Cục Quản lý rủi ro (Tổng cục Hải quan) là đơn vị được giao điều phối công tác soi chiếu của toàn ngành Hải quan. Đơn vị đã lựa chọn, soi chiếu hàng hóa tại 12 Cục Hải quan tỉnh, thành phố góp phần thực hiện hiệu quả công tác phòng chống buôn lậu, gian lận thương mại.
Thống kê từ Tổng cục Hải quan, trong 6 tháng đầu năm 2024, toàn ngành Hải quan đã thực hiện soi chiếu tổng số 76.013 container (cont) (trung bình 703 cont/ngày), tổng lượng container soi chiếu của toàn ngành tăng 13,59% so với cùng kì năm 2023.
Kết quả đạt được cho thấy hiệu quả của việc áp dụng công nghệ soi chiếu khi đã phát hiện 1.739 cont/xe nghi vấn (chiếm hơn 2% tổng cont soi chiếu), phát hiện 251 cont vi phạm (chiếm 14,4% tổng cont nghi vấn).
Theo cơ quan hải quan, sau quá trình kiểm tra, xác minh, nhận định các vi phạm chủ yếu là vận chuyển hàng cấm, khai sai chủng loại, số lượng và nhập hàng không khai báo, nhập khẩu hàng hóa giả mạo xuất xứ hàng hóa,… Trong đó, tại tuyến đường biển, lượng cont nghi vấn đạt 928 cont/xe; lượng cont vi phạm 202 cont/xe; chiếm hơn 80% lượng vi phạm trong toàn ngành Hải quan.
Đặc biệt, tại 03 địa bàn có các cảng biển (TP.HCM, Hải Phòng và Bà Rịa-Vũng Tàu), cơ quan Hải quan đã phát hiện 918 cont/xe nghi vấn, 196 cont/xe vi phạm với tổng tiền xử phạt và tiền thuế tăng thêm đạt khoảng hơn 4,3 tỷ đồng.
Đồng thời qua công tác soi chiếu, các cơ quan Hải quan đã kịp thời phát hiện nhiều vụ việc vi phạm có tính chất nghiêm trọng và trị giá hàng hóa lớn. Dưới đây là một số vụ điển hình được phát hiện:
Tại Cục Hải quan thành phố Hải Phòng, qua phân tích hình ảnh soi chiếu có nghi vấn đã tiến hành kiểm tra thực tế 1 container khai báo là “sừng bò” từ Nigeria, phát hiện nhiều bao tải dứa chứa 547 khúc ngà voi với tổng trọng lượng 1.580 kg;
Trong 6 tháng từ đầu năm 2024, Cục Quản lý rủi ro phân tích, lựa chọn soi chiếu 8 container tại Cảng Cát Lái và Cảng Hải Phòng phát hiện doanh nghiệp nhập khẩu hàng hóa không đáp ứng điều kiện khai sai tên hàng, mã số hàng hóa (trị giá hàng hóa hơn 9 tỷ đồng). Tổng số tiền bị xử phạt hơn 530 triệu đồng;
Hay mới hồi tháng 6 vừa qua, cơ quan chức năng đã tiến hành giám định, kết quả đối với 2 cont chứa “gỗ xẻ hộp” cập Cảng Cát Lái có nghi vấn được Cục Quản lý rủi ro lựa chọn kiểm tra qua máy soi từ năm 2023 cho thấy hàng hoá thuộc danh mục CITES (Công ước về Buôn bán quốc tế các loài động vật, thực vật hoang dã nguy cấp), Cục Hải quan TP.HCM đã khởi tố hình sự về tội buôn lậu đối với doanh nghiệp nhập khẩu lô hàng trên (theo Điều 18 Bộ Luật hình sự).
Theo đánh giá của Tổng cục Hải quan, Cục Quản lý rủi ro đã chủ động, phối hợp chặt chẽ với các đơn vị kịp thời giải quyết các vướng mắc, hỗ trợ tạo thuận lợi cho doanh nghiệp trong quá trình làm thủ tục soi chiếu hàng hóa; nâng cao công suất soi chiếu của máy soi, đáp ứng chỉ tiêu soi chiếu tối thiểu của máy soi do Tổng cục Hải quan giao.
Thời gian qua, kết quả từ việc áp dụng công nghệ soi chiếu trong quá trình giám sát cũng cho thấy hiệu quả rõ rệt. Kết quả này góp phần tích cực cho công tác phòng chống buôn lậu gian lận thương mại, nâng cao tính tự giác tuân thủ pháp luật của doanh nghiệp, đồng thời kịp thời kiểm soát, ngăn chặn các nguy cơ ảnh hưởng đến an ninh, an toàn sức khỏe cộng đồng; qua đó góp phần tăng thu ngân sách nhà nước.
Bên cạnh đó, công tác soi chiếu hàng hoá bằng máy soi container đã tạo thuận lợi cho doanh nghiệp về việc đẩy nhanh tốc độ thông quan hàng hoá xuất nhập khẩu, giảm ùn tắc và tăng tốc độ lưu thông hàng hoá qua cửa khẩu; giảm thời gian chi phí cho doanh nghiệp (như thời gian bốc xếp hàng hoá, các cơ hội kinh doanh của doanh nghiệp),…