Theo Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu thủy sản Việt Nam (VASEP), ngành tôm của Việt Nam đang đối mặt với hai vấn đề lớn đó là giá tôm xuất khẩu sang các thị trường thấp do phải cạnh tranh với tôm Ecuador, Ấn Độ. Vấn đề nữa là dịch bệnh trên tôm nuôi diễn biến phức tạp, chưa được khắc phục, có khả năng gây thiếu nguyên liệu tôm trong nửa cuối năm 2024.
Tổng Thư ký VASEP Trương Đình Hòe đánh giá: “Mặc dù ngành tôm đang có sự tăng trưởng dương trong những tháng đầu năm 2024, tuy nhiên điều này chưa đánh giá đúng thực tế tình hình của ngành tôm hiện nay. Chưa bao giờ ngành tôm Việt Nam phải đối mặt với khó khăn cùng lúc tại tất cả thị trường chính như: Mỹ, EU, Nhật Bản…".
Hàng năm, quy luật thị trường cho thấy, kể từ quý III trở đi, là giai đoạn các nhà nhập khẩu tăng cường mua vào để chuẩn bị nguồn hàng cung ứng cho các dịp lễ, Tết cuối năm. Do đó, giá tôm từ quý III trở đi nhiều khả năng sẽ được cải thiện tốt hơn so với hiện tại, nhưng cũng khó có khả năng tăng mạnh.
Người nuôi cần cân nhắc, chọn lựa mô hình, mật độ nuôi phù hợp để vừa đảm bảo tỷ lệ nuôi thành công cao nhằm giảm giá thành sản xuất, vừa thu hoạch được tôm cỡ lớn có giá ổn định hơn.
Theo nhận định của bà Kim Thu (chuyên gia thị trường tôm của VASEP), đối mặt với rất nhiều khó khăn, các các doanh nghiệp xuất khẩu tôm luôn chủ động có chiến lược cho riêng mình. Ví dụ như thị trường Hoa Kỳ tuy có sức tiêu thụ lớn, nhưng tôm Việt gặp bất lợi trong cạnh tranh với tôm giá rẻ đến từ Ecuador và Ấn Độ và gần đây là giá cước vận tải tăng mạnh. Do đó, hầu hết doanh nghiệp đều giảm tỷ trọng xuất khẩu vào thị trường này, tập trung cho thị trường gần như: Nhật Bản, Hàn Quốc, Australia, Trung Quốc… Có DN thì chủ động về hoạt động nuôi, đề ra giải pháp nuôi và thu hoạch, để bán được giá tốt hơn.
Trong nửa đầu năm 2024, kim ngạch xuất khẩu tôm đứng đầu trong danh mục các loại thủy sản xuất ra nước ngoài của Việt Nam, đạt 1,6 tỷ USD, tăng 6% so với cùng kỳ.
Theo số liệu thống kê từ VASEP cho biết, chỉ riêng tháng 6, xuất khẩu tôm Việt Nam ghi nhận tăng trưởng dương so với cùng kỳ năm ngoái và tăng cao hơn so với tháng trước đó. Giá trị XK tôm trong tháng này đạt 344 triệu USD, tăng 5% so với cùng kỳ năm 2023.
Một trong những thị trường lớn nhất nhập khẩu tôm của Việt Nam là Trung Quốc và Hồng Kông. Nửa đầu năm nay, kim ngạch xuất khẩu tôm sang 2 thị trường này đã đạt 328 triệu USD, tăng 17% so với cùng kỳ năm ngoái. Xuất khẩu tôm sang thị trường này sau khi giảm trong tháng 5, đã tăng trở lại trong tháng 6.
Tuy nhiên, theo dự báo, nửa cuối năm tôm của Việt Nam xuất khẩu sang Trung Quốc sẽ gặp thách thức lớn về việc cạnh tranh về giá trên thị trường tỷ dân, đặc biệt là tôm sú nguyên con, thẻ nguyên con. Bởi lẽ, thời điểm này, rất có thể Ecuador, Ấn Độ và Indonesia sẽ tập trung hơn vào thị trường Trung Quốc do Mỹ áp thuế cao và tăng cường kiểm soát về các vấn đề lao động, môi trường và an toàn thực phẩm.
Theo số liệu của Hải quan Việt Nam, tính đến 15/6, xuất khẩu tôm Việt Nam sang Mỹ đạt hơn 262 triệu USD, tăng 2% so với cùng kỳ năm ngoái. Sau khi tăng các tháng đầu năm, XK tôm sang Mỹ giảm trong tháng 4 và 5. Nhu cầu nhập khẩu tôm Việt Nam của Mỹ có thể tăng nhẹ vào quý 3 năm nay khi các nhà nhập khẩu tăng mua phục vụ nhu cầu lễ hội cuối năm. Tại thị trường này, lạm phát vẫn cao. Bên cạnh đó, cước tàu tăng đột biến 40% từ tháng 5 do chiến tranh ở Trung Đông và Trung Quốc gom container rỗng để dự phòng xuất hàng cho Mỹ trước kỳ hạn bị áp thuế mới.
Đối với thị trường châu Á, 6 tháng đầu năm nay, xuất khẩu tôm sang Nhật Bản và Hàn Quốc vẫn ghi nhận giảm nhẹ so với cùng kỳ năm ngoái, lần lượt đạt 229 triệu USD và 149 triệu USD, giảm lần lượt 3% và 10% so với cùng kỳ. Nhu cầu nhập khẩu của thị trường Nhật và Hàn Quốc dự kiến tăng nhẹ từ tháng 9 để phục vụ nhu cầu cuối năm.
Đối với thị trường EU, sau quý 1, xuất khẩu tôm sang thị trường này tăng trưởng tốt. Tháng 6, xuất khẩu tôm sang thị trường này đạt 52 triệu USD, tăng 31%. Lũy kế 6 tháng đầu năm, xuất khẩu sang thị trường EU đạt 217 triệu USD, tăng 13%. Những tháng tới, nhu cầu nhập khẩu tôm của thị trường EU dự kiến tiếp tục tăng.
Chuyên gia ngành hàng kỳ vọng, nửa cuối năm, các thị trường nhập khẩu chính sẽ có tín hiệu tốt hơn, các vấn đề tồn kho và khó khăn vận tải sẽ giảm bớt, nhu cầu sẽ phục hồi và giá sẽ tăng lại. Nếu tất cả sự kỳ vọng diễn ra theo kịch bản có lợi cho con tôm thì mọi thứ sẽ thay đổi theo chiều hướng tốt hơn, đảm bảo mục tiêu về đích của ngành tôm năm 2024.
