Báo cáo mới nhất của Fiin Group về ngành Thực phẩm & Đồ uống (F&B) Việt Nam quý 1/2025 cho thấy bức tranh đa chiều: một nền kinh tế vĩ mô phục hồi mạnh mẽ song hành cùng những thách thức nội tại và rủi ro bên ngoài. Ngành F&B đã chứng tỏ khả năng thích nghi linh hoạt, định vị mình để vượt qua những biến động và nắm bắt cơ hội tăng trưởng tiềm năng.
Quý 1/2025 chứng kiến nền kinh tế Việt Nam tiếp tục đà phục hồi ấn tượng với tốc độ tăng trưởng GDP đạt 6,93%, mức cao nhất trong quý đầu tiên của giai đoạn 2020-2025. Sự tăng trưởng này được thúc đẩy bởi sự cân bằng giữa nông nghiệp, công nghiệp và dịch vụ, trong đó công nghiệp và dịch vụ đóng góp hơn 93% tổng giá trị gia tăng. Các ngành sản xuất và chế biến tiếp tục là đầu tàu tăng trưởng chính.
Ngành F&B hưởng lợi đáng kể từ đà phục hồi này nhờ niềm tin và nhu cầu tiêu dùng tăng cao. Hoạt động xuất khẩu cũng ghi nhận kết quả tích cực với tổng giá trị đạt 102,84 tỷ USD, tăng 10,72% so với cùng kỳ năm trước, duy trì thặng dư thương mại 3,15 tỷ USD. Ngành F&B đóng góp đáng kể vào thành tích này, được hỗ trợ bởi nhu cầu mạnh mẽ tại các thị trường trọng điểm như Hoa Kỳ, Trung Quốc, Nhật Bản và EU. Các mặt hàng xuất khẩu chủ lực gồm cà phê, hải sản và các sản phẩm nông nghiệp khác.
Tuy nhiên, báo cáo cũng chỉ ra những rủi ro bên ngoài gia tăng như bất ổn thương mại toàn cầu, áp lực lạm phát và thuế quan mới từ Hoa Kỳ, đòi hỏi các chính sách linh hoạt để ứng phó.
Mặc dù bối cảnh thương mại chung tích cực, ngành F&B Việt Nam đối mặt với kết quả kinh doanh trái chiều trong quý 1/2025. Tổng doanh thu giảm 10,1% so với quý trước, chủ yếu do doanh số bán hàng nội địa giảm 15,4% sau kỳ nghỉ Tết. Sự sụt giảm này được lý giải do thói quen chi tiêu theo mùa và áp lực lạm phát ảnh hưởng đến sức mua của người tiêu dùng.
Bù lại, tăng trưởng xuất khẩu F&B đạt 13,1% so với cùng kỳ năm trước, nhờ nhu cầu mạnh mẽ đối với bột mì, hải sản và thực phẩm chế biến. Đặc biệt, ngành xay bột nổi bật với doanh số xuất khẩu và nội địa đều tăng gấp đôi, hưởng lợi từ mối lo ngại an ninh lương thực toàn cầu.
Ngược lại, các ngành như sữa, đường đối mặt với nhu cầu nội địa yếu hơn, trong khi bia và rượu gặp khó khăn do chi tiêu tiêu dùng thấp và cạnh tranh từ hàng nhập khẩu.
Về lợi nhuận, ngành F&B cũng đối diện với môi trường đầy thách thức. Biên lợi nhuận bị ảnh hưởng do chi phí tăng cao (nguyên liệu, logistics, tỷ giá hối đoái). Mặc dù khối lượng xuất khẩu lớn, giá một số sản phẩm nông nghiệp giảm mạnh, đặc biệt là gạo, đã ảnh hưởng đến lợi nhuận của nhiều doanh nghiệp. Để duy trì biên lợi nhuận, các doanh nghiệp F&B dự kiến tăng giá trong năm 2025, nhưng điều này có thể tác động thêm đến quyết định mua hàng của người tiêu dùng. Để ứng phó, các công ty cần tăng cường tự động hóa, đàm phán lại hợp đồng nguyên liệu và đa dạng hóa thị trường.
Dù còn nhiều khó khăn, chuyên gia của FiinG vẫn đánh giá triển vọng của ngành F&B Việt Nam là thận trọng lạc quan. Động lực xuất khẩu dự kiến tiếp tục được duy trì, đặc biệt là tiềm năng mở rộng sang các thị trường thay thế như EU và Trung Quốc để giảm thiểu tác động từ thuế quan của Hoa Kỳ.
Các phân khúc giá trị cao như thực phẩm chế biến và hải sản có tiềm năng tăng trưởng đáng kể. Xay xát bột mì, dầu và thủy sản cũng cho thấy đà tăng trưởng tốt từ cả nhu cầu xuất khẩu và nội địa.
Trong những quý tới, thị trường F&B trong nước dự kiến phục hồi dần, đặc biệt vào mùa hè khi nhu cầu đồ uống và các sản phẩm sữa thường tăng. Một yếu tố quan trọng định hình thị trường nội địa là sự gia tăng của thế hệ Gen Z, những người ưu tiên sự tiện lợi, đổi mới và trải nghiệm ăn uống độc đáo. Điều này mở ra cơ hội cho các doanh nghiệp phát triển sản phẩm và dịch vụ sáng tạo, ví dụ như sự phổ biến của ẩm thực di sản và món ăn kết hợp.
Để duy trì lợi thế cạnh tranh, ngành F&B cần tập trung vào đổi mới, tính bền vững và hiệu quả hoạt động. Khả năng thích ứng trước áp lực bên ngoài, cùng với những điều chỉnh chiến lược và sự hỗ trợ của chính phủ, sẽ giúp ngành vượt qua những phức tạp của bối cảnh kinh tế hiện tại. Việc liên tục nắm bắt sở thích thay đổi của người tiêu dùng, củng cố chuỗi cung ứng và tối ưu hóa quy trình sản xuất sẽ là yếu tố then chốt để đạt được tăng trưởng bền vững và lợi nhuận trong những năm tới.