Việt Nam đang đứng trước một kỷ nguyên mới, với những bước chuyển mình lịch sử hướng tới mục tiêu trở thành quốc gia phát triển vào năm 2045. Trong bối cảnh đó, tài sản số, tài sản mã hóa không còn là một khái niệm xa vời mà đã được định hướng trở thành một trong 11 nhóm công nghệ chiến lược quốc gia và là một phần cốt lõi trong mục tiêu tăng trưởng kinh tế.
Kể từ ngày 1/1/2026, tài sản số sẽ chính thức bước ra khỏi “vùng xám” để trở thành một kênh dẫn vốn chính thống và hiệu quả cho nền kinh tế. Để nắm bắt vận hội quan trọng này, các doanh nghiệp, nhà đầu tư và các định chế tài chính cần một tư duy mới, một cách tiếp cận đột phá để đón đầu cơ hội trước khi thị trường thực sự bùng nổ.
RÀO CẢN NÀO KHIẾN DOANH NGHIỆP VIỆT CHƯA DÁM “CHƠI” TÀI SẢN SỐ?
Tại Diễn đàn Quản trị doanh nghiệp Việt Nam 2025 với chủ đề “Khai phá tiềm năng tài sản số”, ông Nguyễn Đức Thuận, Chủ tịch Hội các Nhà quản trị doanh nghiệp Việt Nam (VACD) dẫn khảo sát của VACD và tạp chí TheLEADER, tư duy của doanh nghiệp về tài sản số đã trưởng thành vượt bậc.
Cụ thể, hơn một nửa doanh nghiệp tin rằng “Tài chính - Kế toán” sẽ là lĩnh vực được ứng dụng hiệu quả nhất, theo sát là lĩnh vực “Quản lý tài sản và quyền sở hữu”.
Điều này cho thấy doanh nghiệp Việt Nam không nhìn tài sản số như một sản phẩm đầu cơ, mà xem đó là công cụ để minh bạch hóa dòng tiền và số hóa quyền sở hữu tài sản thực.
Khi được hỏi về kế hoạch triển khai, bên cạnh nhóm tiên phong, một bộ phận không nhỏ vẫn đang chờ khung pháp lý hoàn thiện. Song song là nỗi lo về nhân lực hay an ninh mạng.
“Điều này gửi đi một thông điệp mạnh mẽ: Doanh nghiệp không sợ công nghệ, không sợ cạnh tranh, họ cần một sân chơi minh bạch”, ông Thuận nhấn mạnh.
Mặt khác, ông Hà Trung Kiên, Phó chủ tịch Tập đoàn G-Group, cho biết cách đây 5-6 năm nghe rất nhiều về đầu tư tiền mã hóa (crypto), nhưng doanh nghiệp không tham gia vì thấy không gắn liền với một mô hình kinh doanh nào.
Thời điểm hiện tại đã khác khi các nước bắt đầu có quy định pháp luật và Việt Nam cũng đang xây dựng khung pháp lý. Doanh nghiệp này đang tìm hiểu, khi các khung chính sách pháp lý sẵn sàng thì có thể chuyển đổi sang môi trường số.
“VIỆT NAM SỐ” VÀ NIỀM TIN DỰA TRÊN DỮ LIỆU
Cũng tại diễn đàn, ông Nguyễn Phú Dũng, đồng sáng lập Tập đoàn PILA và thành viên Hội đồng đầu tư quỹ Solaris Impact thuộc Pacific Bridge Capital chỉ ra một nghịch lý trong nền tảng tài chính hiện tại, khi tốc độ quay vòng vốn của Việt Nam chỉ bằng 1/3 so với Singapore.
Nguyên nhân chính nằm ở việc vốn đang bị đọng nhiều trong tài sản đảm bảo, chủ yếu là bất động sản. Cùng với đó, sự thiếu hụt các chính sách, cơ chế và rào cản pháp lý khiến việc tiếp cận vốn cho các dự án đổi mới sáng tạo trở nên khó khăn.
Những thách thức này sẽ được hóa giải thông qua một mô hình tổng thể của quốc gia số với ba lớp chính, lần lượt từ dưới lên bao gồm dữ liệu, tài chính và kinh tế. Trong mô hình này, dữ liệu thô sẽ chảy từ dưới lên trên qua các hoạt động phân tích, làm sạch để tạo ra giá trị, trong khi dòng tiền từ lớp tài chính sẽ đầu tư lên lớp kinh tế và được hoàn lại cả gốc lẫn lãi.
Với mô hình này, “nút thắt” dòng vốn là sự thiếu hụt niềm tin sẽ được tháo gỡ thông qua niềm tin trong thời đại số dựa trên những bằng chứng nhỏ nhất, đến từ dữ liệu.
Lợi ích là việc tiếp cận vốn có thể trở nên dễ dàng hơn, các tổ chức tín dụng có thể sẵn sàng cho vay thông qua đánh giá khách hàng trên dữ liệu tin cậy, chính xác và minh bạch.
Từ đó, tài sản đảm bảo không còn cần thiết và dòng vốn được lưu thông mạnh mẽ hơn, không bị đọng quá nhiều vào những tài sản vật lý.
“Niềm tin số phải được xây dựng trên dữ liệu minh bạch, có thể kiểm chứng độc lập và đáng tin cậy”, ông đánh giá.
Về yếu tố định danh trên môi trường số, ông Dũng khẳng định đây là bằng chứng số bất biến quan trọng nhất. Thông qua ứng dụng công nghệ blockchain, việc định danh sẽ đảm bảo tính toàn vẹn, tự động hóa và minh bạch của dữ liệu. Đây là xuất phát điểm của tài sản số.
TS Trần Quý, Viện trưởng Viện Phát triển kinh tế số Việt Nam nhấn mạnh bản chất tài sản số là tài sản thật nhưng có một bản sao trong môi trường số. Tài sản số đúng nghĩa và hợp pháp phải đáp ứng 2 điều kiện, gồm có quyền tài sản, được công nhận và nằm trong hệ sinh thái đầy đủ, gồm thẩm định, lưu ký… giống như bất động sản muốn có giá trị phải có đơn vị định giá.
"Nếu ai đó chỉ cần nhấn enter là sinh ra tài sản, hôm nay nói 1 USD, mai bảo 1,5 USD thì rõ ràng không thể được xem là tài sản hợp pháp, dù nó có giá trên thị trường tự do", ông Quý khẳng định.
Nghị quyết 05/2025 triển khai khung thí điểm kéo dài 5 năm đối với hoạt động phát hành và giao dịch tài sản mã hóa thực chất nhằm tạo niềm tin, bằng cách đưa pháp luật, cơ chế giám sát quản trị minh bạch, an toàn vào thị trường.
HÀ NỘI “SĂN” KIẾN TRÚC SƯ TRƯỞNG, CHI 600 TỶ ĐỒNG KHỞI ĐỘNG CUỘC CHƠI TÀI SẢN SỐ
Ở góc nhìn khác, ông Trần Anh Tuấn, Giám đốc Sở Khoa học và Công nghệ (KH&CN) TP. Hà Nội đã nêu một thực trạng đáng buồn. Trong lĩnh vực tài sản số, rất nhiều nhân tài đã rời bỏ Hà Nội để lập nghiệp tại TP.HCM, Đà Nẵng, hoặc ra nước ngoài như các nước ASEAN, Trung Quốc.
“Quan điểm và thông điệp của chúng tôi là đưa Hà Nội trở thành điểm đến hấp dẫn nhất thế giới về đầu tư. Chúng tôi muốn thu hút lại toàn bộ lực lượng chất xám, nguồn nhân lực và tài chính mà Hà Nội đã từng đánh mất”, ông Tuấn nhấn mạnh.
Theo Giám đốc Sở KH&CN Hà Nội, điều may mắn với Hà Nội là có Luật Thủ đô (sửa đổi năm 2024). Thành phố đã vận dụng luật này cùng với các nghị quyết của Bộ Chính trị, như Nghị quyết 57, Nghị quyết 66, Nghị quyết 68, cũng như Luật Khoa học công nghệ và Đổi mới sáng tạo để nâng cao sức cạnh tranh.
Cùng với đó, thành phố đã ban hành 6 nghị quyết quan trọng, trong đó một số nội dung lần đầu tiên có ở Việt Nam. Chẳng hạn như nghị quyết về sandbox, với 4 nhóm lĩnh vực ưu tiên, trong đó có lĩnh vực tài sản số.
Đáng chú ý, Hà Nội là địa phương đầu tiên có Nghị quyết thành lập Quỹ đầu tư mạo hiểm. Thành phố đã chi ngay "vốn mồi" 600 tỷ đồng và thu hút gần 10 nhà đầu tư chiến lược tham gia. Quỹ này sẽ vận hành hoàn toàn theo cơ chế thị trường, không có pháp nhân nhà nước, được quản lý bởi Hội đồng quỹ nhằm thoát khỏi sự rườm rà của ngân sách và chấp nhận chia sẻ rủi ro.
Bên cạnh đó là các nghị quyết về đột phá về phát triển KH&CN, về hình thành hệ sinh thái đổi mới sáng tạo, về sàn giao dịch công nghệ (đang được đề xuất gắn liền với sàn giao dịch tài sản số).
Quan điểm của Hà Nội bây giờ là không nhìn lại phía sau, không so với trong nước, chỉ so với khu vực và quốc tế. Mặc dù không được định hình là một trung tâm tài chính quốc tế nhưng chắc chắn Hà Nội sẽ là một trung tâm tài chính quốc tế trong tương lai gần”, ông Trần Anh Tuấn tự tin nói.
Lãnh đạo Sở KH&CN Hà Nội bày tỏ mong muốn nguồn lực và chính sách của Hà Nội sẽ gặp được đúng các nhà đầu tư và cộng đồng doanh nghiệp. Hà Nội đang "đốt đuốc" đi tìm các kiến trúc sư trưởng cho các lĩnh vực dữ liệu, phần cứng, chip bán dẫn và cả tài sản số.
“Nếu quý vị quan tâm đến Hà Nội, hoặc trước đây từng muốn đầu tư nhưng e ngại môi trường khó khăn, thì nay xin hãy quay lại. Tôi và lãnh đạo thành phố luôn khẳng định: Hà Nội nay đã khác rồi”, ông Tuấn kêu gọi.
