Ngành dệt vốn là mắt xích quan trọng trong chuỗi giá trị dệt may của nước ta, nay đang đối diện với làn sóng đầu tư mạnh mẽ của các doanh nghiệp nước ngoài. Nếu như nhiều năm trước, doanh nghiệp nội địa giữ vai trò chủ lực cung ứng vải, sợi cho ngành may xuất khẩu thì nay, thị trường đã chứng kiến sự tham gia ngày càng mạnh mẽ của các doanh nghiệp nước ngoài với tiềm lực vốn, công nghệ và chuỗi cung ứng toàn cầu. Điều này vừa mở ra cơ hội hợp tác, vừa đặt ra áp lực cạnh tranh khốc liệt, buộc ngành dệt trong nước phải thay đổi để giữ vững vị thế.
Trao đổi với Thương gia, ông Trần Thế Long Chủ tịch kiêm Giám đốc Công ty TNHH Dệt may Châu Giang đã đưa ra những nhận định khách quan về tình hình kinh doanh của doanh nghiệp ngành dệt nội địa trước những biến động từ thị trường và sức cạnh tranh với doanh nghiệp ngoại ngay trên “sân nhà”.
Ông đánh giá thế nào về việc nhiều tập đoàn sản xuất dệt may, đặc biệt từ Trung Quốc, dịch chuyển sang Việt Nam trong thời gian gần đây?
Thực tế, theo số liệu từ Hiệp hội Dệt may Việt Nam (VITAS), chỉ trong 6 tháng đầu năm 2025, vốn FDI vào ngành dệt may đã tăng khoảng 35% so với cùng kỳ năm trước, trong đó doanh nghiệp Trung Quốc chiếm hơn 50% số dự án mới với loạt nhà máy dệt, nhuộm, sợi từ các tập đoàn lớn của Trung Quốc. Điều này cho thấy làn sóng dịch chuyển không chỉ mang tính tạm thời mà đang định hình lại bản đồ sản xuất dệt may trong khu vực.
Đây là xu hướng tất yếu trong bối cảnh chuỗi cung ứng toàn cầu đang tái cấu trúc mạnh mẽ. Việc Mỹ và EU áp dụng các biện pháp phòng vệ thương mại như thuế chống bán phá giá, hạn ngạch đối với hàng dệt may Trung Quốc đã thúc đẩy các tập đoàn này tìm điểm đến mới để duy trì thị trường xuất khẩu. Trong đó Việt Nam nổi lên như lựa chọn ưu tiên với về môi trường đầu tư kinh doanh hiệu quả, chính sách Nhà nước tạo điều kiện và nguồn nhân lực chất lượng dồi dào…
Thêm vào đó, Việt Nam đã ký kết nhiều hiệp định thương mại tự do thế hệ mới như EVFTA, CPTPP, RCEP… giúp hàng hóa xuất khẩu được hưởng ưu đãi thuế quan khi đáp ứng quy tắc xuất xứ. Chính sách này khiến nhiều doanh nghiệp Trung Quốc chọn đặt nhà máy tại Việt Nam để tận dụng ưu đãi và giảm thiểu rủi ro thuế. Ngoài ra, môi trường chính trị ổn định, vị thế ngoại giao trung lập cùng lợi thế lao động trẻ, chi phí nhân công cạnh tranh càng củng cố niềm tin cho nhà đầu tư.
Sự tham gia của doanh nghiệp nước ngoài có tạo ra cơ hội liên kết chuỗi cung ứng, hay chủ yếu gây áp lực cạnh tranh. Điển hình với hoạt động của Châu Giang hiện nay có bị ảnh hưởng nhiều hay không?
Theo quan điểm của tôi, sự hiện diện của các tập đoàn nước ngoài vừa là cơ hội, vừa là thách thức lớn đối với doanh nghiệp trong nước.
Về cơ hội, khi các tập đoàn lớn đầu tư vào Việt Nam, họ mang theo mạng lưới cung ứng toàn cầu. Nếu doanh nghiệp nội đáp ứng được yêu cầu về chất lượng, thời gian giao hàng và tính minh bạch, chúng tôi hoàn toàn có thể trở thành nhà cung ứng vệ tinh, tham gia vào các đơn hàng quy mô lớn. Đồng thời, đây cũng là dịp để học hỏi về công nghệ, quản trị và quy trình sản xuất hiện đại, từ đó nâng cao năng lực cạnh tranh.
Song song với đó là áp lực không nhỏ. Doanh nghiệp trong nước, đặc biệt là các đơn vị vừa và nhỏ, phải đối diện với chi phí lao động tăng, khó khăn trong tuyển dụng, thiếu hụt nguyên liệu, cũng như sự cạnh tranh trực tiếp để giành đơn hàng xuất khẩu. Nếu chỉ dừng lại ở gia công truyền thống, biên lợi nhuận sẽ ngày càng bị thu hẹp trước sức ép từ những tập đoàn có tiềm lực vốn và công nghệ vượt trội.
Riêng với Châu Giang, mức độ ảnh hưởng hiện tại chưa quá lớn nhờ công ty đã xây dựng được thị trường riêng, có khách hàng ổn định và chuỗi cung ứng trong nước khá vững mạnh từ các công ty thuộc Tập đoàn Dệt May Việt Nam, các doanh nghiệp tư nhân lớn đến mạng lưới tiểu thương gia công truyền thống. Tuy nhiên, về lâu dài, khi các tập đoàn nước ngoài tiếp tục mở rộng sản xuất, chúng tôi chắc chắn sẽ chịu sức ép về giữ chân lao động, nâng chuẩn chất lượng và kiểm soát giá thành.
Bên cạnh đó, việc các “ông lớn” nước ngoài mở rộng nhà máy tại Việt Nam có gây khó khăn trong tuyển dụng và giữ chân lao động kỹ thuật cho doanh nghiệp nội địa không?
Như tôi đã nói, trong kinh doanh, mọi vấn đề phát sinh đều có thể là trở thành thách thức với doanh nghiệp. Thường thì các tập đoàn nước ngoài thường đưa ra mức lương, chế độ phúc lợi và môi trường làm việc hấp dẫn hơn, khiến lao động trẻ, có tay nghề dễ bị thu hút. Trong khi đó, nguồn nhân lực chất lượng cao của ngành dệt may vốn đã không dồi dào, gây khó khăn cho doanh nghiệp nội trong việc tìm người mới.
Để giữ chân người tài, những vị trí kỹ thuật, quản lý sản xuất hay vận hành máy móc hiện đại rất dễ bị săn đón, nếu không có chính sách đãi ngộ phù hợp, lộ trình nghề nghiệp rõ ràng và môi trường làm việc chuyên nghiệp, nguy cơ “chảy máu chất xám” sẽ rất cao.
Tuy nhiên, sự hiện diện của các doanh nghiệp nước ngoài cũng tạo ra một thị trường lao động sôi động hơn, thu hút không chỉ lao động trong nước mà cả chuyên gia, kỹ thuật viên quốc tế đến Việt Nam. Đây là cơ hội để doanh nghiệp nội học hỏi, tiếp thu tri thức, công nghệ và kinh nghiệm quản trị hiện đại, qua đó nâng cao chất lượng nguồn nhân lực.
Quan trọng hơn, trước sức ép cạnh tranh, doanh nghiệp Việt buộc phải đổi mới nhanh hơn. Chúng tôi xác định cần đẩy mạnh chuyển đổi số, tự động hóa sản xuất để giảm phụ thuộc vào lao động thủ công, đồng thời nâng cao năng suất và chất lượng sản phẩm.
Với doanh nghiệp, công tác đào tạo đội ngũ quản lý và lao động kỹ thuật cần được chú trọng, với mục tiêu nâng cao tính chuyên nghiệp và năng suất. Một chiến lược nhân sự bền vững cũng đóng vai trò thiết yếu: doanh nghiệp cần đưa ra chính sách đãi ngộ hợp lý, xây dựng văn hoá doanh nghiệp và lộ trình phát triển nghề nghiệp rõ ràng để giữ chân lao động giỏi. Bên cạnh đào tạo nội bộ, việc hợp tác với các cơ sở đào tạo nghề sẽ giúp đảm bảo nguồn nhân lực chất lượng và ổn định trong dài hạn.
Cuối cùng, ông có thể chia sẻ một số thành tựu mà Châu Giang đã đạt được để có thể tự tin khẳng định chất lượng sản phẩm nội địa khi cạnh tranh với doanh nghiệp ngoại trên chính “sân nhà”?
Ngay từ khi thành lập 11/9/2000, đến nay đã đi qua ¼ thế kỷ, chúng tôi luôn xác định sứ mệnh kiên định với nghề dệt trên quê hương, tập trung vào phân khúc tiểu thương và sản xuất hàng khối ổn định. Nhờ chiến lược đúng đắn, sản phẩm Châu Giang sớm khẳng định chỗ đứng trên thị trường nội địa, vượt qua nhiều giai đoạn cạnh tranh khốc liệt cũng như khủng hoảng tài chính toàn cầu.
Điểm mạnh của Châu Giang là nền tảng tổ chức bài bản, điều hành linh hoạt, giúp doanh nghiệp chủ động ứng biến trước mọi biến động thị trường. Những năm gần đây, chúng tôi triển khai chương trình “Đổi mới – Sáng tạo – Kỷ cương – Thích ứng linh hoạt” nhằm đón đầu xu thế trong nước và thế giới. Song song đó, công ty xây dựng hệ thống sản xuất đồng bộ, gắn kết đội ngũ công nhân lành nghề, nhiều người gắn bó hàng chục năm, làm việc bằng niềm đam mê và sự tỉ mỉ, yếu tố làm nên giá trị cốt lõi của thương hiệu.
Không chỉ chú trọng năng suất, Châu Giang còn liên tục cải thiện điều kiện làm việc, áp dụng giải pháp sản xuất xanh, hướng đến phát triển bền vững. Sau 25 năm, chúng tôi đã xây dựng được uy tín thương hiệu nội địa, trở thành đối tác tin cậy trong ngành dệt may Việt Nam và tạo dựng hệ sinh thái gắn kết với người lao động, cộng đồng doanh nghiệp, khách hàng và địa phương.
Chính những thành tựu đó là cơ sở để chúng tôi tự tin khẳng định: doanh nghiệp Việt Nam hoàn toàn có đủ năng lực để cạnh tranh sòng phẳng với các tập đoàn ngoại ngay trên sân nhà.
Xin cảm ơn ông!