Những trang đầu tiên của kỷ nguyên của vươn mình của đất nước đang được viết lên bởi khát vọng muốn được cống hiến, muốn đóng góp cho Việt Nam giàu mạnh vào 2045.
CƠ HỘI NGÀN NĂM
“Không thể có lần hai nếu muốn góp mặt vào sự thay đổi mang tính bước ngoặt của kinh tế Việt Nam, các bạn hãy tin tôi đi. Đây là thời cơ của những doanh nhân sinh ra ở thời đại này”. Ông Nguyễn Xuân Phú, Chủ tịch Tập đoàn Sunhouse nói, với tông giọng cao, sau khi nhận được câu hỏi về cơ hội của 2025 của rất nhiều doanh nhân.
Cuộc nói chuyện diễn ra vào cuối năm 2024, khi những số liệu kinh tế vĩ mô cho thấy những thành quả rất đáng kể của một năm đầy vất vả, thăng trầm nhưng cũng nhiều cảm xúc. Vào đầu năm, không ít người tham gia cuộc nói chuyện đã tính tới việc phải tạm dừng, phải thoái lui, nhất là các doanh nghiệp dịch vụ, tiêu dùng, ăn uống, bán lẻ...
“Những ngành nghề bị tổn hại trong dịch bệnh sẽ có cơ hội bắt đầu lại do sự hồi phục của tiêu dùng sẽ ngày càng rõ nét hơn. Năm 2024, xuất khẩu, FDI, đầu tư công tăng mạnh, sẽ dần tạo ra các tác động lan tỏa về thu nhập cho người dân”, ông Phú chia sẻ tính toán.
Những điểm nhấn của cơ hội mà ông gọi là ngàn năm, đó là những vị trí địa chính trị của Việt Nam và những dịch chuyển sắp tới khi cuộc chiến thương mại Mỹ - Trung có thể diễn biến quyết liệt hơn.
Cơ hội không chỉ dành cho các doanh nghiệp lớn, như những cái bắt tay giữa Vingroup, FPT, Vietel với Nvidia trong lĩnh vực AI, bán dẫn... Các doanh nghiệp cung cấp hạ tầng khu công nghệp, logistics, các doanh nghiệp phụ trợ đến các doanh nghiệp cung cấp dịch vụ cho các doanh nghiệp nước ngoài, kể cả bán Suất ăn... đều có chỗ.
“Tôi vừa đi Hàn Quốc, họ muốn bán nhà máy bán dẫn với mức giá chỉ khoảng 50 triệu USD, trong khi nếu đầu tư mới là 150 - 200 triệu USD. Tôi cũng vừa sang Trung Quốc, thăm 1 nhà máy sản xuất màn hình oled, họ đang muốn tìm kiếm cơ hội hợp tác với doanh nghiệp Việt Nam...
Đây là những cơ hội của các doanh nghiệp Việt Nam tham gia được vào chuỗi sản xuất hàng hóa, dịch vụ thay thế sản phẩm từ Trung Quốc, đón nhận được dòng vốn đang dịch chuyển. Đón được cơ hội này, các doanh nghiệp Việt sẽ lột xác”, ông Phú tin tưởng.
Đặc biệt, quyết tâm đạt được tốc độ tăng trưởng cao, trên 7%, phấn đấu 7,5% như chỉ tiêu Quốc hội giao và cao hơn nữa, 8% theo mong muốn của Chính phủ đang gửi đi thông điệp tích cực. Với mục tiêu này, các chính sách hỗ trợ doanh nghiệp chắc chắn sẽ tiếp tục được nối dài, thậm chí sẽ mạnh mẽ hơn, các điều kiện tiếp cận nguồn lực đất đai, vốn... với các doanh nghiệp sẽ thông thoáng hơn.
Nhưng điều kiện đủ cho cơ hội ngàn năm nay lại là sự lột xác từ chính các doanh nghiệp. “Vào thời điểm này, nếu doanh nghiệp nào không thay đổi, bám theo cách kinh doanh truyền thống, không chuyển đổi xanh, số theo xu hướng, có thể sẽ không còn chỗ đứng. Sự phát triển của công nghệ, của sàn thương mại điện tử đã đóng cửa các cửa hàng bán lẻ trên phố nếu không đăng ký tham gia bán hàng trên sàn, trên các nền tảng...”, ông Phú khuyến nghị.
TÂM THẾ MỚI
TS. Cấn Văn Lực đã chọn 6 từ “tâm thế mới, vận hội mới” để mô tả cảm nhận về năm 2025. Mặc dù vẫn còn đặt dấu hỏi sau cụm từ này, nhưng những dự báo về tăng trưởng năm 2025 của nhóm nghiên cứu BIDV đang chứa đựng nhiều tín hiệu rất tích cực.
Theo đó, tăng trưởng GDP trong năm 2024 của Việt Nam có thể đạt hơn 7,2% và khả năng năm 2025 sẽ là 7,5%.
“Các động lực tăng trưởng hồi phục khá, dù không đồng đều. Như là cầu tiêu dùng hồi phục cả trong nước, ngoài nước, xuất khẩu tăng mạnh. Đầu tư tư nhân phục hồi, FDI tăng khá, kiều hối tăng tích cực. Dịch vụ, nhất là du lịch, lưu trú, ăn uống... tăng khá”, TS. Lực phân tích.
Đầu năm 2024, đây chính là những điểm đáng lo nhất trong đánh giá của nhóm nghiên cứu của ông. Ông cũng là một trong số ít chuyên gia lên tiếng sớm về khuyến nghị kích cầu đầu tư tư nhân, khi tốc độ hồi phục của khu vực này rất chậm.
Các chính sách hỗ trợ doanh nghiệp, thúc đẩy sản xuất ngay sau đó đã tạo nên sự chuyển dịch tích cực. Sản xuất công nghiệp phục hồi từ tháng năm, vững chắc dần từ quý 3/2024. Đặc biệt, sản xuất các sản phẩm phục vụ xuất khẩu tăng mạnh. Chỉ số PMI ngành sản xuất Việt Nam vượt lên 50 điểm vào các tháng cuối năm...
Trên nền khá vững vàng, ông Lực cho rằng, các doanh nghiệp hoàn toàn có thể có được vận hội mới nếu xác lập được tâm thế mới rõ ràng.
Ở đây, bên cạnh việc tận dụng tốt các chính sách hỗ trợ về thuế, phí, lãi suất... để cơ cấu lại hoạt động, kiểm soát rủi ro tài chính, dòng tiền; nắm bắt các xu hướng lớn như chuyển đổi kép, gồm xanh hóa và số hóa, tích hợp các yếu tố ESG, phát triển bền vững, đón đầu xu hướng công nghệ... doanh nghiệp Việt Nam cần nâng cao chất lượng quản trị doanh nghiệp và quản lý rủi ro.
“Sân chơi của các doanh nghiệp không chỉ trong nước mà đang là hội nhập sâu rộng với các FTA thế hệ mới và từ việc nâng cấp quan hệ của Việt Nam với Mỹ, Nhật Bản... Chủ động nghiên cứu cơ hội, thách thức với xuất nhập khẩu, đầu tư sang thị trường Mỹ cũng nên là con đường doanh nghiệp Việt Nam có thể tính trong năm tới”, TS. Lực đề xuất.
Đặc biệt, vận hội mới đang mở ra từ quyết tâm đột phá về thể chế, cuộc cách mạng về tổ chức – bộ máy cũng như việc triển khai các luật mới, như Luật Đất đai, Nhà ở, Kinh doanh bất động sản, luật sửa đổi 4 luật trong lĩnh vực đầu tư, 7 luật trong lĩnh vực tài chính đang thúc đẩy cơ cấu lại nền kinh tế.
“Hoạt động của doanh nghiệp trở nên thuận lợi hơn”, ông Lực kỳ vọng.
MÔI TRƯỜNG ĐỂ DOANH NGHIỆP LỚN
Trong nhìn nhận của TS. Nguyễn Đình Cung, nguyên Viện trưởng Viện Nghiên cứu quản lý kinh tế Trung ương, doanh nghiệp không chỉ thuận lợi hơn.
“Sự thay đổi rất lớn trong tư duy xây dựng thể chế theo chỉ đạo của Tổng bí thư Tô Lâm, nhất là quyết tâm bỏ tư duy không quản được thì cấm trong tháo gỡ điểm nghẽn thể chế, trong hoàn thiện cơ chế, chính sách, doanh nghiệp sẽ có môi trường để lớn mạnh, chắc chắn như vậy”, ông Cung khẳng định.
25 năm trước, khi Luật Doanh nghiệp có hiệu lực vào 1/1/2000 với tư duy “doanh nghiệp được làm những gì pháp luật không cấm”, số doanh nghiệp thành lập mới trong 1 năm đã tương đương số lượng doanh nghiệp của 10 năm trước đó.
Nhiều doanh nghiệp được thành lập trước đó theo Luật Công ty và Luật Doanh nghiệp tư nhân đã bứt phá mạnh mẽ. Phần lớn các doanh nghiệp tư nhân lớn của Việt Nam được hình thành và phát triển trong giai đoạn này, có thể kể tới như FPT, Hòa Phát, Thaco, Geleximco hay Vingroup...
Tuy nhiên, cho đến thời điểm này, 96% trong số khoảng 900.000 doanh nghiệp tư nhân Việt Nam có quy mô nhỏ và vừa. Thậm chí, ông Cung phân tích, xu hướng ly ty hóa, thiếu doanh nghiệp cỡ vừa, tâm lý “ngại lớn, không dám lớn” vẫn tiếp tục là vấn đề của cộng đồng doanh nghiệp Việt Nam. Những khó khăn, rủi ro và nhất là “rừng thủ tục, rừng điều kiện” trong môi trường kinh doanh là nguyên nhân chính.
“Có thể hình dung môi trường kinh doanh như đường cao tốc 5 làn, nếu đóng 2 - 3 làn, đặt nhiều trạm kiểm soát thì vận tốc chạy xe sẽ phải giảm, có thể phải dừng lại để chờ đợi. Điểm nghẽn thể chế phần lớn do quy định pháp luật được ban hành để quản lý, giám sát. Giờ bỏ tư duy không quản được thì cấm, thay vào đó là tư duy thúc đẩy, khuyến khích phát triển, đường sẽ thông thoáng, vận tốc vận hành sẽ nhanh, vòng quay tiền nhanh, doanh nghiệp sẽ muốn đầu tư mở rộng, sẽ lớn lên”, ông Cung lý giải sự kỳ vọng.
Cụ thể hơn, ông Cung đang nhìn thấy 4 điểm hậu thuẫn cho doanh nghiệp lớn lên. Một là chất lượng, trình độ của doanh nhân. Hai là khả năng tích lũy của doanh nghiệp. Ba là, các doanh nghiệp hướng tới và đặt chân mạnh mẽ ở thị trường nước ngoài. Bốn là phải có đất cho sản xuất với chi phí hợp lý.
“Trong bài toán phát triển doanh nghiệp Việt Nam, cơ chế, chính sách hiện thực hóa các định hướng trên là vô cùng quan trọng. Vừa rồi, tôi đã đi khảo sát một số doanh nghiệp, thấy rõ doanh nghiệp vận động rất nhanh, đã có nhiều doanh nghiệp tích lũy được vốn lớn, đi ra nước ngoài nhiều hơn, nhưng chưa đủ. Để doanh nghiệp lớn lên, cần tạo ra môi trường để doanh nghiệp lớn chứ không lựa chọn người thắng cuộc, như đã từng làm với các doanh nghiệp nhà nước giai đoạn đầu năm 2000”, ông Cung phân tích.
Đáng nói là sự thay đổi tư duy không chỉ thúc đẩy niềm tin kinh doanh trong doanh nghiệp mà theo ông Cung, còn đặt nền tảng cho sự trở lại niềm tin công việc trong giới công chức. Bài học từ tốc độ hoàn thành thần tốc của dự án đường dây 500 kv mạch 3 đã chứng tỏ điều này.
Tất nhiên, ông Cung chia sẻ, năm 2025 sẽ là 1 năm vất vả bởi những thay đổi lớn. Khi đó, cơ hội dành cho những người dám nghĩ dám làm, cơ hội cho những người hành động trong doanh nghiệp và khu vực nhà nước sẽ là nhân tố tạo động lực để huy động nguồn lực và phát huy sức mạnh, sáng kiến, khát khao phát triển của toàn dân tộc.
Kỷ nguyên vươn mình của đất nước sẽ bắt đầu bằng những nỗ lực, quyết tâm chính trị trong tháo gỡ nút thắt thể chế...
