Chris Xu, tỷ phú tự thân người Trung Quốc sáng lập nên thương hiệu thời trang nhanh Shein, sẽ trở thành tâm điểm của sự chú ý toàn cầu khi công ty thương mại điện tử, từng được định giá 100 tỷ USD, sẽ IPO tại Mỹ vào năm tới.
VỊ DOANH NHÂN KÍN TIẾNG
Shein là một thương hiệu có độ nhận diện cao và hoạt động vô cùng tích cực trên mọi nền tảng truyền thông mạng xã hội, mặc dù vậy, lại có rất ít thông tin về được tiết lộ về người đàn ông đứng đằng sau một đế chế kinh doanh thành công tới như vậy.
Ngay cả trên trang web của Shein không hề có ảnh của Chris Xu, người thậm chí còn chưa bao giờ trực tiếp trả lời phỏng vấn truyền thông hay đăng bài trực tuyến trong vòng 8 năm qua.
Như nhiều người người hài hước chia sẻ, Chris Xu “ẩn mình” tới mức có khi nhân viên còn chẳng nhận ra là sếp đang làm việc trong văn phòng. Có thời điểm, vị tỷ phú này đột ngột đổi tên tiếng Anh của mình từ Chris Xu thành Sky Xu, khiến đồng nghiệp và nhà đầu tư bối rối không biết nên gọi ông là gì. Một số người đã qua tiếp xúc mô tả ông có tính cách khá nhút nhát trong khi có người khác nói rằng Chris Xu có phần hơi khô cứng.
Tuy nhiên, nhiều chuyên gia trong ngành nhận xét, chiến lược giữ im lặng của Chris Xu được chứng minh là một bước cờ khôn ngoan giữa thời điểm các cuộc giám sát của cả chính phủ Trung Quốc và Mỹ đối với các “ông trùm kinh doanh” của Trung Quốc đang ngày càng gay gắt.
Hiện đặt trụ sở chính tại Singapore, văn phòng của Chris Xu toạ lạc ở Trung tâm tài chính Marina Bay nhìn ra eo biển Singapore. Theo một người thân cận với vị doanh nhân này tiết lộ, ngoài công việc, Chris Xu còn dành thời gian để đi chơi golf với một số bạn bè, cũng là những doanh nhân Trung Quốc đã chuyển đến Singapore sinh sống trong vài năm trở lại đây.
Trên thực tế, cuộc sống của Chris Xu ngày nay khác xa với nơi ông từng sinh ra, Zibo - thành phố nhỏ ở tỉnh Sơn Đông, Trung Quốc.
Chris Xu có tên thật là Xu Yangtian, xuất thân trong một hoàn cảnh cực kỳ nghèo khó, có cha mẹ từng là công nhân trong các nhà máy quốc doanh. Mẹ của Chris Xu từng là một công nhân ngành may mặc và cũng chính điều này về sau đã giúp ích cho Xu khi ông tìm cách kêu gọi công nhân từ nhiều nhà máy lớn tham gia chuỗi cung ứng của Shein.
Khi đang học thương mại quốc tế tại Đại học Khoa học và Công nghệ Thanh Đảo vào giữa những năm 2000 - ngay sau khi Trung Quốc trở thành thành viên của Tổ chức Thương mại Thế giới (WTO) - Chris Xu đã chứng kiến đất nước của mình trở thành công xưởng của thế giới nhờ lực lượng lao động lành nghề dồi dào và cơ sở hạ tầng mạnh mẽ. Ông cũng nhanh chóng nhận ra tiềm năng của Internet trong hoạt động thương mại, đồng thời quan sát thành công của Alibaba trong việc giành được lòng tin của người mua hàng thông qua các dòng sản phẩm đa dạng với giá thành bình dân.
Nhưng trong khi Alibaba bán hàng do Trung Quốc sản xuất cho người mua sắm Trung Quốc thì Chris Xu lại tìm cách nhân rộng mô hình đó ra thế giới. Một nguồn tin nội bộ từ Shein kể lại, vào thời điểm ban đầu, Chris Xu đã tự mình thiết lập các trang web bán hàng nghiệp dư, kết nối với người mua nước ngoài và sau đó đặt các nhà sản xuất ở Thanh Đảo để thực hiện đơn. Đây là một khởi đầu khiêm tốn, nhưng đã giúp Chris Xu tích lũy được nhiều kinh nghiệm thực tiễn trong kinh doanh ngay khi còn đang đi học.
Sau tốt nghiệp, Chris Xu chuyển đến Nam Kinh và khai thác cơ sở sản xuất phía nam Quảng Châu, chuyển trọng tâm từ sản phẩm công nghiệp sang sản phẩm tiêu dùng. Ông bắt đầu với kính mắt và ấm trà nhưng sau đó thành lập Sheinside, doanh nghiệp bán váy cưới giá rẻ cho các cô dâu ở Mỹ. Công ty này cuối cùng được trở thành Shein của ngày nay.
CÔNG THỨC KINH DOANH “VÀNG” CỦA SHEIN
Shein được thành lập vào năm 2008 nhưng phải mất một thập kỷ thì doanh số bán hàng của công ty mới bắt đầu khởi sắc. Shein ngày càng được đón nhận nhiều hơn bởi những người mua sắm thuộc thế hệ Gen Z ưa chuộng các nền tảng điện tử cung cấp các mặt hàng giá rẻ và liên tục cập nhật xu hướng.
Theo một bài thuyết trình cho các nhà đầu tư mà Financial Times thu thập được, đại dịch đã đẩy nhanh tốc độ tăng trưởng cho Shein với doanh thu tăng vọt từ 1,3 tỷ USD năm 2018 lên 22,7 tỷ USD vào năm 2022.
Có một số nguồn tin còn hé lộ rằng, trong nửa đầu năm 2023, Shein đã tạo ra doanh thu 14,7 tỷ USD, vượt qua cả “ông trùm” ngành thời trang nhanh Zara.
Shein đã thu hút các nhà đầu tư cao cấp bằng cách quảng cáo về một công thức kinh doanh “vàng”: kết hợp năng lực sản xuất của Trung Quốc với các thuật toán phức tạp có thể đoán trước được sự thay đổi thị hiếu của người tiêu dùng.
Các thuật toán của Shein được cho là có thể rà soát mạng xã hội và trang mua sắm trực tuyến, đưa ra các ý tưởng mới dựa trên các mặt hàng đang thịnh hành. Sau đó, những ý tưởng này được chuyển đến đội ngũ thiết kế của công ty, những người chuyển kiểu dáng đã qua điều chỉnh cho các nhà sản xuất theo hợp đồng ở Quảng Châu.
Như thống nhất giữa đôi bên, nhà máy ban đầu sẽ chỉ thực hiện các đơn đặt hàng nhỏ trước khi tăng cường sản xuất nếu sản phẩm bán chạy. Mô hình này từ trước đến nay thường không được các nhà máy ưa thích, bởi họ luôn kỳ vọng vào những đơn hàng lớn cho cùng một mẫu mã. Tuy nhiên, Shein lập luận rằng các đối tác của họ vẫn sẵn sàng đánh cược bởi các sản phẩm của Shein có độ phổ biến cao và vì công ty luôn thanh toán đúng hạn.
Tuy nhiên sự phát triển nhanh chóng của Shein cũng khiến nó rơi vào tầm ngắm của những lời chỉ trích về hoạt động của chuỗi cung ứng cũng như tác hại với môi trường của quần áo giá rẻ dễ vứt bỏ sau 1,2 lần sử dụng. Điều đáng lo ngại nhất đối với các nhà đầu tư là việc giới chính trị gia tại Washington đang cân nhắc xử lý lỗ hổng thuế quan, trong đó các món hàng từ nước ngoài nếu dưới 800 USD sẽ không bị đánh thuế. Nhờ vào lỗ hổng này mà những đơn hàng riêng lẻ của Shein được ship thẳng từ Trung Quốc đến các địa chỉ Mỹ đều không bị tính thuế nhập khẩu.
Tuy nhiên, sự giám sát khắt khe hơn cũng không ngăn cản được tham vọng mở rộng của nhà bán lẻ. Công ty bí mật nộp thủ tục giấy tờ cho Uỷ ban Giao dịch và Chứng khoán Mỹ (SEC) vào cuối tháng 11 vừa qua. Được định giá 100 tỷ USD trong vòng gây quỹ vào tháng 4/2022, nhưng trong bản tóm tắt về kế hoạch niêm yết của mình, công ty chỉ nhắm mục tiêu tới mức định giá 90 tỷ USD khiêm tốn hơn một chút - nhưng nếu thành công, con số này vẫn sẽ giúp Shein trở thành một trong những đợt niêm yết lớn nhất của Mỹ trong thập kỷ qua.
Một số nhà đầu tư hiện nay của Shein bao gồm quỹ tài sản có chủ quyền Mubadala của Abu Dhabi, tập đoàn đầu tư mạo hiểm Sequoia Trung Quốc và tập đoàn cổ phần tư nhân General Atlantic.
Shein đã chiêu mộ cựu chủ tịch ngân hàng đầu tư Bear Stearns Donald Tang và cựu giám đốc điều hành SoftBank Group International Marcelo Claure làm đại diện cho công ty. Chris Xu không nói được tiếng Anh và hạn chế xuất hiện trước công chúng.
Nhưng trong những tháng gần đây, sức hấp dẫn Shein dường như đã bắt đầu mờ nhạt. Đà tăng trưởng của Shein ở Mỹ cũng chậm lại do một đối thủ cạnh tranh mới cũng đến từ Trung Quốc - Temu - đang sao chép mô hình “từ nhà máy đến thẳng người tiêu dùng” của Shein.
Sau khi ra mắt vào năm 2022, Temu thuộc sở hữu của Pinduoduo đã tích cực thâm nhập vào thị trường Mỹ thông qua các khoản trợ cấp lớn và ngân sách truyền thông xã hội khổng lồ.
Các nhà phân tích của Bernstein ước tính, Temu đã tạo ra doanh thu 1,8 tỷ USD trong quý 3 năm nay. Và dự báo đến năm 2025, tổng doanh thu hàng hóa hàng năm - tổng giá trị hàng hóa bán trên nền tảng của nó - có thể tăng lên 50 tỷ USD.
“Chỉ trong hơn một năm, Temu đã phát triển cơ sở người dùng của mình ngang hàng với Shein. Chúng tôi kỳ vọng Temu sẽ thổi lên sự cạnh tranh gay gắt cho Shein trên các thị trường toàn cầu”, nhà phân tích Robin Zhu của Bernstein lưu ý.
Trong khi đó, nhân viên của công ty bắt đầu than phiền rằng Shein đang áp dụng một cách tiếp cận ngày càng phân tán trong tham vọng phát triển bằng mọi giá. Vào những tháng gần đây, Shein đã hợp tác với công ty thời trang nhanh Forever 21 và mua lại thương hiệu Missguided của Anh. Shein nhanh chóng mở rộng ở Thổ Nhĩ Kỳ và Brazil và tìm cách đa dạng hóa chuỗi cung ứng ra khỏi Trung Quốc.
Nhưng đối với Chris Xu, tham vọng toàn cầu của ông là không có giới hạn. “Ông ấy mới chỉ đang bắt đầu. Với Chris Xu, cả thế giới đều ở phía trước. Một thị trường rộng lớn vẫn chưa bị chinh phục”, một nhân viên thân cận với CEO Shein chia sẻ.
