Nhà thầu quen thiếu tinh thần trách nhiệm
Ngày 2/9, Bộ Giao thông vận tải (GTVT) có văn bản cảnh cáo đối với hai nhà thầu thi công dự án đường băng và đường lăn sân bay Nội Bài là Công ty TNHH MTV Thiết kế và Tư vấn xây dựng công trình hàng không ADCC (Công ty ADCC), Công ty TNHH Thương mại Khánh Thiện do thiếu tinh thần trách nhiệm, vi phạm tiến độ.
Văn bản của Bộ GTVT nêu rõ, hai nhà thầu này thiếu tinh thần trách nhiệm, chậm xử lý các phát sinh, vi phạm tiến độ hợp đồng; yêu cầu nhà thầu khắc phục các tồn tại, tập trung nguồn lực để dự án đảm bảo chất lượng, tiến độ, tuyệt đối an toàn. Bên cạnh đó, Bộ GTVT cũng yêu cầu Ban Quản lý dự án Thăng Long (chủ đầu tư) có trách nhiệm quản lý hợp đồng đúng quy định và kịp thời xử lý các vi phạm theo đúng hợp đồng.
Thông tin từ Cục Quản lý xây dựng và Chất lượng công trình giao thông cho biết, ngày 15/7 theo kế hoạch sẽ đưa vào khai thác đường cất - hạ cánh (CHC) 1B và ngày 1/8 đóng cửa đường CHC 1A để thực hiện giai đoạn 2 của dự án, kịp hoàn thành toàn bộ dự án vào cuối tháng 12. Song, do thiết bị về chậm đã kéo dài thời gian thi công, dự kiến ngày 9/9 mới đưa vào khai thác được đường CHC 1B và ngày 1/10 mới đóng cửa đường CHC 1A để nâng cấp. Việc này gây chậm tiến độ 2 tháng so với yêu cầu.
Theo tìm hiểu, Công ty TNHH Thương mại Khánh Thiện được thành lập năm 1994, địa chỉ số 181/4 Lê Thánh Tôn, phường Bến Thành, quận 1, TP HCM. Ngành nghề hoạt động chính là bán buôn sim card điện thoại, thẻ internet, thẻ sim; mua bán thiết bị viễn thông, thu phát thanh, thu phát hình, tín hiệu giao thông. Công ty này có vốn điều lệ 12 tỷ đồng.
Thời gian qua công ty này đã tham gia 14 gói thầu, trong đó trúng 12 gói, trượt 0 gói, 1 chưa có kết quả. Đặc biệt, công ty này là nhà thầu rất quen mặt tại Tổng công ty Cảng hàng không Việt Nam (ACV).
Cụ thể, tháng 11/2019, Công ty TNHH Thương mại Khánh Thiện đã trúng gói thầu "Cung cấp vật tư dự phòng chính hãng cho các hệ thống đèn hiệu hàng không của nhà sản xuất ADB-Safegate" của ACV với trị giá 1.280.689.300 đồng; tháng 7/2020 trúng gói thầu "Cung cấp và lắp đặt 17 hệ thống VDGS" trị giá 53.530.000.000 đồng. Mới đây, ngày 20/8, Công ty TNHH Thương mại Khánh Thiện đã tham gia gói thầu "Cung cấp và lắp đặt 03 hệ thống dẫn đỗ tàu bay VDGS cho Cảng hàng không quốc tế Đà Nẵng" nhưng chưa có kết quả.
Còn Công ty ADCC, doanh nghiệp này được thành lập tháng 8/2010, có địa chỉ tại số 180 đường Trường Chinh, phường Khương Thượng, quận Đống Đa, TP Hà Nội. Sau khi có văn bản của Bộ GTVT, nhiều cơ quan truyền thông đã thông tin Công ty ADCC đã tham gia 58 gói thầu, trúng 54, trượt 0 và 4 gói đang chờ kết quả; doanh nghiệp này là nhà thầu quen mặt trong lĩnh vực hàng không, nhất là tại ACV. Trước khi được chỉ định tham gia thực hiện dự án cải tạo, nâng cấp đường cất hạ cánh và đường lăn sân bay Nội Bài có tổng mức đầu tư hơn 2.000 tỷ đồng, Công ty ADCC đã trúng hàng chục gói thầu trong lĩnh vực tư vấn, khảo sát, lập báo cáo nghiên cứu các dự án hàng không với tổng giá trị hàng trăm tỷ đồng.
Trong đó, cuối tháng 7/2021, Công ty ADCC đã trúng gói thầu số 5.3 "Tư vấn lập nhiệm vụ và dự toán phục vụ công tác thẩm tra hồ sơ thiết kế kỹ thuật và dự toán xây dựng công trình Nhà ga hành khách" của ACV theo hình thức độc lập.
Mới đây, liên danh Japan Airport Consultants INC - ADP Ingesnierie - Nipppon Koei co, LTD - Công ty ADCC - Tổng công ty Tư vấn thiết kế giao thông vận tải đã trúng gói thầu số 4.1 "Tư vấn khảo sát, thiết kế kỹ thuật công trình hạ tầng cảng hàng không của Dự án thành phần 3 các công trình thiết yếu trong cảng hàng không thuộc Dự án Đầu tư xây dựng Cảng hàng không quốc tế Long Thành giai đoạn 1" với giá 577.345.997.317 đồng (giá gói thầu 581.268.010.000 đồng).
Trước đó, tháng 4/2021, liên danh Công ty ADCC - Tổng công ty Tư vấn thiết kế giao thông vận tải được lựa chọn để thực hiện Gói thầu số 3.1 Tư vấn khảo sát, thiết kế kỹ thuật công trình san nền và thoát nước thuộc Dự án Đầu tư xây dựng Cảng hàng không quốc tế Long Thành với giá trúng thầu 20.987.000.000 đồng.
Mặc dù trúng nhiều gói thầu lớn trong lĩnh vực hàng không, song tình hình tài chính của Công ty ADCC khá khiêm tốn. Trong vài năm gần đây, lợi nhuận của doanh nghiệp này chỉ vỏn vẹn vài tỷ đồng; nếu như năm 2016 đạt lợi nhuận sau thuế 11 tỷ đồng, thì đến năm 2020 chỉ đạt gần 6 tỷ đồng.
Tại thời điểm ngày 31/12/2020, nợ phải trả của công ty ở mức 146,7 tỷ đồng, trong khi đó vốn chủ sở hữu chỉ ở mức 39,8 tỷ đồng. Như vậy, hệ số nợ/vốn chủ sở hữu lên tới 3,7 lần. Về nguyên tắc, hệ số nợ trên vốn chủ sở hữu càng lớn thì khả năng gặp khó khăn trong việc trả nợ hoặc phá sản của doanh nghiệp càng lớn.
Cần thanh tra ngay để xác định mức độ vi phạm!
Phân tích dưới góc độ luật pháp, Luật sư Hà Thị Khuyên – Đoàn Luật sư TP.Hà Nội nêu rõ, cả Công ty TMHH Thương mại Khánh Thiện và Công ty ADCC là hai công ty được “Chỉ định thầu”, lại là nhà thầu quen mặt trong lĩnh vực hàng không, hai công ty này trước đó trúng hàng chục gói thầu giá trị hàng trăm tỷ đồng. Điều này cho thấy, họ là những đơn vị có năng lực trong quá trình thi công – cải tạo và xây dựng công trình hàng không, nhưng hiện tại hai đơn vị này liên tục chậm trễ gói thầu ảnh hưởng nghiêm trọng tới tiến độ hợp đồng.
Theo Luật sư Khuyên, thay vì đưa ra đấu thầu rộng rãi theo Khoản 1 Điều 20, Luật Đấu thầu (2013), thì hai công ty trên lại được “Chỉ định thầu”, trong khi đối với những hạng mục công trình như trên có khá nhiều doanh nghiệp bên ngoài có thể thực hiện được.
Nếu đối chiếu với khoản 1, Điều 22, Luật Đấu thầu (2013) thì “Chỉ định thầu” chỉ áp dụng trong 06 trường hợp, tại khoản 2, 3, 4, Điều 22 cũng nêu khá rõ về “các điều kiện” đối với “nhà thầuchỉ định”, có thể nhận thấy “Dự án cải tạo, nâng cấp đường cất hạ cánh và đường lăn Cảng hàng không quốc tế Nội Bài” không thuộc đối tượng cần áp dụng quy định “Chỉ định thầu”, việc chỉ định thầu không đúng quy định sẽ gây lên những hệ lụy như không công khai minh bạch trong hoạt động đấu thầu, năng lực nhà thầu không đảm bảo dẫn tới tiến độ công trình bị chậm trễ…
Luật sư Khuyên phân tích, hiện tại công trình “Dự án cải tạo, nâng cấp đường cất hạ cánh và đường lăn Cảng hàng không quốc tế Nội Bài” liên tục bị chậm trễ, buộc phía Bộ GTVT phải ban hành văn bản đôn đốc, nhắc nhở, cảnh cáo đối với hai nhà thầu,đáng ra đây là dự án thuộc đối tượng áp dụng “Đấu thầu rộng rãi” theo Điều 20, Luật Đấu thầu (2013), nhưng lại được áp dụng “Chỉ định thầu” dẫn tới nhiều hệ lụy trong lựa chọn nhà thầu.
Để giải quyết vấn đề hiện tại, thì Bộ GTVT, Bộ Tài chính cần tiến hành thanh tra ngay gói thầu này để xác định mức độ sai phạm và hậu quả sai phạm xảy ra để xử lý các đối tượng liên quan, nếu sai phạm nhỏ thì cần có chế tài xử phạt nhà thầu, nếu phát hiện sai phạm ở mức độ nghiêm trọng cần chuyển hồ sơ sang Cơ quan cảnh sát điều tra Bộ Công an để xử lý về “Tội vi phạm quy định về đấu thầu gây hậu quả nghiêm trọng” quy định tại Điều 222 Bộ luật Hình sự (2015).
