VACOD-HBA - VISTI: Đổi mới sáng tạo phải bắt đầu từ thực tiễn doanh nghiệp

Tham gia Chương trình Bữa sáng Doanh nhân tuần này có PGS.TS Vũ Văn Tích, Giám đốc Học viện Khoa học công nghệ và Đổi mới sáng tạo, Bộ Khoa học và Công nghệ; TS Trần Minh, Phó Hiệu trưởng Trường Đào tạo cán bộ khoa học công nghệ; ông Nguyễn Văn Khôi, Phó Chủ tịch VACOD, Chủ tịch Hiệp hội Bất động sản Việt Nam; bà Ninh Thị Ty, Phó Chủ tịch HBA cùng đông đảo doanh nhân đến từ hai Hiệp hội Phát triển Hàng tiêu dùng Việt Nam - VACOD và Hiệp hội Doanh nghiệp TP. Hà Nội – HBA…

PHẢI CHỦ ĐỘNG, ĐỪNG CHỜ NHÀ NƯỚC!

Mở đầu Bữa sáng Doanh nhân tuần này, Chủ tịch VACOD-HBA TS Nguyễn Hồng Sơn tiếp tục nhấn mạnh vai trò trọng tâm của doanh nghiệp tư nhân trong bối cảnh đất nước đang bước vào kỷ nguyên phát triển mới. Ông Sơn nêu rõ, bên cạnh các sự kiện tái cấu trúc hành chính cấp tỉnh, huyện và cơ sở, toàn bộ hệ thống chính trị đang dồn lực vào các chương trình hỗ trợ doanh nghiệp, đặc biệt là khu vực kinh tế tư nhân.

Người đứng đầu VACOD-HBA chỉ rõ, những công cụ hỗ trợ này được triển khai thông qua các chủ trương chiến lược của Trung ương, tập trung vào khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số. Mục tiêu xuyên suốt của những chiến lược này là phát triển kinh tế đất nước, đưa dân tộc tiến vào kỷ nguyên mới.

Theo Chủ tịch Nguyễn Hồng Sơn, “Bộ tứ chiến lược” gồm Nghị quyết 57 về đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia; Nghị quyết 59 về hội nhập quốc tế trong tình hình mới; Nghị quyết 66 về đổi mới công tác xây dựng và thi hành pháp luật đáp ứng yêu cầu phát triển đất nước trong kỷ nguyên mới; Nghị quyết 68 về phát triển kinh tế tư nhân, tất cả đều hướng tới mục tiêu chung là thúc đẩy sự phát triển của kinh tế tư nhân và doanh nghiệp. Đây là chuỗi các chiến lược mà cả đất nước đang tập trung trí tuệ từ hệ thống chính trị đến các cấp cơ sở, đặc biệt là cộng đồng doanh nghiệp, nhằm tìm ra các giải pháp hiệu quả nhất để thúc đẩy kinh tế tư nhân.

Trong nỗ lực thúc đẩy kinh tế tư nhân, ứng dụng khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số vào hoạt động của doanh nghiệp vẫn luôn được Đảng và Nhà nước ưu tiên hàng đầu. Ông khuyến khích các doanh nghiệp nắm bắt và triển khai mạnh mẽ các nội dung này.

Về hoạt động của VACOD-HBA, người đứng đầu hai hiệp hội khẳng định đơn vị đã liên tục quán triệt chủ đề này từ cuối tháng 12/2024. Cụ thể vào ngày 28/12, chỉ 6 ngày sau khi Nghị quyết 57 ra đời, hai hiệp hội đã tổ chức tọa đàm chuyên sâu về nội dung nghị quyết này. Kể từ đó đến nay, các cuộc gặp gỡ trong chương trình Bữa sáng Doanh nhân hàng tuần đều thường xuyên đề cập đến các chương trình hành động, thể chế hóa các Nghị quyết vào đời sống nhằm phát triển doanh nghiệp, đặc biệt là các hội viên.

Nhắc lại một số nội dung trọng tâm trong Hội nghị toàn quốc quán triệt và triển khai thực hiện Nghị quyết số 66-NQ/TW và Nghị quyết số 68-NQ/TW của Bộ Chính trị do Bộ Chính trị, Ban Bí thư tổ chức ngày 18/5 vừa qua, Chủ tịch Sơn nhấn mạnh, hội nghị không chỉ giới hạn trong khuôn khổ tại Hội trường Diên Hồng mà còn được tổ chức trực tuyến rộng khắp cả nước, thu hút sự tham gia của các đảng bộ địa phương và cả các cơ quan thực thi pháp luật liên quan. Đáng chú ý, Đảng bộ Công an thành phố Hà Nội cũng đã dự hội nghị trực tuyến tại đơn vị mình. Việc này cho thấy sự quan tâm sâu sắc của các cơ quan thực thi pháp luật đối với các vấn đề liên quan đến doanh nghiệp, đặc biệt là những sai phạm và giải pháp xử lý được nêu rõ trong Nghị quyết 68. Điều này được kỳ vọng sẽ mang lại nhiều chuyển đổi tích cực trong quá trình thực thi pháp luật, tạo điều kiện thuận lợi hơn cho doanh nghiệp.

Chủ tịch Nguyễn Hồng Sơn cũng thông tin thêm, khoảng 70% nghị quyết và luật được thông qua trong kỳ họp này của Quốc hội đều nằm trong chương trình xây dựng pháp luật từ đầu nhiệm kỳ hoặc được bổ sung khẩn cấp để kịp thời đáp ứng các yêu cầu phát triển.

Về phần mình, mới đây Chủ tịch Sơn cũng đích thân tham dự Hội thảo chủ đề “Đột phá phát triển khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo – Bài học từ kinh nghiệm quốc tế” do Học viện Khoa học, Công nghệ và Đổi mới sáng tạo, Bộ Khoa học và Công nghệ tổ chức. Đây là một diễn đàn trọng tâm, tập trung triển khai Nghị quyết 57 dựa trên các bài học quốc tế, nhằm ứng dụng hiệu quả cho doanh nghiệp Việt Nam.

Là người luôn gần gũi, sát sao với hoạt động của cộng đồng doanh nghiệp, người đứng đầu VACOD-HBA thẳng thắn chỉ ra những khó khăn của doanh nghiệp vừa và nhỏ trong việc tiếp cận và ứng dụng khoa học công nghệ. Chính vậy, sự đồng hành từ các nhà khoa học và tổ chức khoa học công nghệ với doanh nghiệp là rất cần thiết. Ông chỉ ra rằng, các doanh nghiệp này thường có bộ máy tinh gọn, thiếu nhân sự và bộ phận chuyên trách về nghiên cứu, phát triển, dẫn đến việc không biết nên áp dụng công nghệ gì, đổi mới như thế nào hay triển khai chuyển đổi số ra sao.

Cũng tại cuộc hội thảo của Học viện Khoa học, Công nghệ và Đổi mới sáng tạo, Chủ tịch Nguyễn Hồng Sơn đã kiến nghị các tổ chức khoa học, công nghệ và chuyên gia chủ động tìm đến các doanh nghiệp, cùng tìm hiểu quy trình sản xuất kinh doanh để đưa ra những tư vấn phù hợp. Mục tiêu là giúp doanh nghiệp xác định rõ loại hình chuyển đổi số, đổi mới sáng tạo, hoặc ứng dụng khoa học công nghệ nào phù hợp nhất để nâng cao năng suất, cải thiện chất lượng và hướng tới phát triển xanh, bền vững hơn. Đây là tinh thần mà VACOD-HBA mong muốn lan tỏa và chia sẻ rộng rãi.

Từ đầu năm 2024, VACOD-HBA đã triển khai các chương trình giới thiệu và ứng dụng chuyển đổi số cho doanh nghiệp. Tuy nhiên, trước đây việc mời các tổ chức khoa học công nghệ đến tư vấn và chuyển giao công nghệ thường doanh nghiệp phải trả chi phí.

Nhưng hiện nay, theo tinh thần của Nghị quyết 57, Nghị quyết 68 của Bộ Chính trị và Nghị quyết 198 của Quốc hội, doanh nghiệp sẽ không phải trả phí cho các dịch vụ này. Thay vào đó, các đơn vị và doanh nghiệp khoa học công nghệ sẽ nhận kinh phí hỗ trợ trực tiếp từ Nhà nước. “Như vậy, doanh nghiệp chúng ta được thụ hưởng nguồn lực do Nhà nước hỗ trợ”, ông Sơn nhấn mạnh, khuyến khích doanh nghiệp chủ động nắm bắt cơ hội này.

Chủ tịch Sơn thông báo đã thống nhất với PGS.TS Vũ Văn Tích, Giám đốc Học viện Khoa học Công nghệ và Đổi mới Sáng tạo trước mắt sẽ thí điểm tư vấn cho ít nhất hai doanh nghiệp hội viên. Ông Tích sẽ cử chuyên gia đến khảo sát, lập “đề bài” về đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số phù hợp với từng doanh nghiệp. Mục tiêu là giúp các doanh nghiệp này có được diện mạo mới, thương hiệu mới với công nghệ và quản trị kinh doanh được đổi mới, hứa hẹn mang lại hiệu quả tích cực trong tương lai. Chương trình này đang được triển khai và sẽ sớm có kết quả cụ thể.

Ông Sơn nhấn mạnh, các tổ chức cung cấp dịch vụ về đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số và ứng dụng công nghệ sẽ phải tự tìm hiểu quy trình giải ngân và địa chỉ thụ hưởng. Doanh nghiệp sẽ không tham gia vào các thủ tục tài chính phức tạp này mà chỉ cần phối hợp cung cấp thông tin, ký kết các văn bản cần thiết để tổ chức khoa học công nghệ được phép giải ngân.

“Doanh nghiệp sẽ là bên được hưởng lợi từ kết quả nghiên cứu khoa học”, Chủ tịch Sơn khẳng định. Ông khuyến khích các doanh nghiệp chủ động đưa ra các chương trình đổi mới của mình càng sớm càng tốt, bởi sẽ không có bất kỳ tổn thất tài chính nào cho doanh nghiệp.

Trên tinh thần đó, Chủ tịch Nguyễn Hồng Sơn bày tỏ mong muốn các chương trình hỗ trợ sẽ sớm được áp dụng rộng rãi cho doanh nghiệp. Ông khuyến nghị các doanh nghiệp nhanh chóng gửi đơn đặt hàng và đăng ký, bởi lẽ khi có quá nhiều đơn đăng ký cùng lúc, việc ưu tiên sẽ dựa trên thứ tự “ai đăng ký trước sẽ được tổ chức trước”. Ông cho rằng, đội ngũ chuyên gia của các tổ chức khoa học công nghệ có hạn, nên việc chủ động sớm sẽ mang lại lợi thế.

Ông cũng đề nghị PGS.TS Vũ Văn Tích và các tổ chức khoa học công nghệ cùng đơn vị đào tạo như Đại học Quốc gia Hà Nội, sẽ tổ chức một số hội thảo chuyên sâu về vấn đề này. Ông sẽ mời các tổ chức khoa học công nghệ cùng tham gia, nhằm cung cấp sự hỗ trợ tốt nhất cho các doanh nghiệp trong việc ứng dụng và thụ hưởng những quan tâm của Nhà nước thông qua các chủ trương chiến lược. Chủ tịch Nguyễn Hồng Sơn khẳng định, nội dung các cuộc họp không còn dừng lại ở việc phổ biến hay cung cấp thông tin về nghị quyết. Thay vào đó, trọng tâm sẽ chuyển sang triển khai ngay lập tức các chương trình hành động.

VACOD-HBA VÀ VISTI “SONG KIẾM HỢP BÍCH” NÂNG TẦM DOANH NGHIỆP

Tiếp lời Chủ tịch Nguyễn Hồng Sơn, PGS.TS Vũ Văn Tích chia sẻ về vai trò của Học viện Khoa học Công nghệ và Đổi mới Sáng tạo, Bộ Khoa học và Công nghệ trong việc đưa các nghị quyết vào cuộc sống, đặc biệt là Nghị quyết 57 về khoa học công nghệ và Nghị quyết 68 về phát triển kinh tế tư nhân.

Ông Tích cho biết, thực hiện văn bản hợp tác đã ký kết giữa Học viện và hai hiệp hội, Học viện đã tổ chức một hội thảo khoa học vào ngày 19/5, nhân kỷ niệm Ngày Khoa học và Công nghệ Việt Nam 18/5. Ông gửi lời cảm ơn đặc biệt đến lãnh đạo hai hiệp hội, khẳng định vai trò của hiệp hội trong việc kết nối ba nhà: Nhà nước - nhà doanh nghiệp - nhà khoa học.

“Ngay lập tức, Học viện đã được giao nhiệm vụ là cơ quan đầu mối để tập hợp tất cả các thông tin về nhu cầu của các viện nghiên cứu, các trung tâm nghiên cứu, các phòng thí nghiệm và đặc biệt là các doanh nghiệp khoa học công nghệ. Thông tin đã được tổng hợp và gửi lên Văn phòng Trung ương vào chiều ngày hôm qua. Từ nay trở đi, Học viện sẽ đóng vai trò là điểm kết nối trung tâm trong quá trình triển khai này”, ông Tích nhấn mạnh.

Nói rõ hơn, PGS.TS Vũ Văn Tích cho biết, Học viện Khoa học Công nghệ và Đổi mới Sáng tạo sẽ đảm nhiệm ba vai trò chính trong việc triển khai các nghị quyết: Thứ nhất là thu thập thông tin về nhu cầu khoa học công nghệ của các đơn vị. Thứ hai là phân tích hiệu quả hoạt động của các tổ chức khoa học công nghệ và doanh nghiệp công nghệ. Cuối cùng, Học viện sẽ đề xuất cơ chế, chính sách trực tiếp lên Ban chỉ đạo do Tổng Bí thư đứng đầu, thông qua Bộ trưởng KH&CN để giải quyết các vấn đề một cách nhanh chóng.

Về phần mình, PGS.TS Vũ Văn Tích khẳng định Học viện sẽ thực hiện sứ mệnh tư vấn, cố vấn cho lãnh đạo Bộ và các doanh nghiệp, nhằm thúc đẩy và nâng cao tiềm lực khoa học công nghệ của doanh nghiệp. Ông Tích giải thích rõ ràng các cấp độ hỗ trợ: "Những doanh nghiệp nào chưa phải là doanh nghiệp khoa học công nghệ thì sẽ hỗ trợ để trở thành doanh nghiệp khoa học công nghệ, còn doanh nghiệp nào đã là doanh nghiệp có công nghệ rồi sẽ được hỗ trợ về thành doanh nghiệp khoa học công nghệ sáng tạo, doanh nghiệp khởi nghiệp sáng tạo”. Dưới góc độ đơn vị hỗ trợ, PGS Tích khẳng định, việc phân cấp này rất quan trọng để đảm bảo sự hỗ trợ phù hợp và hiệu quả nhất cho từng loại hình doanh nghiệp.

Nói thêm bên lề về chính sách ưu đãi thuế thúc đẩy sự tham gia của nhà khoa học vào doanh nghiệp, PGS.TS Vũ Văn Tích nêu ra chính sách miễn thuế, đây là chính sách có tầm quan trọng đặc biệt đối với doanh nghiệp khoa học công nghệ, nhất là mức thuế doanh nghiệp 20% đang là gánh nặng lớn. Theo quan điểm của mình, ông thấy rằng việc miễn thuế sẽ tạo động lực mạnh mẽ, thu hút không chỉ các nhà khoa học mà cả các trường đại học, viện nghiên cứu cùng tham gia thành lập doanh nghiệp.

Lý do là bởi chính sách này cũng mang lại lợi ích về thuế thu nhập cá nhân cho các nhà khoa học. Ông dẫn chứng, trước đây, giảng viên hay nghiên cứu viên như ông không được phép tham gia doanh nghiệp. Tuy nhiên, giờ đây không những được khuyến khích mà nếu có thêm thu nhập từ hoạt động này, họ còn được hưởng nhiều ưu đãi hơn. Điều này mở ra cơ hội lớn để tận dụng trí tuệ và kinh nghiệm của đội ngũ chuyên gia, thúc đẩy sự phát triển của các doanh nghiệp dựa trên nền tảng khoa học công nghệ.

Với mô hình hỗ trợ mới sẽ giúp doanh nghiệp tạo ra các sản phẩm lớn mà không phải chịu thuế ngay lập tức. Nhà nước chỉ thu thuế khi doanh nghiệp đã phát triển và lớn mạnh, tạo điều kiện thuận lợi cho sự tăng trưởng ban đầu.

Cuối cùng, ông Tích cam kết Học viện sẽ là cầu nối để các doanh nghiệp và nhà khoa học có thể tiếp cận nguồn kinh phí hỗ trợ từ các chương trình của Nhà nước. Mục tiêu là đảm bảo rằng doanh nghiệp được hỗ trợ tài chính để phát triển, thông qua sự đồng hành của các nhà khoa học và các tổ chức chuyên môn. Đồng thời, sẵn sàng hỗ trợ doanh nghiệp tiếp cận thông tin về công nghệ trong và ngoài nước.

“BẮT BỆNH”, ĐIỀU TRỊ CHO DOANH NGHIỆP ĐỂ ĐỔI MỚI SÁNG TẠO THÀNH CÔNG

Tiếp mạch chủ đề ứng dụng khoa học công nghệ vào thực tiễn doanh nghiệp, TS Trần Minh, Phó Hiệu trưởng Trường Đào tạo cán bộ khoa học công nghệ, chia sẻ thêm dưới góc độ học thuật hơn.

Về chủ đề "khoa học công nghệ sẵn sàng," ông Trần Minh chia sẻ một góc nhìn sâu sắc về bản chất của khoa học. Ông ví khoa học như một hành trình dài, đòi hỏi sự say mê, cống hiến và đôi khi phải đối mặt với những kết quả không chắc chắn. Để minh họa cho điều này, ông Trần Minh dẫn chứng các trường hợp thất bại của những dự án công nghệ lớn như kính Google Glass và điện thoại Amazon Fire Phone, đều đã tiêu tốn hàng tỷ USD đầu tư nhưng không đạt được thành công mong muốn. Ông đặt câu hỏi cho các vị khách mời về tỷ lệ thành công của đổi mới sáng tạo và nhận được nhiều ý kiến khác nhau, từ 20-30% cho đến chỉ 3%, cho thấy sự đa dạng trong nhận định về mức độ rủi ro của đổi mới sáng tạo.

Ông đưa ra con số thống kê từ các nghiên cứu cho thấy tỷ lệ thất bại của các sản phẩm đổi mới sáng tạo thường rất cao, lên đến 98%. “Có nghĩa rằng là chúng ta đầu tư lúc đầu bao giờ ai mà chẳng muốn rằng là nó phải thành công, thế nhưng mà nó vẫn xảy ra xác suất 98%”, ông nhấn mạnh rủi ro lớn trong lĩnh vực này.

Trình bày một nghiên cứu từ 50 công ty lớn như Apple, Xerox, Intel, Microsoft, xem xét mối liên hệ giữa đầu tư và tăng trưởng doanh số, TS Minh nhận định kết quả cho thấy, mặc dù các công ty như Microsoft hay Apple có thể đạt hiệu suất đầu tư cao (đầu tư 1 đồng tăng doanh số gần 2,5 lần), nhưng lại không có một xu hướng chung nào khi nhìn vào tổng thể. Một số công ty như Xerox thậm chí còn lỗ tới 15%. Điều này dẫn đến một câu hỏi lớn: “Chúng ta phải giải quyết bài toán gì?”.

Theo ông Trần Minh, vấn đề đặt ra là làm thế nào để tránh việc đầu tư lớn nhưng không mang lại hiệu quả. Nếu cứ để nguyên tình trạng này, toàn xã hội sẽ không nhìn thấy một con đường rõ ràng, một xu hướng tích cực, dù có đầu tư hàng tỷ USD. Đây là bài toán cần được giải quyết để tối ưu hóa nguồn lực và thúc đẩy thành

“Ngay lúc này, cần có một phương pháp rõ ràng, bắt nguồn từ khoa học và các tổ chức khoa học công nghệ, những nơi nắm giữ các bằng sáng chế và kiến thức chuyên sâu. Quá trình đưa một phát minh, sáng chế vào kinh doanh là một chặng đường dài và phức tạp, với tỷ lệ thành công chỉ khoảng 2%. Giai đoạn đầu tiên là đảm bảo sản phẩm "chạy được," sau đó là phải mang lại giá trị thực sự để thu hút người dùng”, ông Minh phát biểu

Để đạt được điều này, ông đề xuất cần có một tổ chức hoặc đội ngũ chuyên biệt để phân tích chuyên sâu các thông tin, chính sách và tình hình thị trường, sử dụng phương pháp khoa học để đưa ra giải pháp. Ông cũng thấu hiểu những áp lực mà người làm khoa học như PGS.TS Vũ Văn Tích đang phải đối mặt khi xử lý khối lượng lớn thông tin và nhiệm vụ liên quan đến việc này.

TS Trần Minh tiếp tục phân tích sâu hơn về hai nhóm: 2% thành công và 98% thất bại trong đổi mới sáng tạo. Ông giải thích, nhóm thành công bao gồm những ý tưởng hoàn toàn mới hoặc những sự thay đổi mang tính đột phá. Ví dụ điển hình là cà phê muối, một sự sáng tạo độc đáo nhưng lại thành công vang dội trên thị trường.

Ông cũng đề cập đến những sáng tạo nhỏ nhưng hiệu quả, như việc lắp thêm rotor vào bàn chải đánh răng để thay đổi cách hoạt động, hoặc những cải tiến trong ngành hàng không như hiệu ứng nâng Max Bar để tăng hiệu suất máy bay. Ông Trần Minh nhấn mạnh, đây là những hình thức bổ sung tính năng, thay đổi màu sắc, hoặc tự động hóa các thiết bị tưởng chừng cũ kỹ, biến chúng thành những sản phẩm mới mẻ.

Ước tính những loại hình sáng tạo này chỉ chiếm khoảng 15% trong tổng số các sáng tạo được đưa ra. Điều này cho thấy rằng, ngay cả những ý tưởng tưởng chừng đơn giản như tự động hóa ngôi nhà hay điều khiển đèn từ xa, cũng là một phần của quá trình đổi mới sáng tạo.

Phân tích của các chuyên gia đã chỉ ra rằng, hiện doanh nghiệp đang đối diện với không ít mâu thuẫn làm hạn chế năng lực tiếp cận với đổi mới sáng tạo. Đó có thể là: Mâu thuẫn “tăng năng suất nhưng ít vốn”, doanh nghiệp muốn nâng cao năng suất nhưng lại thiếu vốn đầu tư hay mâu thuẫn “muốn học nhưng không có thời gian”, doanh nghiệp muốn cử công nhân, nhân viên đi đào tạo để nâng cao trình độ nhưng lại không có đủ thời gian.

Những mâu thuẫn này rất phổ biến, khi muốn cải thiện một thông số (ví dụ: tăng hiệu suất), nó thường kéo theo sự suy giảm ở một thông số khác (ví dụ: mất thời gian). Ông nêu ví dụ cụ thể về bài toán kinh tế: "Doanh nghiệp muốn tăng tốc độ giao hàng nhưng điều đó lại làm tăng chi phí vận hành. Giải quyết mâu thuẫn này bằng cách nào?”.

Nhà khoa học khẳng định, đã có hẳn một phương pháp luận và lý thuyết để giải quyết những mâu thuẫn này. Ông kêu gọi các doanh nghiệp hãy cùng nhau phân tích và giải quyết những bài toán mâu thuẫn nội tại, bởi đây chính là chìa khóa của 85% đổi mới sáng tạo và sẽ trực tiếp đem lại lợi ích thiết thực.

Việc tạo ra sản phẩm hoàn toàn mới rất dễ dẫn đến thất bại vì không phải lúc nào cũng bán được hoặc trực tiếp mang lại lợi ích. Từ đó, ông Trần Minh kết luận rằng, trong tổng thể đổi mới sáng tạo, 15% thuộc về những ý tưởng hoàn toàn mới và 85% còn lại đến từ việc tìm kiếm và sửa chữa các mâu thuẫn hiện có. Ông nhấn mạnh tầm quan trọng của việc trong quá trình hoạt động, doanh nghiệp phải tìm mọi cách để phát hiện ra những mâu thuẫn cần giải quyết, bởi đây chính là con đường hiệu quả nhất để đạt được thành công trong đổi mới sáng tạo.

TS Trần Minh tiếp tục phát triển ý tưởng về việc “khám bệnh” cho doanh nghiệp, coi doanh nghiệp như một đối tượng cần được chẩn đoán và chữa trị. Ông đề xuất một hệ thống y tế trong doanh nghiệp để phát hiện những mâu thuẫn tiềm ẩn chưa được nhận diện. Đồng thời, hệ thống này cũng có thể tư vấn về các thị trường mới, giúp doanh nghiệp liên tục tiến hóa.

Ông Trần Minh đề xuất một quy trình để xử lý những bài toán này: khám phá vấn đề, sau đó giải quyết vấn đề. Ông nhấn mạnh sự cần thiết của sự đồng hành từ Bộ Khoa học và Công nghệ để cùng doanh nghiệp “khám phá” những mâu thuẫn chiếm tới 85% trong đổi mới sáng tạo. Ông mong muốn có nhiều “bác sĩ” (chuyên gia) có thể “khám bệnh” và “chữa bệnh” cho các doanh nghiệp, giống như cách ngành y tế chăm sóc sức khỏe cộng đồng. Mục tiêu cuối cùng là tạo ra một nền tảng vững chắc để xây dựng và duy trì sức khỏe bền vững cho các doanh nghiệp.

“QUY TRÌNH NGƯỢC” BẮT ĐẦU TỪ THỰC TIỄN DOANH NGHIỆP

Chủ tịch Nguyễn Hồng Sơn đồng tình với những chia sẻ sâu sắc về phương pháp nghiên cứu và đổi mới sáng tạo của các vị chuyên gia, nhà nghiên cứu khoa học. Theo ông Sơn, thực tế những ý kiến này đã được ông và Hiệp hội nhận định từ trước và cũng chính là lý do VACOD-HBA lựa chọn một quy trình triển khai có phần "ngược" so với thông lệ.

"Chúng tôi xuất phát từ nghiên cứu của các nhà khoa học, về các sáng tạo, về những đổi mới, thế rồi là ứng dụng cho các doanh nghiệp," Chủ tịch Sơn giải thích. Tuy nhiên trong quá trình này, ông nhận thấy đã nảy sinh rất nhiều mâu thuẫn, bao gồm: Mâu thuẫn về nguồn lực, thiếu thốn tài chính, cơ sở vật chất; mâu thuẫn về đội ngũ, thiếu nhân sự chất lượng, chuyên môn phù hợp; mâu thuẫn về môi trường, khó khăn trong điều kiện kinh doanh, chính sách; mâu thuẫn về sự phối hợp, thiếu tương tác hiệu quả với thị trường, đối tác, nhà cung cấp và người tiêu dùng.

Chính những mâu thuẫn này đã dẫn đến một thực tế đáng buồn là chỉ 2% đổi mới sáng tạo thành công, trong khi 98% còn lại chưa đạt được kết quả như mong muốn. Nhấn mạnh đây là một vấn đề cốt lõi cần được nhìn nhận một cách đơn giản và trực diện, người đứng đầu VACOD-HBA cho rằng, việc tập trung giải quyết những mâu thuẫn này chính là chìa khóa để tăng tỷ lệ thành công trong đổi mới sáng tạo, thay vì chỉ tập trung vào việc tạo ra những cái mới hoàn toàn.

Thực tế tiếp cận doanh nghiệp cho thấy, dù các chuyên gia đưa ra tỷ lệ thành công 30% hay thậm chí 50%, nhiều doanh nghiệp vẫn chưa sẵn sàng thực hiện. Lý do chính là họ thiếu đội ngũ để đặt ra “đề bài” cho các nhà khoa học và tổ chức khoa học công nghệ nghiên cứu. Một lần nữa, ông Sơn nhắc lại rằng việc giải quyết các mâu thuẫn sẽ nâng tỷ lệ thành công lên cao hơn khi doanh nghiệp đổi mới sáng tạo.

Hai hiệp hội đã đề xuất giải pháp tiếp cận khó khăn của doanh nghiệp rất sát thực tiễn. Điều này bắt nguồn từ thực tiễn, chính là việc ông Trần Minh đề xuất phải có đội ngũ chuyên trách đi “khám bệnh” để xác định đúng vấn đề, sau đó mới thực hiện “y tế dự phòng” và “y tế điều trị”.

“Ở đây nó chính là chúng tôi không gọi nó là “đi khám bệnh” mà các nhà khoa học hãy đến khảo sát doanh nghiệp. Chỉ cần đồng ý là chúng tôi sẽ cùng với các nhà khoa học thực hiện chương trình đổi mới sáng tạo”, ông Sơn nhấn mạnh.

Chủ tịch Sơn thừa nhận một thực tế là nhiều doanh nghiệp đang tự bằng lòng với hoạt động kinh doanh hiện tại và đôi khi muốn giữ bí mật thông tin, không muốn ai “khám” hay “chữa”. Vì vậy, trước mắt, hai hiệp hội sẽ tập trung tìm kiếm và hỗ trợ những doanh nghiệp sẵn sàng mở cửa đón nhận sự thay đổi. Khi các doanh nghiệp nhìn thấy những tấm gương thành công sau khi áp dụng đổi mới, họ sẽ tự động muốn làm theo. Ông đặc biệt khuyến khích những doanh nghiệp sẵn sàng hợp tác, công khai quy trình kinh doanh của mình để các chuyên gia có thể khảo sát và xây dựng đề bài về đổi mới sáng tạo phù hợp

Thường các “ căn bệnh” của doanh nghiệp vừa và nhỏ thường khá giống nhau. Vấn đề lớn nhất là họ chưa có đủ nguồn lực để đầu tư vào các nghiên cứu cao siêu, dù Nhà nước đã có chính sách hỗ trợ nghiên cứu và chuyển giao công nghệ. Tuy nhiên, Chủ tịch Sơn mang đến một tin vui cho các doanh nghiệp. Ông cho biết, trong quá trình khảo sát, các chuyên gia và nhà khoa học cũng sẽ đo lường trước các nguồn lực cần thiết.

Điều đáng mừng là Nghị quyết 68 về phát triển kinh tế tư nhân đã quy định rõ về nguồn lực hỗ trợ. Ngoài việc hỗ trợ kinh phí đổi mới sáng tạo thuộc Nghị quyết 57, Nghị quyết 68 còn có nguồn vay ưu đãi lãi suất rất hấp dẫn cho các doanh nghiệp. Điều này sẽ giúp doanh nghiệp giải quyết được bài toán nguồn vốn, tạo điều kiện thuận lợi hơn để triển khai các dự án đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số.

Chủ tịch Sơn cũng chia sẻ thêm về chủ trương của VACOD-HBA nhằm giúp các chuyên gia và đối tác hiểu rõ hơn. Ông cho biết, hai hiệp hội đã bắt đầu bằng việc xóa bỏ xung đột trong quá trình thực hiện các đề tài đổi mới sáng tạo. Thay vì nghiên cứu xong mới giải quyết mâu thuẫn, đơn vị tập trung vào việc giải quyết mâu thuẫn trước khi đi vào nghiên cứu, nhằm đảm bảo kết quả ứng dụng được ngay và đạt tỷ lệ thành công cao. “Chúng tôi làm theo “quy trình ngược” bắt đầu từ thực tiễn đòi hỏi yêu cầu cái gì thì chúng ta làm cái đó”, ông Sơn giải thích.

Với tinh thần đó, người đứng đầu VACOD-HBA đề nghị PGS.TS Vũ Văn Tích và Học viện Khoa học Công nghệ và Đổi mới Sáng tạo, nếu số lượng chuyên gia không đủ để hỗ trợ nhiều doanh nghiệp cùng lúc, có thể phối hợp với các tổ chức khoa học công nghệ, các trường đào tạo mà hiệp hội đang gắn kết. Bao gồm các học viện, viện nghiên cứu thuộc Bộ Công Thương và Bộ Khoa học và Công nghệ, các đơn vị của Đại học Quốc gia Hà Nội, cùng một số doanh nghiệp chuyên ngành.

Đề xuất hướng tiếp cận thực tế cho các chuyên gia và doanh nghiệp, ông cho rằng, các doanh nghiệp nên tập trung vào những đổi mới có thể ứng dụng ngay lập tức, và trong quá trình đó, cần thẳng thắn nêu ra những khó khăn. Mục tiêu là cùng nhau lựa chọn giải pháp tối ưu nhất trước khi đi vào triển khai.

Chủ tịch Sơn khẳng định đây là những gợi ý xuất phát từ thực tiễn chứ không phải nghiên cứu lý thuyết. Ông kêu gọi các doanh nghiệp chủ động chia sẻ và đặc biệt ưu tiên những doanh nghiệp đăng ký sớm để mời các nhà khoa học, tổ chức phối hợp đến nghiên cứu, khảo sát và tìm ra giải pháp phù hợp.

Hưởng ứng lời kêu gọi và tinh thần của lãnh đạo hai hiệp hội, một số doanh nghiệp có mặt tại chương trình Bữa sáng Doanh nhân đã có những chia sẻ bước đầu, cũng như sẵn sàng tham gia quá trình đổi mới sáng tạo, sớm đưa Nghị quyết 57 vào thực tiễn.

Bà Ninh Thị Ty, Chủ tịch HĐQT Tập đoàn Hồ Gươm hồi tưởng lại hành trình số hóa của doanh nghiệp mình từ 25 năm trước, khi bắt đầu với việc áp dụng tin học. Tuy nhiên, công nghệ thông tin thời điểm đó chưa thực sự mang lại thành công như mong đợi. Sau đó, hơn 10 năm trước, bà tiếp tục nỗ lực “số hóa sâu hơn” nhưng phải đến 2-5 năm gần đây mới thực sự số hóa được các nghiệp vụ kế toán. Hiện tại, doanh nghiệp của bà đang triển khai số hóa theo chuẩn mực quốc tế. Bà thừa nhận đã phải tự mày mò rất nhiều trong suốt quá trình này.

Bà Ty hài hước nói về thành công của mình nhưng cũng bày tỏ “sự sung sướng” khi nghe ông Trần Minh nói về tỷ lệ chỉ 2% thành công trong đổi mới sáng tạo, bởi điều đó có nghĩa là doanh nghiệp của bà đang nằm trong nhóm 98% chưa thành công, nhưng vẫn có cơ hội. Bà cho biết, doanh nghiệp của bà đang hướng tới một cấp độ cao hơn trong số hóa: Tự xây dựng phần mềm thay vì mua và phụ thuộc vào các phần mềm có sẵn. Tuy nhiên, bà cũng thẳng thắn chia sẻ những trắc trở khi các khái niệm về phần mềm mới thường không được các nhà cung cấp sẵn sàng đáp ứng.

Bà Ninh Thị Ty rất hứng thú và mong muốn được TS Trần Minh trở thành “bác sĩ” đầu tiên cho tập đoàn của bà. Bà chia sẻ thẳng thắn: “Nghịch lý là một doanh nghiệp mà đã tồn tại khá lâu thì nó sẽ có rất nhiều “bệnh”. Hay doanh nghiệp lớn thì cũng có nhiều vấn đề đã trở thành bệnh”, bà Ty khẳng định sẵn sàng chuẩn bị hồ sơ, chia sẻ mọi thông tin, không giữ bí mật để các vị chuyên gia có kế hoạch hỗ trợ doanh nghiệp của bà sao cho quá trình chuyển đổi số và đổi mới trở nên thực chất và hiệu quả hơn.

Về phần mình, bà Nguyễn Thị Thanh Tâm, Chủ tịch THB Group chia sẻ niềm vinh dự khi được tham dự Hội nghị quán triệt Nghị quyết 66 và 68 của Bộ Chính trị tại Hội trường Diên Hồng vừa qua. Dù chỉ là một doanh nhân nhỏ, bà cảm thấy rất tự hào và xúc động trước sự quan tâm của Đảng, Chính phủ và lãnh đạo Trung ương dành cho cộng đồng doanh nghiệp.

Nhân dịp này, bà Tâm đề xuất Chủ tịch Nguyễn Hồng Sơn và VACOD-HBA tổ chức một sự kiện lớn hơn, vượt ra khỏi khuôn khổ chương trình Bữa sáng doanh nhân hiện tại để có thêm nhiều doanh nghiệp được tiếp cận những quyết sách lớn của Đảng, Nhà nước và định hướng triển khai, tinh thần hỗ trợ của hai hiệp hội. Bà tin rằng đây sẽ là cơ hội tuyệt vời để các doanh nghiệp trong Hiệp hội được kết nối, giao lưu, đồng thời thể hiện sự hưởng ứng tích cực đối với chủ trương quan trọng này của Đảng và Nhà nước.

Dưới góc độ doanh nghiệp khoa học công nghệ, ông Thái Thanh Nhật Quang, Chủ Tịch HĐQT Công ty Cổ phần Công nghệ GenAI khẳng định đây là thời điểm vô cùng thích hợp để các đơn vị như GenAI mang đến những giải pháp đổi mới. Ông cho biết, sau khi làm việc với hàng trăm doanh nghiệp Việt Nam, GenAI nhận thấy tư duy và quan điểm của các nhà lãnh đạo đã thay đổi đáng kể. Điều này mở ra cơ hội để triển khai những dự án trước đây bị coi là rủi ro.

Ông Quang cảm ơn Chủ tịch Nguyễn Hồng Sơn đã thúc đẩy cơ hội hợp tác với các doanh nghiệp đồng thời cam kết sẽ cố gắng hết sức để hỗ trợ hết mình để các doanh nghiệp cùng phát triển khoa học công nghệ. “Đây cũng là giúp chính GenAI, giúp mình, giúp người để chúng ta cùng tiến lên”, ông nhấn mạnh.

Đại diện cơ quan truyền thông của hai hiệp hội, bà Nguyễn Thùy Dương, Tổng Biên tập Tạp chí Thương gia khẳng định, ngay từ đầu Thương gia đã tích cực truyền thông một cách đầy đủ, nhanh chóng, chân thực, đúng tinh thần các quyết sách quan trọng như Nghị quyết 57, đặc biệt là Nghị quyết 68 về phát triển kinh tế tư nhân.

Bà nhận định, Chủ tịch Nguyễn Hồng Sơn đã sớm chủ động đưa các nghị quyết quan trọng này vào cuộc sống thông qua các hoạt động thường xuyên trong các chương trình Bữa sáng doanh nhân hàng tuần thay vì chỉ tổ chức riêng một hội nghị. Điều này đã tác động rõ rệt đến hoạt động của các doanh nghiệp.

Tổng Biên tập Nguyễn Thùy Dương đánh giá rất cao việc hai Hiệp hội đã rất nhanh chóng, sâu sát và trực tiếp đưa các hoạt động của doanh nghiệp vào thực tiễn. “Tất cả những lý thuyết đó dù hay đến đâu cũng chỉ là màu xám, chỉ khi đưa Nghị quyết, chính sách của Đảng và Nhà nước vào các hoạt động của doanh nghiệp thì cây đời mới xanh tươi”, bà Dương nhấn mạnh. Bà tin rằng những hoạt động tiên phong của VACOD-HBA thực sự là phương cách thực chất giúp áp dụng hiệu quả các nghị quyết và lý thuyết vào đời sống doanh nghiệp.

Bà Dương cũng nhìn nhận đã đến lúc hai hiệp hội cần có những tổng kết về quá trình triển khai các nghị quyết, đặc biệt là “bộ tứ chiến lược” trong hoạt động của mình. Với tinh thần đó, bà đề nghị các cá nhân phụ trách từng mảng trong hai hiệp hội nên có những đánh giá chung.

Về phía Thương gia, Tổng Biên tập Nguyễn Thùy Dương cho biết Tạp chí đã và đang triển khai tất cả các hoạt động của hai hiệp hội. Đồng thời, Thương gia cũng chủ động xây dựng các tuyến bài chuyên đề cụ thể về từng nghị quyết, bao gồm Nghị quyết về phát triển kinh tế tư nhân, Nghị quyết về đột phá phát triển khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số trong “bộ tứ chiến lược… Mới đây, tạp chí cũng chủ động tham gia hội thảo của Học viện Khoa học Công nghệ và Đổi mới sáng tạo và đăng tải hầu hết những nội dung quan trọng, những ý kiến mấu chốt được các chuyên gia đề xuất.Tại hội thảo đó, Chủ tịch Nguyễn Hồng Sơn đã có những ý kiến rất đúng, rất trúng, sát sườn với hoạt động thực tế của doanh nghiệp.

Chủ tịch Nguyễn Hồng Sơn khẳng định dù Bữa sáng Doanh nhân có tính thư giãn hơn vào thứ Bảy nhưng bản chất vẫn là một buổi làm việc. Ông nhấn mạnh, các buổi sáng thứ Bảy của hai hiệp hội luôn có chủ đề cụ thể để tọa đàm, trao đổi thông tin, và hỗ trợ doanh nghiệp.

Các buổi tọa đàm mặc dù còn hạn chế về mặt thời gian nhưng nội dung đã bắt đầu đi sâu vào việc triển khai đồng thời 4 nghị quyết quan trọng, bao gồm Nghị quyết 66, 68 của Bộ Chính trị và Nghị quyết 193. 198 của Quốc hội. Bốn nghị quyết này đều tập trung vào việc ứng dụng khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số cho doanh nghiệp, nhằm mục tiêu phát triển kinh tế tư nhân. Hai hiệp hội cũng đang bắt đầu bằng những giải pháp triển khai cụ thể.

“Chúng ta là một trong những tổ chức, có thể chưa phải đầu tiên nhưng cũng đi hàng đầu trong việc triển khai ứng dụng, đưa các nghị quyết vào thực tiễn của doanh nghiệp”, Chủ tịch Sơn nhấn mạnh.

Bên cạnh đó, Chủ tịch Nguyễn Hồng Sơn mở ra cơ hội để các doanh nghiệp hội viên có thể tận dụng chương trình "Bữa sáng doanh nhân" như một kênh đa dạng để quảng bá sản phẩm và hình ảnh. Ông giải thích, các doanh nghiệp không chỉ là đối tác, khách hàng, nhà cung cấp mà còn là đối tác chiến lược của nhau, với nhiều trường hợp hợp tác kinh doanh thành công trong nội bộ hiệp hội.

Chủ tịch Sơn cũng giải đáp lo ngại của nhiều doanh nghiệp không có điều kiện tham gia chương trình Bữa sáng sẽ khó tiếp cận chủ trương, chỉ đạo của lãnh đạo hai hiệp hội có thể thông qua các kênh của Hiệp hội, các hội nhóm… Hơn nữa, tất cả những bài phát biểu và chương trình làm việc thứ Bảy hàng tuần đều được Thương gia tường thuật 100% nội dung chính và truyền tải đến từng doanh nghiệp hội viên. Điều này giúp các doanh nghiệp ở xa vẫn nắm bắt được đầy đủ thông tin, chủ động liên hệ với Hiệp hội để đặt vấn đề về các nội dung cần thiết.