SSI Research vừa công bố cập nhật mới nhất về triển vọng nhóm ngân hàng, trong đó đặc biệt nhấn mạnh rằng tác động tiềm ẩn từ chính sách thuế đối ứng của Mỹ đến ngành ngân hàng là khá phức tạp.
Nguyên nhân xuất phát từ mối liên kết chặt chẽ giữa hệ thống ngân hàng với các lĩnh vực chịu ảnh hưởng trực tiếp như dệt may, thủy sản, gỗ, và dòng vốn FDI, cũng như các ngành bị tác động gián tiếp như tiêu dùng và bất động sản.
NGÀNH NGÂN HÀNG SẼ BƯỚC VÀO CUỘC CHƠI MỚI
Các chuyên gia từ SSI Research cho rằng tăng trưởng tín dụng có thể sẽ giảm tốc ở các doanh nghiệp nhỏ và vừa (SME) trong lĩnh vực xuất khẩu, nhưng dự kiến sẽ được bù đắp từ việc tăng dư nợ cho vay đối với các ngành như hạ tầng, xây dựng, bất động sản, và tiêu dùng.
Tuy nhiên, ngân hàng dự kiến sẽ phải đối mặt với rủi ro nợ xấu và chi phí tín dụng tăng, cùng với thu nhập từ tài trợ thương mại và giao dịch ngoại hối giảm, đồng thời phải giảm lãi suất cho vay để hỗ trợ khách hàng gặp khó khăn.
Về mặt tích cực, Chính phủ sẽ đưa ra các biện pháp hỗ trợ để kích thích nền kinh tế - như đẩy nhanh đầu tư công và hỗ trợ lãi suất. Đối với ngân hàng, Chính phủ cũng có thể tạo điều kiện trong việc cơ cấu nợ và ghi nhận dự phòng để các ngân hàng có nhiều dư địa hơn trong việc hỗ trợ khách hàng. Ngoài ra, đồng USD yếu hơn có thể làm giảm phần nào áp lực về chi phí vốn, qua đó giảm bớt áp lực tài chính cho ngân hàng.
SSI Research đánh giá những ngân hàng có mức độ liên quan cao với các ngành xuất khẩu và doanh nghiệp FDI sẽ chịu nhiều tác động nếu mức thuế đối ứng cao. Các công ty tài chính tiêu dùng cũng có thể chịu ảnh hưởng kém tích cực, do tệp khách hàng cốt lõi của họ là khách hàng đại chúng, thu nhập thấp, và công nhân khu công nghiệp – có xu hướng dễ bị ảnh hưởng hơn trước các cú sốc kinh tế.
Để đánh giá mức độ ảnh hưởng của ngân hàng đối với các ngành liên quan đến xuất nhập khẩu và FDI, phải xem xét tỷ trọng các khoản vay bằng ngoại tệ trong tổng dư nợ, và huy động bằng ngoại tệ so với tổng huy động.
Việc tạm dừng áp thuế đối ứng trong 90 ngày với hầu hết các quốc gia là tín hiệu tích cực trong ngắn hạn đối với Việt Nam, để có thêm thời gian cho các cuộc đàm phán thương mại. Xuất khẩu đến thị trường Mỹ sẽ cải thiện trong ngắn hạn, khi các nhà nhập khẩu đẩy nhanh đơn hàng không chỉ cho mùa tựu trường mà còn cho mùa lễ cuối năm, ngoại trừ những đơn hàng mất hơn 90 ngày để hoàn thành.
Trong bối cảnh hiện nay, những ngân hàng có mức độ liên quan cao đến xuất khẩu và FDI có thể hưởng lợi phần nào trong ngắn hạn và có thêm thời gian để phát triển chiến lược trung hạn. Trong trường hợp hoạt động tích trữ hàng hóa tiếp tục diễn ra trong giai đoạn này, ước tính lợi nhuận năm 2025 của các ngân hàng sẽ không bị ảnh hưởng quá đáng kể.
Về dài hạn, triển vọng ngành ngân hàng vẫn tiềm ẩn nhiều bất định, trong bối cảnh tác động từ chính sách thuế đối ứng của Mỹ dự kiến chỉ bắt đầu rõ nét từ cuối năm 2025 hoặc đầu năm 2026.
Dù còn quá sớm để đưa ra những dự báo cụ thể, song một kịch bản được SSI Research đề cập đến là sự dịch chuyển dần về động lực tăng trưởng của nền kinh tế Việt Nam — từ mô hình tăng trưởng dựa nhiều vào xuất khẩu, đặc biệt là khối doanh nghiệp FDI, sang định hướng phát triển thị trường nội địa, bao gồm tiêu dùng, đầu tư tư nhân và đầu tư công. Sự thay đổi này có thể định hình lại cuộc chơi và môi trường cạnh tranh của ngành ngân hàng trong tương lai dài hạn.
Để hỗ trợ mục tiêu tăng trưởng kinh tế 8% trở lên trong năm 2025, nhiều ngân hàng thương mại Việt Nam đã thực hiện giảm lãi suất huy động song song với việc tung ra nhiều gói tín dụng với lãi suất thấp.
Trong báo cáo mới phát hành, Deloitte cũng cho rằng, việc chênh lệch lãi suất ở hai chiều dự kiến sẽ ảnh hưởng đáng kể đến biên lợi nhuận, đặc biệt khi hoạt động của các ngân hàng vẫn dựa vào tín dụng.
"Được Chính phủ giao nhiệm vụ hiện thực hóa nguyên tắc “lợi ích hài hòa, rủi ro chia sẻ”, việc các ngân hàng đa dạng hóa nguồn thu, cải thiện thu nhập ngoài lãi là điều không thể bỏ qua", bà Trần Thị Thúy Ngọc, Phó Tổng Giám đốc Phụ trách Khách hàng và thị trường, Deloitte Việt Nam nhấn mạnh.
Theo dự báo, tỷ trọng của thu nhập ngoài lãi trên tổng thu nhập của ngân hàng năm 2025 vẫn sẽ ở mức 22%. Tỷ trọng này có thể gia tăng khi các ngân hàng điều chỉnh chiến lược của mình trong từng mảng kinh doanh.
Mặt khác, các ngân hàng cũng cần dành sự chú ý trong việc cắt giảm chi phí hoạt động. Nhiều ngân hàng đang thực hiện những nỗ lực hay sáng kiến tiết kiệm chi phí, dù vậy thường không đạt được kết quả như mong đợi.
Từ kinh nghiệm của các ngân hàng quốc tế, Deloitte chỉ ra rằng các ngân hàng Việt Nam nên hướng đến việc chuyển đổi chi phí bền vững hơn bằng cách sử dụng các đòn bẩy như: Khai thác sức mạnh của tính minh bạch về chi phí; Mở rộng quy mô tự động hóa và AI để giảm chi phí và tăng năng suất; Tích hợp việc kiểm soát rủi ro vào các sáng kiến thay đổi sớm; Duy trì kỷ luật thực thi mạnh mẽ.
MỨC ĐỊNH GIÁ HẤP DẪN LÀ CƠ HỘI TÍCH LŨY CỔ PHIẾU "VUA"
Tính đến nay, nhiều ngân hàng đã công bố tài liệu họp Đại hội đồng cổ đông năm 2025, hé lộ bức tranh kế hoạch kinh doanh cho năm tới. Trong đó, nhóm ngân hàng thương mại cổ phần đặt mục tiêu lợi nhuận trước thuế tăng trung bình 17% so với cùng kỳ, trong khi nhóm ngân hàng thương mại Nhà nước vẫn chưa đưa ra kế hoạch cụ thể, do còn chờ phê duyệt từ Ngân hàng Nhà nước.
Đáng chú ý, mặc dù dự báo dư nợ tín dụng tăng mạnh, với mức tăng trưởng ước đạt 21% so với cùng kỳ đối với nhóm ngân hàng thương mại cổ phần, nhưng tốc độ tăng lợi nhuận lại khiêm tốn hơn so với năm 2024. Điều này phản ánh kỳ vọng thận trọng của ngành đối với biên lãi ròng (NIM) trong năm 2025, trong bối cảnh áp lực cạnh tranh ngày càng gia tăng
Về chất lượng tài sản, hầu hết các ngân hàng đặt mục tiêu tỷ lệ nợ xấu dưới 2%, ngoại trừ VIB và OCB.
ACB, TCB, MBB, và STB đã đặt kế hoạch kinh doanh năm 2025 thấp hơn 4-5% so với ước tính trong khi VPB, HDB, và OCB có kế hoạch tăng trưởng mạnh hơn. Kế hoạch hiện tại trình Đại hội cổ đông của các ngân hàng chưa tính đến rủi ro mức thuế đối ứng cao từ Mỹ.
Tuy nhiên, với việc tạm hoãn áp thuế đối với hầu hết các quốc gia trong 90 ngày để tạo điều kiện cho các cuộc đàm phán thương mại, tác động đến lợi nhuận năm 2025 sẽ được kiểm soát phần nào, đặc biệt với hoạt động tích trữ hàng hóa có thể diễn ra trong quý 2/2025.
Ngoài ra, việc tối ưu hóa chi phí cũng sẽ là một yếu tố có thể hỗ trợ cho tăng trưởng lợi nhuận năm 2025.
Hầu hết các ngân hàng lựa chọn không trả cổ tức tiền mặt (trừ ACB, MBB, và OCB) để duy trì nguồn vốn. Do đó, chi trả cổ tức bằng cổ phiếu tiếp tục là lựa chọn chính của ngân hàng. CTG nổi bật với kế hoạch chia cổ tức bằng cổ phiếu tỷ lệ 44,64% (từ lợi nhuận giữ lại trước năm 2026 và 2021 – 2022), và đề xuất giữ lại toàn bộ lợi nhuận năm 2024 (tương đương với 29,05% vốn điều lệ hiện tại).
Trong khi đó, một số ngân hàng như VCB, BID và MBB có đề cập tới tăng vốn điều lệ thông qua phát hành riêng lẻ. Đáng chú ý, MSB đã đề xuất thoái vốn khỏi TNEX Finance trong năm 2025 nếu điều kiện thị trường thuận lợi, và hướng đến việc mua lại một công ty chứng khoán và/hoặc quản lý quỹ. Do ROX Group (một bên liên quan của MSB) có nhu cầu cao về huy động vốn qua trái phiếu, việc có một công ty chứng khoán và quản lý tài sản trong hệ sinh thái là phù hợp với định hướng chung của tập đoàn.
Sau biến động của thị trường gần đây, hệ số P/B của các ngân hàng trong phạm vi theo dõi của SSI Research đã giảm xuống khoảng 1,2x – gần đến mức đáy trong giai đoạn Covid-19 ( năm 2020) và cuộc khủng hoảng trái phiếu doanh nghiệp bất động sản trong tháng 10/2022. Mặc dù bất ổn xoay quanh chính sách thuế đối ứng của Mỹ vẫn hiện hữu, mức định giá hiện tại là hấp dẫn, cho thấy cơ hội tích lũy cổ phiếu ngân hàng một cách chọn lọc.
SSI Research ưa thích những ngân hàng có nguồn vốn cạnh tranh và kết quả hoạt động theo sát sự phục hồi của nền kinh tế Việt Nam, cụ thể như VCB, CTG, TCB và MBB.
Mặc dù không có lợi thế về vốn, HDB dự kiến vẫn được hưởng lợi từ hạn mức tín dụng cao hơn sau khi tham gia tái cơ cấu ngân hàng yếu kém trong bối cảnh thị trường bất động sản phục hồi. Điều này sẽ giúp ngân hàng có thể giành được nhiều thị phần hơn trong dài hạn. Trong khi đó, giá của VPB và TPB đã điều chỉnh sâu đem đến cơ hội giao dịch ngắn hạn hấp dẫn.
