Kevin, một quản lý cấp cao tại một nhà máy lắp ráp iPhone ở thành phố Chennai, Ấn Độ, thức dậy trước lúc mặt trời mọc tại ký túc xá của anh ấy. Kevin bắt đầu công việc trước 6 giờ sáng và phần lớn thời gian trong ngày của anh ấy được dành cho các cuộc họp qua video với đồng nghiệp ở Trung Quốc, thường kết thúc vào lúc 10 giờ tối.
Trong năm Kevin chuyển đến Ấn Độ từ Trung Quốc, anh gần như không có một ngày nghỉ và cũng không có thời gian để giao tiếp với đồng nghiệp. Thực tế, anh ấy hiếm khi rời khỏi khu công nghiệp.
"GIẤC MƠ" CỦA APPLE
Theo thông tin của Nikkei Asia, các nhà cung cấp của Apple tại Ấn Độ, bao gồm công ty của Kevin, chịu áp lực phải sản xuất hơn 15 triệu iPhone tại Ấn Độ trong năm nay - gấp đôi so với mục tiêu một năm trước đó. Điều này là một phần của sự chuyển đổi toàn diện trong chuỗi cung ứng sản xuất của Apple.
Đối với Kevin, điều đó có nghĩa là phải hoàn thành nhiều mục tiêu tham vọng kịp thời cho một lễ ra mắt sản phẩm quan trọng vào mùa thu này, khi Apple cố gắng sản xuất iPhone đồng thời ở Ấn Độ và Trung Quốc. Trước đây, sản xuất một mẫu iPhone mới tại Ấn Độ mất nhiều hơn một năm so với Trung Quốc, nhưng khoảng cách này đã được rút ngắn xuống khoảng một tháng vào năm 2022. Mục tiêu của năm nay là rút ngắn khoảng cách đó xuống dưới 10 ngày.
"Mỗi ngày, chúng tôi có nhiều cuộc họp với đồng nghiệp ở Trung Quốc", Kevin trả lời phỏng vấn với Nikkei Asia nhưng có điều kiện sử dụng bút danh do tính nhạy cảm của vấn đề. "Chúng tôi cố gắng đồng bộ thông tin sản xuất nhận được ở Trung Quốc với Ấn Độ để cải thiện công việc ở đây. Và thực sự, chúng tôi đang cải thiện”.
Mở rộng sản xuất tại Ấn Độ là một dự án chiến lược lớn lao với Apple, chưa kể đến hàng trăm công ty sản xuất linh kiện cho iPhone của Apple. Nhiều công ty, giống như nơi Kevin làm việc, được dự kiến sẽ phải di chuyển theo ý muốn của Apple.
Trong nhiều năm qua, Trung Quốc đã là nền tảng ổn định của sản xuất iPhone tinh vi của Apple. Theo phân tích của Nikkei, hơn 80% trong số 188 nhà cung cấp hàng đầu của Apple có ít nhất một cơ sở sản xuất ở Trung Quốc.
Trong khi đó, Trung Quốc đã chiếm hơn 95% sản xuất iPhone toàn cầu kể từ khi điện thoại này ra mắt vào năm 2007, theo phân tích chuỗi cung ứng của Nikkei.
"Apple và Trung Quốc... đã cùng nhau phát triển, vì vậy đây đã là một mối quan hệ đối tác lợi ích", Giám đốc điều hành của Apple, Tim Cook, nói trong một chuyến thăm Trung Quốc vào tháng 3.
Nhưng kỷ nguyên phụ thuộc độc quyền vào Trung Quốc đang kết thúc - cả về mặt chính trị và kinh doanh. Đầu năm 2023, Apple đã thông báo cho các nhà cung cấp chuẩn bị sản xuất ít nhất 20% tổng sản xuất hàng năm của iPhone tại Ấn Độ trong những năm tới, theo nguồn tin được thông báo cho Nikkei. Tỷ lệ hiện tại đang dưới 10%.
Apple muốn mở rộng và sâu hơn trong việc sản xuất tại Ấn Độ, nơi hiện tại tập trung nhiều vào các nhiệm vụ thông thường như lắp ráp. Thay vì ghép lại các linh kiện đã hoàn thành ở Ấn Độ, Apple dự định sản xuất nhiều bộ phận trung gian hơn, chẳng hạn như vỏ kim loại, tại đất nước này.
Quan trọng hơn cả, Apple muốn mang các nguồn lực quan trọng về phát triển sản phẩm iPhone mới từ Trung Quốc sang Ấn Độ. Điều này bao gồm hàng ngàn kỹ sư và việc thành lập nhiều phòng thí nghiệm mới.
Công thức lâu đời của Apple "Thiết kế tại California, lắp ráp tại Trung Quốc" đã đối mặt với những thách thức chưa từng thấy từ cơn khủng hoảng kép của đại dịch Covid-19 và căng thẳng liên tục giữa Mỹ và Trung Quốc.
Nhiều lệnh trừng phạt của Mỹ đối với các công ty Trung Quốc được áp dụng từ năm 2018. Sự không chắc chắn sau đó đã tạo áp lực đối với ngành công nghệ, bao gồm cả Apple, để đa dạng hóa cơ sở sản xuất đến các quốc gia khác.
Sự chuyển đổi của Apple sang Ấn Độ tương đồng với những nỗ lực ngoại giao của Mỹ tới New Delhi, trong đó công nghệ đóng vai trò chủ chốt. Ví dụ, khi Tổng thống Mỹ Joe Biden gặp Thủ tướng Ấn Độ Narendra Modi vào ngày 22/6, họ cùng nhau tuyên bố xây dựng "mối đối tác Mỹ-Ấn Độ mạnh mẽ, đa dạng hơn". Hai bên cũng đã được ký kết một biên bản ghi nhớ về hợp tác chuỗi cung ứng bán dẫn và chuỗi cung ứng khoáng sản quan trọng.
Prachir Singh, một nhà phân tích đóng tại Ấn Độ của Counterpoint, một công ty nghiên cứu thị trường toàn cầu cho biết: "Apple đang giảm thiểu rủi ro địa chính trị bằng cách tạo ra các đơn vị sản xuất song song ở các nước khác, bao gồm Việt Nam và Ấn Độ”.
Nhưng Apple cũng có lý do riêng để cố gắng giảm thiểu sự phụ thuộc vào chuỗi cung ứng của Trung Quốc. Một trong những vấn đề chính là sự bất ổn tại trung tâm sản xuất iPhone của Apple tại Zhengzhou vào tháng 10 - kết quả của một đợt bùng phát Covid-19, theo một số nhà quản lý biết rõ quyết định của Apple.
"Mọi thứ đã khiến Apple hoang mang", nhiều người thân cận với người quyết định của Apple nói rằng, bước đệm cho việc di chuyển hướng Ấn Độ là sự bất ổn tại Zhengzhou, nơi có trung tâm lắp ráp iPhone lớn nhất của công ty và địa điểm sản xuất đơn lẻ quan trọng nhất trên thế giới. Vào tháng 10, một đợt bùng phát Covid-19 tại các nhà máy Foxconn ở đó, và các biện pháp cách ly tiếp theo, đã gây ra các cuộc biểu tình của công nhân. Sản xuất đã bị gián đoạn hơn một tháng trong thời gian quan trọng nhất của năm - mùa mua sắm dẫn đến Giáng sinh.
Một yếu tố khác ủng hộ việc đầu tư sản xuất tại Ấn Độ là sự đổ bộ vào các điểm đến thay thế như Thái Lan, thường là điểm đầu tiên của các nhà sản xuất công nghệ tìm cách di chuyển sản xuất ra khỏi Trung Quốc. Ở những quốc gia này, giá đất, nước và điện đã tăng gần đây, và các công ty chuỗi cung ứng phải suy nghĩ hai lần trước khi đầu tư. Ấn Độ, với dân số đông đảo, mức lương tương đối thấp, diện tích lớn và khả năng nói tiếng Anh tốt, là một sự lựa chọn rõ ràng để xem xét.
Sau đó là yếu tố thị trường vô cùng lớn của Ấn Độ. Deloitte, một công ty tư vấn tài chính, dự đoán rằng vào năm 2026, Ấn Độ sẽ có 1 tỷ người dùng điện thoại thông minh, biến đây thành thị trường lớn thứ hai sau Trung Quốc. Chính phủ Ấn Độ coi việc tiếp cận thị trường này như lợi thế để cám dỗ Apple sản xuất nhiều hơn tại địa phương, cải thiện uy tín của ngành sản xuất Ấn Độ với danh hiệu "nhà cung cấp của Apple".
"Điểm hấp dẫn của Ấn Độ bao gồm thị trường vô cùng lớn, lao động rẻ và các ưu đãi từ chính phủ", như Prachir Singh của Counterpoint nói. "Chúng tôi nhận ra rằng chúng ta sẽ chứng kiến một sự chuyển đổi đáng kể ở đây".
Nhưng việc Apple di chuyển sản xuất sang Ấn Độ đang diễn ra trong bối cảnh một quá trình đàm phán phức tạp, và New Delhi đang đưa ra các biện pháp để đảm bảo các công ty Ấn Độ nhận được mức hời lớn trong quá trình này.
"Ấn Độ có thể hưởng lợi lớn từ việc Mỹ và các nước khác quan tâm đến việc giảm rủi ro từ Trung Quốc và chuyển chuỗi cung ứng sang các nơi khác", Lisa Curtis, giám đốc chương trình an ninh Đông Dương tại Trung tâm An ninh Mỹ mới (CNAS) và cựu quan chức Mỹ nói.
SỰ CHẤM DỨT CỦA MỘT KỶ NGUYÊN
Tuy nhiên, quyết định di chuyển sang Ấn Độ không chỉ nằm trong tay Apple. Có hàng trăm nhà cung cấp sản xuất khoảng 1.500 linh kiện cấu thành một chiếc iPhone, và quyết định của những nhà cung cấp này là rất quan trọng đối với thành công của quá trình di chuyển. Từ pin, màn hình, vỏ và quá trình lắp ráp đều được thực hiện bởi các bên thứ ba, những người phải xây dựng khả năng sản xuất mới tại Ấn Độ hoặc gửi sản phẩm của họ từ nơi khác để lắp ráp nếu kế hoạch này muốn thành công.
Các công ty khao khát có tư cách nhà cung cấp của Apple và đã quen với việc di chuyển bất cứ khi nào và ở bất kỳ đâu mà Apple yêu cầu, đang đối mặt với một số thách thức lớn nhất của họ khi chuyển sang Ấn Độ, đồng thời thử thách lòng trung thành đối với khách hàng chính của họ.
Theo cuộc phỏng vấn của Nikkei với nhiều nhà quản lý, các cuộc đàm phán giữa Apple và các nhà cung cấp đã kéo dài và không phải luôn luôn dễ chịu. Apple đã yêu cầu các nhà cung cấp giữ giá thành các linh kiện được sản xuất tại Ấn Độ không thay đổi so với các linh kiện được sản xuất tại Trung Quốc, mặc dù có thêm chi phí vận chuyển và thuế nhập khẩu. Ngoài ra, việc thành lập các nhà máy trong môi trường mới lạ cũng là một thách thức vô cùng lớn. Trong một số trường hợp, các nhà cung cấp đã do dự trước những khó khăn này.
PHẦN THƯỞNG THỰC SỰ
Vào tháng 4, Tim Cook đã đến Ấn Độ để khai trương hai cửa hàng bán lẻ đầu tiên của Apple ở Mumbai và Delhi trong cùng một tuần. Sự hiện diện của Cook cho thấy rằng ngoài việc đa dạng hóa chuỗi cung ứng, Apple cũng muốn có quyền tiếp cận tốt hơn đến thị trường vô cùng lớn của Ấn Độ.
Chuyển đổi sản xuất sang Ấn Độ cũng đã là chiến lược được áp dụng bởi Xiaomi, Oppo và Vivo của Trung Quốc trong nỗ lực giảm chi phí và tránh các hàng rào thuế mà Ấn Độ áp dụng cho điện thoại nhập khẩu. Điều đó là một phần của chiến dịch “Make in India” được giới thiệu vào năm 2014 bởi Thủ tướng Modi nhằm khuyến khích việc sản xuất địa phương nhiều hơn.
Apple tin rằng bằng việc theo đuổi cùng 1 chiến lược, họ sẽ có quyền tiếp cận thị trường Ấn Độ tốt hơn, sự ủng hộ tốt hơn từ chính phủ và cuối cùng giảm sự phụ thuộc vào Trung Quốc.
Trong khi đó, do những xung đột về chính trị, doanh số bán hàng của các thương hiệu điện thoại Trung Quốc hàng đầu tại Ấn Độ đã gặp khó khăn, tạo ra một khoảng trống trên thị trường. Xiaomi, trở thành nhà sản xuất điện thoại lớn nhất của Ấn Độ vào năm 2018, đã bị cáo buộc vi phạm Luật Quản lý Ngoại hối và quy định thuế của đất nước này vào năm 2022. Theo Canalys, một công ty tư vấn công nghệ cao và CNTT, thị phần của Xiaomi đã giảm xuống vị trí thứ tư theo số lượng hàng xuất khẩu vào quý đầu tiên của năm 2023.
Cuối cùng, giấc mơ của Apple đối với thị trường Ấn Độ không chỉ là tăng thị phần và tăng sản lượng, mà còn biến đây thành một giải pháp thay thế bền vững cho Trung Quốc. Nguồn tin cho biết, Apple sẽ phân bổ NPI của iPhone cho Ấn Độ trong những năm tới.
NPI là phần quan trọng nhất trong việc tung ra 1 mặt hàng điện tử mới. Nó liên quan đến sự hợp tác chặt chẽ giữa các thương hiệu và nhà cung cấp, cùng nhau phát triển một sản phẩm từ bản vẽ đến nhà máy với tất cả các thử nghiệm và xác minh mà điều này đòi hỏi.
Trong hơn một thập kỷ, NPI của iPhone được thực hiện nhờ sự hợp tác chặt chẽ giữa nhóm nghiên cứu và phát triển của Apple tại Cupertino, California và nhóm R&D của nhà cung cấp tại Trung Quốc. Đưa các nguồn lực của NPI đến Ấn Độ là một bước quan trọng trong phát triển công nghệ.
"NPI yêu cầu hàng ngàn kỹ sư, kỹ thuật viên, đầu tư phòng thí nghiệm, đầu tư thiết bị và vô số thử nghiệm", một trong những người trực tiếp tham gia kế hoạch nói với Nikkei. "Nó thể hiện sức mạnh công nghệ của một sản phẩm và Apple muốn làm điều đó ở Ấn Độ. Chúng tôi có thể 'copy và paste' để tăng sản lượng iPhone ở Ấn Độ, nhưng điều quan trọng hơn là khả năng của NPI ở một quốc gia mới”.
“Trong những năm tới, chúng ta sẽ thấy một chiếc iPhone được đồng thiết kế ở Ấn Độ”, một người khác có liên quan cho biết.
Nhưng Ấn Độ vẫn cần chứng minh với thế giới rằng đây có thể là một điểm đến lý tưởng để thực hiện quá trình chuyển đổi chuỗi cung ứng hoành tráng.
“Bản thân Ấn Độ sẽ phải trở nên cạnh tranh về môi trường đầu tư kinh tế mặc dù nước này có tất cả các khía cạnh địa chính trị có lợi cho mình”, Curtis nói.
