Trong những năm qua, khu vực kinh tế có vốn đầu tư nước ngoài (FDI) được coi là một bộ phận cấu thành quan trọng của nền kinh tế Việt Nam. Các nhà đầu tư nước ngoài không ngừng tạo lập và củng cố niềm tin, đồng hành cùng sự điều hành của Chính phủ, tiếp tục mở rộng hợp tác đầu tư vào Việt Nam.
Hiện nay, bất động sản vẫn luôn là ngành kinh tế mũi nhọn với sức tăng trưởng ổn định và bền vững tại Việt Nam. Không chỉ bất động sản công nghiệp mà cả các phân khúc nhà ở, nghỉ dưỡng, chăm sóc sức khỏe… cũng đang là thỏi nam châm thu hút các nhà đầu tư ngoại.
66,4 tỷ USD vốn FDI chảy vào bất động sản
Theo đánh giá của các tổ chức quốc tế, Việt Nam vẫn là điểm sáng về thu hút vốn FDI. Lượng FDI vào các ngành và lĩnh vực bất động sản đang được cải thiện khi các nước đã trở lại trạng thái bình thường sau đại dịch.
Theo Cục Đầu tư nước ngoài, tính đến tháng 3/2023, có 144 quốc gia và vùng lãnh thổ đầu tư vào Việt Nam, tổng thu hút FDI đạt hơn 440,5 tỷ USD, trong đó đầu tư vào lĩnh vực bất động sản đạt 66,4 tỷ USD, chiếm 15,1% tổng vốn đầu tư.
Lĩnh vực bất động sản đứng thứ hai về thu hút đầu tư, sau lĩnh vực công nghiệp chế biến chế tạo. Có 48 quốc gia và vùng lãnh thổ đầu tư vào lĩnh vực kinh doanh bất động sản, dẫn đầu đầu tư là Singapore, tiếp theo là Hàn Quốc, British Virgin Islands và Nhật Bản.
Xét về địa phương, có 45 tỉnh, thành phố có đầu tư FDI vào lĩnh vực bất động sản. Trong đó TP.HCM dẫn đầu cả nước với tổng vốn đầu tư đăng ký đạt trên 16 tỷ USD, chiếm 24,7% tổng vốn đầu tư, tiếp theo là Hà Nội, Bình Dương và Bà Rịa - Vũng Tàu.
Về quy mô dự án, phần lớn doanh nghiệp FDI tham gia vào lĩnh vực bất động sản tại Việt Nam có quy mô lớn, với hình thức ngày càng đa dạng và chất lượng hơn.
Cụ thể, nhiều dự án FDI đầu tư vào lĩnh vực bất động sản có quy mô lên đến hàng tỷ USD như dự án công ty TNHH Hồ Tràm tại Bà Rịa - Vũng Tàu, thành phố thông minh tại Hà Nội, Khu đô thị Nam Thăng Long, Hà Nội, Công ty TNHH phát triển Nam Hội An tại Quảng Nam...
Những năm gần đây, vốn FDI được thu hút vào lĩnh vực bất động sản có xu hướng tăng trưởng rất rõ rệt. Từ mức tổng vốn đầu tư đạt 671 triệu USD vào năm 2010, thì đến năm 2018 đã tăng lên gấp gần 10 lần, đạt 6,61 tỷ USD, chiếm 18,6% tổng vốn đăng ký của cả nước.
Năm 2019, tổng vốn đăng ký FDI vào lĩnh vực bất động sản đạt 3,88 tỷ USD, giảm 41% so với năm 2018, năm 2021 đạt 2,64 tỷ USD, giảm khoảng 37% so với năm 2020. Giai đoạn này, vốn FDI giảm do ảnh hưởng của dịch bệnh Covid-19.
Tuy nhiên, đến năm 2022, thu hút FDI trong lĩnh vực bất động sản hồi phục tăng 26%, đạt 4,5 tỷ USD.
Thuận lợi đan xen khó khăn
Tại hội thảo "Khơi thông dòng vốn trong nước và nước ngoài cho thị trường bất động sản trong bối cảnh mới", ông Nguyễn Anh Tuấn, Phó Cục trưởng Cục Đầu tư nước ngoài đánh giá, Việt Nam có rất nhiều thuận lợi trong thu hút đầu tư nước ngoài.
Cụ thể, thu hút FDI vào lĩnh vực bất động sản, Việt Nam tiếp tục là 1 trong 5 điểm đến an toàn của các nhà đầu tư. Bởi tình hình chính trị ổn định, an toàn; vị trí địa lý chiến lược, nằm ở trung tâm của khu vực, dễ dàng kết nối với các nền kinh tế lớn; có hệ thống luật pháp, chính sách về nhà ở và kinh doanh bất động sản thông thoáng và đang ngày càng được hoàn thiện.
Bên cạnh đó, hệ thống cơ sở hạ tầng tiếp tục được chú trọng đầu tư, hoàn thiện. Hiện nay, Chính phủ đang triển khai quyết liệt kế hoạch đầu tư công trung hạn giai đoạn 2021-2025 và kế hoạch đầu tư phục vụ phục hồi phát triển kinh tế xã hội, trong đó sẽ tập trung đầu tư phát triển nhiều công trình hạ tầng quan trọng, tạo điều kiện thuận lợi cho phát triển ngành bất động sản.
Ngoài ra, tính hấp dẫn trong đầu tư bất động sản tại Việt Nam tốt hơn các nước trong khu vực vì có khả năng sinh lời cao hơn cả thị trường Thái Lan, Hong Kong và Singapore. Đồng thời, mức độ đô thị hóa nhanh và tầng lớp trung lưu ngày càng tăng tại Việt Nam là điều kiện rất thuận lợi để phát triển thị trường bất động sản.
“Mới đây, Nghị quyết 33 của Chính phủ, cũng như việc thành lập tổ công tác chính phủ là việc làm thiết thực, có thể thu hút nhiều dự án FDI trong lĩnh vực bất động sản, làm đa dạng hóa các loại hình bất động sản tại Việt Nam”, Phó Cục trưởng cho biết.
Trong những năm gần đây, bất động sản công nghiệp, nhà ở và chung cư cao cấp, bất động sản nghỉ dưỡng, bất động sản chăm sóc sức khỏe... đã tăng lên rõ rệt bên cạnh loại hình truyền thống như bất động sản nhà ở.
Mặc dù được đánh giá có nhiều thuận lợi, song Việt Nam vẫn gặp những khó khăn, thách thức về vấn đề này. Hệ thống pháp luật về thị trường bất động sản chưa đồng bộ, rõ ràng và còn phức tạp, sửa đổi không kịp thời.
Ngoài ra, công tác quy hoạch còn nhiều bất cập, thiếu đồng bộ, nhất là tại những khu đô thị mới. Tín dụng tăng trưởng đều, nhưng sản phẩm không có dẫn đến việc đi vay để "chữa bệnh" chứ không phải phát triển thị trường”, ông Tuấn đánh giá.
5 giải pháp để thu thêm FDI
Để tận dụng tốt những ưu điểm và khắc phục các hạn chế trong thu hút FDI, Phó Cục trưởng Cục Đầu tư nước ngoài cho rằng thị trường bất động sản Việt Nam cần tập trung giải quyết một số vấn đề.
Thứ nhất, Chính phủ cần tiếp tục rà soát, hoàn thiện các quy định về pháp lý về thị trường bất động sản, đặc biệt là loại hình bất động sản mới phù hợp với thông lệ quốc tế. Đồng thời, thị trường nên tạo lập môi trường đầu tư kinh doanh hấp dẫn, cạnh tranh, thông thoáng.
Thứ hai, các cơ quan, bộ, ngành phải điều hành linh hoạt, đồng bộ các công cụ chính sách tiền tệ, đáp ứng nhu cầu dòng vốn tín dụng phục vụ phát triển thị trường bất động sản.
Từ đó, các chính sách này sẽ tạo điều kiện cho các doanh nghiệp, người mua nhà và nhà đầu tư được nhanh chóng tiếp cận nguồn vốn tín dụng, giảm lãi suất cho vay, hỗ trợ thị trường bất động sản.
Thứ ba, cơ quan thẩm quyền khẩn trương ban hành và nâng cao chất lượng công tác quy hoạch để đảm bảo phân bố hợp lý, tương ứng với sự phát triển của cơ sở hạ tầng. Tiếp tục hoàn thiện và nâng cao chất lượng cơ sở hạ tầng nói chung và cơ sở hạ tầng giao thông nói riêng để tạo nền tảng cho sự phát triển của thị trường bất động sản.
Ngoài ra, Việt Nam nên chủ động thu hút đầu tư có chọn lọc, hướng đến các nhà đầu tư có năng lực tài chính tốt, và đề cao trách nhiệm của nhà đầu tư đối với môi trường, xã hội trong quá trình đầu tư tại Việt Nam.
Cuối cùng, Chính phủ cần phối hợp với các hiệp hội doanh nghiệp, các công ty tư vấn, công ty luật, ngân hàng, quỹ đầu tư để lên danh sách các nhà đầu tư tiềm năng đang quan tâm đến Việt Nam trong bất động sản. Vận dụng các kênh ngoại giao cấp cao hoặc các kênh có tính ảnh hưởng đến các quyết định đầu tư để tác động, đẩy mạnh thu hút đầu tư vào Việt Nam trong lĩnh vực này.
Song song, các bộ, ngành thực hiện nghiêm túc và hiệu quả công tác cấp giấy chứng nhận đăng ký đầu tư cho các dự án FDI vào lĩnh vực bất động sản nhằm lựa chọn các dự án có chất lượng phù hợp, tránh dự án đầu tư ảo, dự án chậm triển khai.
"Bất động sản không phải là mạch máu thông thường mà là động mạch phát triển, làm sao chúng ta lành mạnh hóa việc thu hút dòng vốn vào thị trường này là một trong những vấn đề cốt lõi", ông Tuấn nêu rõ.
