Khảo sát kết quả kinh doanh của các doanh nghiệp ngành thép đã công bố báo cáo tài chính quý 2/2023 cho thấy, hầu hết các công ty thép đều ghi nhận kết quả sụt giảm, thậm chí có doanh nghiệp lỗ nặng.
NGƯỜI LỖ ĐẦM ĐÌA, KẺ LÃI KHIÊM TỐN
Cụ thể, Công ty Cổ phần Tập đoàn Hòa Phát (mã chứng khoán: HPG) ghi nhận doanh thu trong quý 2/2023 giảm 21% so với cùng kỳ, chỉ đạt 29.800 tỷ đồng. Lợi nhuận sau thuế 1.448 tỷ đồng, giảm 64% so với cùng kỳ năm trước, song lợi nhuận trong quý 2 năm nay của Hòa Phát vẫn gấp 3,7 lần so với kết quả quý 1/2023.
Lũy kế 6 tháng đầu năm nay, Hòa Phát ghi nhận 56.665 tỷ đồng doanh thu, giảm 30% so với cùng kỳ năm trước và lợi nhuận sau thuế hơn 1.830 tỷ đồng, giảm 85%.
Tương tự, Công ty Cổ phần Tập đoàn Hoa Sen (mã chứng khoán: HSG) cũng ghi nhận bước lùi lớn về lợi nhuận trong quý 2/2023 khi doanh thu thuần giảm 29% so với cùng kỳ còn 8.646 tỷ đồng. Lãi ròng 14 tỷ đồng trong quý 2/2023, giảm tới 95% so với cùng kỳ năm ngoái. Tính đến cuối tháng 6/2023, tổng tài sản của Tập đoàn Hoa Sen đạt 16.526 tỷ đồng, giảm nhẹ 3% so với thời điểm đầu năm nay.
Tại Công ty Cổ phần Thép Nam Kim (mã chứng khoán: NKG) ghi nhận doanh thu thuần và lợi nhuận sau thuế đạt 5.500 tỷ đồng và 125,4 tỷ đồng, lần lượt giảm 24% và 38% so với cùng kỳ năm ngoái. Đây cũng là quý có lãi trở lại của Thép Nam Kim sau 3 quý trước đó liên tiếp báo lỗ.
Luỹ kế 6 tháng đầu năm 2023, Thép Nam Kim công bố doanh thu thuần đạt 9.875 tỷ đồng, giảm 31% so với cùng kỳ năm ngoái. Lợi nhuận trước thuế đạt 117,2 tỷ đồng. Do quý 1/2023 lỗ hơn 49 tỷ đồng nên lợi nhuận sau thuế 6 tháng đạt 76 tỷ đồng, giảm 89% so với nửa đầu 2022.
Một trường hợp khác, Công ty Cổ phần Gang thép Thái Nguyên (Tisco - mã chứng khoán: TIS) ghi nhận doanh thu thuần trong quý 2/2023 chỉ đạt 1.947 tỷ đồng, mức doanh thu thấp kỷ lục kể từ quý 3/2016. Lợi nhuận sau thuế ghi nhận lỗ 99 tỷ đồng, tăng lỗ gấp hơn 5 lần so với quý đầu năm và cũng là quý thua lỗ thứ 4 liên tiếp của doanh nghiệp này.
Lũy kế 6 tháng đầu năm 2023, doanh thu thuần của TIS đạt 4.392 tỷ đồng, giảm 36% so với cùng kỳ. Nguồn thu từ hoạt động tài chính đạt gần 14 tỷ đồng và khoản lợi nhuận khác đạt 16,4 tỷ đồng, nhưng vẫn không đủ bù đắp chi phí hoạt động lên tới 197 tỷ đồng, khiến doanh nghiệp lỗ ròng gần 118 tỷ đồng sau 6 tháng đầu năm, trong khi cùng kỳ lãi gần 33 tỷ đồng.
Doanh nghiệp cho biết, nguyên nhân khiến kết quả kinh doanh sa sút là do sản lượng tiêu thụ và giá bán giảm mạnh trong bối cảnh giá nguyên liệu đầu vào như phôi, thép phế liệu đều giảm chậm.
Một doanh nghiệp ngành thép khác là Công ty Cổ phần Thép Mê Lin (mã chứng khoán: MEL) ghi nhận doanh thu thuần đạt 180 tỷ đồng, tăng 10,7% so với cùng kỳ. Tuy nhiên, giá vốn tăng mạnh hơn khiến lợi nhuận gộp giảm hơn 16% còn 11,3 tỷ đồng.
Trong kỳ, Thép Mê Lin ghi nhận doanh thu tài chính giảm mạnh về còn 0,13 tỷ đồng, trong khi, chi phí tài chính ở mức 7,3 tỷ đồng. Kết quả Thép Mê Lin báo lãi sau thuế vỏn vẹn 1 tỷ đồng, giảm 32% cùng kỳ 2022 và giảm 50% so với quý 1/2023.
Theo lãnh đạo Thép Mê Lin, do quý 2/2023 chịu tác động của giá thép trên thị trường giảm, giá bán giảm, sản lượng của công ty thấp, lãi suất vay của các ngân hàng cao nên lợi nhuận cũng giảm.
Lũy kế 6 tháng đầu năm, Thép Mê Lin ghi nhận doanh thu thuần và lãi ròng lần lượt đạt gần 310 tỷ đồng và 3 tỷ đồng, tương ứng giảm 24,6% và 75,2% cùng kỳ 2022. Với kết quả này, doanh nghiệp mới hoàn thành được 37% kế hoạch doanh thu và 30% kế hoạch về lợi nhuận năm.
GIÁ CỔ PHIẾU NGƯỢC DÒNG VỚI TRIỂN VỌNG NGÀNH
Trái với sự hạ nhiệt của giá nguyên liệu cơ bản trong nửa đầu năm 2023, giá cổ phiếu của các doanh nghiệp ngành thép niêm yết trên thị trường chứng khoán Việt Nam lại diễn biến tích cực. Hàng loạt cổ phiếu đã bật tăng, bất chấp kết quả kinh doanh kém khả quan của doanh nghiệp, nhất là các mã HPG, HSG, NKG, TVN…
Trong đó, cổ phiếu HPG là mã liên tục thu hút mạnh mẽ dòng vốn ngoại. Cụ thể, cổ phiếu HPG đã tăng hơn 40% trong 6 tháng đầu năm, còn so với đáy hồi giữa tháng 11/2022, cổ phiếu HPG tăng khoảng 130%. Hiện tại, HPG đang ở vùng giá 27.500 đồng/cổ phiếu.
Theo đó, vốn hóa của Hòa Phát tăng mạnh, khoảng 158.000 tỷ đồng, đưa Hòa Phát nằm trong top doanh nghiệp giá trị nhất toàn sàn chứng khoán. Đồng thời giúp tài sản của Chủ tịch Hòa Phát Trần Đình Long vươn lên dẫn đầu các tỷ phú trên sàn chứng khoán.
Tương tự, cổ phiếu HSG đã tăng hơn 30% trong 6 tháng qua, hiện đạt mức 18.700 đồng/cổ phiếu (kết phiên giao dịch ngày 8/8/2023), kéo theo vốn hóa của doanh nghiệp lên mức 11.518 tỷ đồng.
Hay cổ phiếu NKG hay TVN cũng tăng hàng chục phần trăm so với vùng đáy hồi tháng 11/2022 lên mức 19.250 đồng/cổ phiếu và 7.600 đồng/cổ phiếu.
Giới phân tích đánh giá, ngành thép vẫn còn nhiều khó khăn khi giá bán giảm, nhưng nhu cầu tiêu thụ có tín hiệu tích cực trở lại, giúp cổ phiếu nhóm ngành này tăng giá mạnh so với thị trường chung.
Thực tế, nhu cầu thép trên thế giới gần đây có dấu hiệu hồi phục, dù mức tăng còn chậm. Hiệp hội Thép thế giới dự báo, nhu cầu thép toàn cầu năm 2023 có thể đạt 1,82 tỷ tấn, sau khi giảm 3,2% trong năm 2022 xuống 1,78 tỷ tấn.
Hiệp hội Thép Việt Nam cho biết, 6 tháng đầu năm 2023, khối lượng tiêu thụ thép thành phẩm là 12,481 triệu tấn, giảm 17,5%, trong đó xuất khẩu 3,881 triệu tấn, tăng 6,5% so với cùng kỳ năm ngoái.
Dù vậy, nhìn chung nhu cầu thép vẫn chưa có tín hiệu hồi phục bền vững. Trên cơ sở đó, Chứng khoán Rồng Việt (VDSC) đã đưa ra báo cáo “cảnh báo” nhà đầu tư chưa nên kỳ vọng vào lợi nhuận của các doanh nghiệp thép.
VDSC cho rằng, tốc độ sản xuất thép thô của các nhà máy tại Việt Nam đang chững lại trong vài tháng gần đây, dù cao hơn mức đáy cuối năm ngoái nhưng vẫn chưa hồi phục hoàn toàn.
"Những con số về tiêu thụ thép thô lũy kế 6 tháng đầu năm 2023 vẫn không thể thuyết phục chúng tôi tin rằng nhu cầu thép đang tốt lên", VDSC cho biết.
Tương tự, trong báo cáo chiến lược đầu tư 6 tháng cuối năm mới cập nhật, VNDirect nhận định, thời điểm khó khăn nhất dường như đã ở lại phía sau, tuy nhiên nhu cầu tiêu thụ yếu vẫn sẽ phủ bóng lên triển vọng phục hồi của các công ty thép nửa cuối năm 2023.
Theo VNDirect, triển vọng ngành bất động sản dân dụng ảnh hưởng lớn nhất đến nhu cầu ngành thép Việt Nam khi chiếm khoảng 60-65% nhu cầu toàn ngành và ảnh hưởng đến hầu hết các mặt hàng thép thành phẩm. Vì vậy, vẫn còn quá sớm để đánh giá thị trường bất động sản có “rã đông” được hay không, khi nhiều điểm nghẽn vẫn chưa được giải quyết.
“Nguồn cung bất động sản nội địa sẽ chỉ có thể tăng trở lại từ năm 2024 và nhu cầu thép của Việt Nam sẽ chưa thể hồi phục mạnh mẽ cho tới năm sau”, VNDirect nhận định.
“CƠN BĨ CỰC” VẪN KÉO DÀI
Theo dự báo của Chứng khoán KIS, quý 3/2023 sẽ là một quý đầy thách thức nữa đối với các doanh nghiệp sản xuất thép khi nhu cầu thị trường yếu do mùa mưa và giá bán giảm sẽ ảnh hưởng đến biên lợi nhuận dù chi phí đầu vào ổn định. Kênh xuất khẩu có thể là điểm tựa cho các nhà sản xuất thép Việt Nam trong quý 3/2023 khi nhu cầu trong nước được dự báo sẽ chững lại.
Chứng khoán KIS cũng cho rằng lực cầu sẽ tiếp tục yếu trong quý 3/2023 do ảnh hưởng của mùa mưa, tuy nhiên, El Nino có thể làm tăng số ngày khô trong quý 3/2023, điều này sẽ giúp ích phần nào cho sản lượng tiêu thụ thép. Dự báo tổng sản lượng tiêu thụ trong quý 3/2023 sẽ là 5,8 triệu tấn, tăng 8% so với năm ngoái và giảm 9% so với quý trước.
Đối với nguyên vật liệu đầu vào, kỳ vọng giá của hầu hết các nguyên liệu đầu vào sẽ tăng do tâm lý tốt từ thị trường Trung Quốc. Bất chấp dự báo đó, giá đầu ra của các nhà sản xuất thép sẽ không tăng cùng tốc độ với giá nguyên liệu đầu vào của thị trường, do đó, biên lợi nhuận của các doanh nghiệp sản xuất thép sẽ bị ảnh hưởng nhẹ do giá bán giảm. Dự báo giá HRC phục hồi trong quý 3/2023 sẽ tác động tích cực đến doanh thu và lợi nhuận của các công ty từ cuối tháng 9 và quý 4/2023.
Theo đó, KIS nhận định ngành thép sẽ còn nhiều khó khăn trong năm 2023 trong bối cảnh sản lượng bán ra không tăng trưởng đáng kể, cản trở doanh số bán hàng của thị trường. Bên cạnh đó, tăng trưởng kinh tế toàn cầu chậm lại và các vấn đề trong nước liên quan đến lĩnh vực trái phiếu và bất động sản có thể đe dọa hơn nữa đến kết quả kinh doanh của ngành và lực cầu yếu vẫn sẽ là mối lo ngại trong năm nay.