chun-hwai và mẹ là kế toán Sandy Lo. Gia đình di cư sang Mỹ khi bà mới ba tuổi để cha bà theo học thạc sĩ tại Đại học Texas ở Austin. Sau đó, họ định cư tại Queens, New York.
Có một điểm thú vị là bà Lisa Su và CEO Nvidia Jensen Huang có quan hệ họ hàng với nhau. Họ là anh em họ đời thứ nhất. Dù đều sang Mỹ khi còn nhỏ, hai người không lớn lên cùng nhau và chỉ gặp lại sau này trong sự nghiệp.
Thời thơ ấu, bà Lisa Su thường có sở thích tháo rời rồi lắp lại các món đồ điện tử và xe điều khiển từ xa, khơi dậy niềm đam mê với kỹ thuật từ khi còn nhỏ. Tuy nhiên, ban đầu, bà Su không có ý định theo đuổi ngành STEM. Tuổi thiếu niên, bà từng mơ làm nghệ sĩ piano, nhưng như bà kể với Forbes: “Tôi không đủ giỏi để trở thành nghệ sĩ, nên tôi chọn làm kỹ sư”.
Bà tốt nghiệp Trường Khoa học Bronx (The Bronx High School of Science) năm 1986, sau đó lần lượt nhận thêm bằng thạc sĩ và tiến sĩ kỹ thuật điện tại Viện Công nghệ Massachusetts (MIT), rồi bắt đầu sự nghiệp tại Texas Instruments và IBM trong một thời gian dài.
Năm 2012, bà Lisa Su gia nhập AMD với vai trò phó chủ tịch kiêm giám đốc các đơn vị kinh doanh toàn cầu. Thời điểm đó, vốn hóa thị trường của AMD chưa tới 2 tỷ USD, và phần lớn doanh thu đến từ chip máy tính cá nhân - trong khi thị trường PC đang thu hẹp.
Đến năm 2014, bà chính thức đảm nhận vị trí chủ tịch kiêm Giám đốc điều hành (CEO) của công ty - người phụ nữ đầu tiên nắm giữ vị trí này kể từ khi công ty thành lập năm 1969.
Ngay khi nhậm chức, bà đưa ra chiến lược tái cấu trúc mạnh mẽ để AMD cạnh tranh với Intel và Nvidia, trong đó hướng đến việc tập trung phát triển chip hiệu năng cao cho điện toán đám mây, trung tâm dữ liệu, máy chơi game và từ bỏ thị trường chip di động lợi nhuận thấp. Bên cạnh đó, công ty cũng khởi xướng tầm nhìn phát triển ba bước, bao gồm chỉ bán sản phẩm chất lượng cao, củng cố lòng tin khách hàng và tinh giản vận hành.
Là một trong số ít CEO Fortune 500 có bằng tiến sĩ, nền tảng kỹ sư giúp bà Lisa Su dẫn dắt nhiều đột phá công nghệ, trong đó có các dòng CPU tốc độ cao giúp AMD bứt phá. Bạn bè và đồng nghiệp mô tả bà là một chiến lược gia sắc bén và vô cùng nghiêm khắc. Bà không ngần ngại làm việc và tổ chức họp cả vào cuối tuần, đồng thời thường xuyên yêu cầu đội ngũ làm việc đến khuya.
“Tôi không cho rằng tố chất lãnh đạo là bẩm sinh. Tôi tin rằng tất cả đều là kết quả rèn luyện”, bà Lisa Su nói.
Dưới sự dẫn dắt của bà Lisa Su, AMD chuyển hướng sang chiến lược “bán tùy chỉnh” (semi-custom), dựa trên công nghệ lõi của mình để thiết kế chip theo yêu cầu khách hàng. Cách làm này giúp AMD giành được hợp đồng sản xuất chip cho Sony PlayStation 4 và Microsoft Xbox One, từ đó giảm phụ thuộc vào thị trường PC.
Sự ra đời của dòng chip Ryzen giúp AMD lấy lại thị phần ở mảng tiêu dùng, trong khi bộ vi xử lý EPYC mở rộng vị thế ở lĩnh vực máy chủ và trung tâm dữ liệu. Các “ông lớn” như Amazon, Microsoft và Google Cloud đều sử dụng chip EPYC. Năm 2018, AMD ra mắt GPU trung tâm dữ liệu 7 nanomet đầu tiên thế giới - Radeon Instinct MI50 và MI60. Đến năm 2020, vốn hóa AMD vượt mốc 110 tỷ USD.
"NGÔI SAO” TRONG KỶ NGUYÊN AI
Tầm nhìn chiến lược và khả năng điều hành xuất sắc của CEO Lisa Su đã giúp AMD vươn lên và vượt qua cả đối thủ Intel về cả giá trị thị trường lẫn doanh thu thường niên. Tuy Nvidia hiện vẫn là nhà sản xuất chip lớn nhất thế giới và vừa vượt Apple để trở thành công ty có giá trị vốn hóa cao nhất toàn cầu nhưng bà Su cho biết bà đánh giá thành công theo thập kỷ, chứ không theo từng quý: “Khi đầu tư vào một lĩnh vực mới, cần 5 đến 10 năm để hoàn thiện mọi yếu tố. Trong ngành này, mọi thứ đều cần thời gian”.
AMD đang có những bước tiến mạnh mẽ trong lĩnh vực trí tuệ nhân tạo. Doanh thu quý 2/2025 đạt 7,7 tỷ USD, tăng 32% so với cùng kỳ năm trước, với đà tăng được dự báo tiếp diễn trong quý 3.
Riêng mảng trung tâm dữ liệu đạt 3,2 tỷ USD, dù công ty không thể bán dòng MI308 cho Trung Quốc và phải ghi giảm 800 triệu USD hàng tồn kho. Tuy nhiên, AMD vẫn đạt kỷ lục doanh số CPU máy chủ, và kỳ vọng tăng trưởng hai con số trong quý 3 nhờ dòng MI350 mới.
Chiến lược của AMD trong mảng AI cũng là tăng trưởng từng thế hệ, tương tự lộ trình CPU trước đây. Các dòng MI300 và MI325 tập trung vào xử lý suy luận (inference), trong khi MI355 bổ sung khả năng huấn luyện (training). Sang năm 2026, MI450 được kỳ vọng sẽ là thế hệ “không giới hạn”, hướng tới vị thế dẫn đầu trên toàn bộ khối lượng công việc AI.
Dù biên lợi nhuận mảng GPU trung tâm dữ liệu hiện thấp hơn mức trung bình toàn công ty do AMD ưu tiên giành thị phần, nhưng ban lãnh đạo tin rằng biên lợi nhuận sẽ tăng dần khi quy mô mở rộng. AMD dự báo GPU lập trình được sẽ chiếm 75 - 80% thị phần AI toàn cầu, phần còn lại thuộc về chip ASIC tùy chỉnh. Công ty cũng kỳ vọng nhu cầu AI sẽ thúc đẩy doanh số CPU truyền thống.
AMD hiện có hơn 40 dự án AI cấp quốc gia trên toàn cầu và làm việc chặt chẽ với chính phủ Mỹ. Công ty đã có 7/10 khách hàng chi tiêu lớn nhất cho AI và kỳ vọng con số này tiếp tục tăng.
Và thỏa thuận gần đây với OpenAI đánh dấu một trong những thương vụ GPU lớn nhất ngành AI.
Chủ tịch OpenAI Greg Brockman khẳng định đây là bước hợp tác mang ý nghĩa chiến lược, vì OpenAI hiện thiếu năng lực tính toán để ra mắt nhiều tính năng ChatGPT sinh lợi.
Về phía mình, bà Lisa Su nhấn mạnh AI là hành trình tăng trưởng kéo dài 10 năm, đòi hỏi những đối tác nền tảng để đưa công nghệ tốt nhất ra thị trường. Thỏa thuận này được ký chỉ hai tuần sau khi OpenAI ký hợp đồng 100 tỷ USD với Nvidia, nâng tổng đầu tư hạ tầng của OpenAI lên khoảng 1.000 tỷ USD. Việc bắt với cả Nvidia và AMD giúp OpenAI đa dạng hóa chuỗi cung ứng và giảm phụ thuộc vào một nhà cung cấp duy nhất.
Còn với AMD, đây là bước xác nhận quan trọng cho lộ trình Instinct mới, sau nhiều năm bị Nvidia dẫn trước trong lĩnh vực AI.
Giám đốc tài chính Jean Hu cho biết, thỏa thuận này có thể mang về hàng chục tỷ USD doanh thu và đóng góp mạnh vào lợi nhuận trên mỗi cổ phiếu (EPS). Theo các nhà phân tích, doanh thu của AMD dự kiến tăng từ 25,8 tỷ USD năm 2024 lên 68,5 tỷ USD năm 2028, trong khi lợi nhuận điều chỉnh trên mỗi cổ phiếu có thể tăng từ 3,31 USD lên 11,62 USD. Với mức định giá 30 lần lợi nhuận dự phóng, cổ phiếu AMD có thể tăng thêm 66% trong 30 tháng tới.