Chương trình được thực hiện nhằm hưởng ứng Chiến lược Quốc gia về phòng, chống kháng thuốc tại Việt Nam giai đoạn 2023 – 2030 theo Quyết định 1121/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ, kêu gọi người dân cùng hành động phòng, chống tình trạng kháng thuốc kháng sinh để bảo vệ con người, xã hội và các thế hệ tương lai của đất nước.
Theo ước tính của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), từ năm 2020 - 2023, Việt Nam có khoảng 269.681 ca tử vong do đề kháng kháng sinh. Tỷ lệ kháng kháng sinh tại Việt Nam ở mức cao do nhiều yếu tố như lạm dụng và sử dụng kháng sinh quá mức, bán thuốc kháng sinh không có đơn thuốc của bác sỹ, và chỉ định sử dụng kháng sinh chưa phù hợp.
Với chủ đề “Kháng sinh đúng liều – Đủ yêu tổ ấm”, chương trình cộng đồng này cũng nhằm mục tiêu giải quyết mối đe dọa sức khỏe nghiêm trọng trên phạm vi toàn cầu với tác động đáng kể tại Việt Nam, ảnh hưởng đến sức khoẻ người dân và sự phát triển y tế bền vững của quốc gia.
Kháng kháng sinh đe dọa sức khỏe toàn cầu
Ông Charaf Eddine Kadri, Tổng Giám đốc Sandoz Việt Nam giải thích rằng: “Nói một cách đơn giản, điều này (kháng kháng sinh - PV) có nghĩa là người bệnh hay cha mẹ của người bệnh tự ý lựa chọn kháng sinh hoặc thuốc chống nhiễm trùng để điều trị các bệnh lý thông thường, mà chúng không có hiệu quả. Việc mua kháng sinh không có đơn thuốc tại các nhà thuốc cho các bệnh như là cảm cúm thông thường, và việc sử dụng kháng sinh không phù hợp này sẽ gia tăng nguy cơ người bệnh bị tác dụng không mong muốn, làm cho kháng sinh trở nên kém hiệu quả khi điều trị các bệnh lý nhiễm trùng mà trước đó kháng sinh này có hiệu quả. Điều này sẽ tạo ra một vòng xoáy buộc phải sử dụng các loại kháng sinh mạnh hơn để điều trị những bệnh lý nhiễm trùng đơn giản, dễ điều trị trước đây cho người bệnh, kể cả trẻ em.”
Dược sĩ Nguyễn Thị Kim Anh, Phó Chủ tịch Hội Dược học TP. Hồ Chí Minh kiêm Chủ tịch Hội Dược Nhà thuốc TP. Hồ Chí Minh giải thích thêm: Kháng sinh là chất được chiết xuất từ các vi sinh vật và nấm, được tổng hợp hoặc bán tổng hợp có khả năng tiêu diệt hay kìm hãm sự phát triển của vi khuẩn một cách đặc hiệu.
Hiện nay, có khoảng 100 loại kháng sinh được sử dụng trong y học và được chia làm 9 nhóm kháng sinh. Kháng sinh là giải pháp vàng và gần như không thể thiếu trong y học hiện đại. Tuy nhiên, việc sử dụng kháng sinh không đúng cách sẽ biến kháng sinh thành con dao 2 lưỡi, dễ dẫn đến Kháng kháng sinh.
Kháng kháng sinh là thực trạng: Sử dụng kháng sinh bừa bãi, trong đó có sử dụng kháng sinh bừa bãi trong chăn nuôi, nuôi trồng thủy sản; sử dụng kháng sinh không có toa của bác sỹ kê; sử dụng kháng sinh không đúng loại, không đúng liều và không đúng hàm lượng; bán thuốc kháng sinh không có toa của bác sỹ tại các nhà thuốc; người bệnh không tái khám sau khi dùng kháng sinh;
Dược sĩ Nguyễn Thị Kim Anh cũng khuyến cáo người dân phải thực hiện sử dụng kháng sinh đúng cách, đúng loại, đúng liều lượng, đúng cách, không tự ý nâng liều lượng… Đồng thời kêu gọi các dược sĩ cùng chung tay truyền đạt thông tin để người dân sử dụng thuốc đúng cách, phấn đấu đến năm 2045 người bị bệnh không bị kháng kháng sinh.
Cũng tại buổi họp báo, ông Charaf Eddine Kadri khẳng định thêm: “Tình trạng kháng kháng sinh (AMR) tại Việt Nam gây ra nguy cơ sức khỏe nghiêm trọng, khiến các bệnh truyền nhiễm trở nên khó điều trị hơn, tăng tỷ lệ tử vong, và chi phí y tế tăng cao.
AMR cũng gây nguy hiểm cho nhiều tiến bộ y học như phẫu thuật và điều trị ung thư, ảnh hưởng an ninh lương thực, và tác động đến năng suất nông nghiệp thiết yếu của quốc gia.
Về mặt kinh tế, AMR có thể cản trở đáng kể tăng trưởng GDP và gây tác động không tương xứng lên các cộng đồng dân cư nông thôn và thu nhập thấp, khiến tình trạng mất cân đối về y tế ngày càng gia tăng. Thêm vào đó, ô nhiễm môi trường do dư lượng kháng sinh trong nguồn nước làm tình trạng AMR xấu hơn, ảnh hưởng đến cả hệ sinh thái và sức khỏe cộng đồng trên khắp Việt Nam.
Hành động của Sandoz tại Việt Nam
Chương trình cộng đồng phòng chống đề kháng kháng sinh tại Việt Nam do Sandoz Việt Nam khởi xướng, được triển khai trong thời gian 5 năm, từ ngày 01/11/2024 đến ngày 31/12/2028, tập trung tiếp cận thông tin và giáo dục cộng đồng rộng rãi nhằm nâng cao nhận thức về sử dụng kháng sinh có trách nhiệm.
Sandoz là công ty hàng đầu thế giới về thuốc kháng sinh, Sandoz có trách nhiệm ứng phó vấn đề kháng kháng sinh bằng cách tiên phong tiếp cận thông tin cho cộng đồng. Bằng cách phối hợp với các cơ quan y tế và tận dụng nhiều kênh truyền thông đa dạng, Sandoz mong muốn trao quyền cho các gia đình Việt Nam góp phần kiến tạo một tương lai khỏe mạnh hơn thông qua việc sử dụng kháng sinh có trách nhiệm và từ đó tạo ra một tác động thực sự cho dự phòng kháng kháng sinh trên khắp Việt Nam.
Trong năm 2024, Sandoz dự kiến sẽ triển khai một chuỗi hoạt động giáo dục quy mô lớn. Các đoạn video nhằm gia tăng nhận thức của cộng đồng về AMR sẽ được trình chiếu trên các màn hình ngoài trời có vị trí dễ thấy, nơi đông đúc, đồng thời Sandoz cũng xây dựng và phát triển một trang web về chuyên đề kháng kháng sinh, cung cấp thông tin chuyên sâu, các bài viết, lược đồ thông tin và video giải thích AMR một cách thu hút, truy cập dễ dàng.
Công ty cũng sẽ phối hợp với Bệnh viện Nhi Đồng 2 và Bệnh viện Nhi Trung Ương trong Tuần lễ nhận thức về Kháng kháng sinh để thiết kế các gian hàng cung cấp thông tin tại Bệnh viện, giúp cho người bệnh và thân nhân hiểu về tầm quan trọng của việc sử dụng kháng sinh có trách nhiệm.