Giải quyết gạo tồn đọng tại cảng gỡ khó cho doanh nghiệp
Tại cuộc họp Chính phủ chiều nay (20/04), Thứ trưởng Bộ Công thương Trần Quốc Khánh cho biết: Ngay sau khi có chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ, Bộ Công thương đã ban hành quyết định số 1106 ngày 10/04 công bố hạn ngạch xuất khẩu gạo tháng 04/2020, áp dụng hạn ngạch xuất khẩu đối với mặt hàng gạo trong tháng 04 là 400 nghìn tấn. Tuy nhiên, Bộ Công thương đã nhận được nhiều ý kiến của các doanh nghiệp xuất khẩu gạo, phản ánh việc đăng ký tờ khai xuất hiện một số bất cập khi không được thông báo về thời gian bắt đầu tiếp nhận tờ khai hoặc không tiếp cận được hệ thống. Cá biệt có trường hợp đăng ký được nhưng sau đó lại bị mất tờ khai trên hệ thống…
Theo đó, ngày 15/04, Bộ Công thương đã có văn bản đề nghị Bộ Tài chính xem xét, giải quyết các kiến nghị của doanh nghiệp và đề nghị công bố danh sách các thương nhân đã đăng ký tờ khai hải quan xuất khẩu theo hạn ngạch 400 nghìn tấn, để các thương nhân có thể nắm rõ hơn về quy trình triển khai nghiệp vụ hải quan và có thông tin chi tiết về việc thực hiện tờ khai hải quan xuất khẩu. Đồng thời đề xuất cho phép xuất khẩu gạo nếp, bao gồm thóc nếp, gạo nếp và tấm nếp theo nhu cầu và không tính vào lượng hạn ngạch được phép xuất khẩu trong tháng 04/2020 và thời gian tới.
Bà Vũ Thị Mai, Thứ trưởng Bộ Tài chính cho biết trong thời gian từ 0h đến 6h15 ngày 12/04, đã có 38 doanh nghiệp đăng ký 519 tờ khai xuất khẩu với số lượng gạo đã đăng ký tờ khai xuất khẩu là 399.989 tấn. Đối với các lô hàng gạo hiện đang tồn tại cảng chưa xuất khẩu, Bộ Tài chính kiến nghị Chính phủ cho phép xuất khẩu các lô hàng gạo đã đưa vào cảng trước ngày 24/03 nhưng chưa đăng ký tờ khai hải quan trong tháng 04/2020. Số lượng xuất khẩu gạo sẽ trừ vào hạn ngạch tháng 05/2020.
Cho phép xuất khẩu gạo nếp và yêu câu các bộ rút kinh nghiệm
Kết luận cuộc họp, Phó thủ tướng Trịnh Đình Dũng cho rằng tình hình dịch bệnh Covid-19 và biến đổi khí hậu đang diễn ra hết sức phức tạp, khó lường, dự báo ảnh hưởng không nhỏ đến sản xuất nông nghiệp và nguồn cung lúa gạo trong nước. Một số quốc gia và vùng lãnh thổ đã phong tỏa và tăng cường dự trữ lương thực... Thế nên, việc bảo đảm an ninh lương thực là vấn đề chiến lược, trọng đại, liên quan đến đời sống nhân dân, an ninh quốc phòng.
Do đó, việc xuất khẩu gạo trong bối cảnh hiện nay cần phải xem xét kỹ lưỡng, thận trọng. Trước hết phải bảo đảm an ninh lương thực quốc gia, đồng thời giảm thiểu việc gián đoạn chuỗi sản xuất lúa gạo, bảo vệ quyền lợi hợp pháp, chính đáng cho nông dân và các tổ chức kinh doanh có liên quan. Hơn nữa, Phó thủ tướng cũng cho rằng quá trình điều hành xuất khẩu gạo vừa qua có nhiều vấn đề cần phải khắc phục. Đây là nguyên nhân chính khiến dư luận, báo chí, cộng đồng doanh nghiệp phản ánh gay gắt.
Theo Phó thủ tướng, trách nhiệm chính thuộc về Bộ Công thương, Bộ Tài chính và các cơ quan liên quan. “Sự phối hợp trong quá trình thực hiện chỉ đạo của Thủ tướng giữa Bộ Tài chính và Bộ Công thương là chưa chặt chẽ, hài hòa. Điều này ảnh hưởng lớn đến nỗ lực của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ. Bên cạnh đó, việc mua dự trữ gạo không đạt mục tiêu và tiến hành rất chậm. Tôi yêu cầu Bộ Công thương và Bộ Tài chính nghiêm túc rút kinh nghiệm về việc phối hợp triển khai nhiệm vụ được Chính phủ giao”, Phó thủ tướng nghiêm khắc phê bình.
Phó Thủ tướng cũng yêu cầu các bộ, ngành liên quan đảm bảo không ảnh hưởng đến an ninh lương thực, tuyệt đối không để xảy ra thiếu gạo cho người dân. Đồng thời, đảm bảo hai mục tiêu vừa phát triển sản xuất, thúc đẩy xuất khẩu, hài hòa lợi ích quyền lợi của Nhà nước, doanh nghiệp và người dân.
Theo đó, trước hết yêu cầu các bộ, ngành khắc phục ngay những bất cập hiện nay. Bộ Công thương phối hợp với Bộ Tài chính kiểm tra thực tế các doanh nghiệp có gạo đang tồn đọng tại cảng nhưng chưa mở được tờ khai, phát hiện những doanh nghiệp khai khống hoặc được cấp hạn ngạch nhưng chưa có gạo nhằm điều hòa, không để thiệt hại.
Phó Thủ tướng yêu cầu tạm ứng hạn ngạch 100 nghìn tấn gạo từ hạn ngạch xuất khẩu trong tháng 05/2020 để tháo gỡ khó khăn cho doanh nghiệp hiện có gạo tồn đọng tại cảng nhưng chưa mở được tờ khai hải quan. Trước mắt, việc xuất khẩu gạo nếp vẫn diễn ra bình thường. Bộ Công Thương phối hợp với Bộ NN-PTNT rà soát, đánh giá tổng thể cung cầu thị trường trong nước để điều hành xuất khẩu, đảm bảo không để xảy ra thiếu hụt.
Bên cạnh đó, Phó Thủ tướng yêu cầu cho phép việc xuất khẩu không tính hạn ngạch đối với các đơn hàng sản xuất theo yêu cầu của nhà nhập khẩu ở nước ngoài (do đối tác nước ngoài cung cấp giống, công nghệ, vật tư…).
Bộ Tài chính chịu trách nhiệm mua đủ lượng dự trữ quốc gia. Cần lưu ý cơ chế về thủ tục, giá, những cam kết, ràng buộc giữa các bên để đảm bảo mua đủ lượng dự trữ, tránh tình trạng doanh nghiệp không bán cho Nhà nước do giá thấp hơn giá thị trường.
Bộ Tài chính rà soát lại quy trình, thủ tục trong việc mở tờ khai hải quan, đảm bảo công khai, minh bạch, không để xảy ra tiêu cực, trục lợi chính sách.
